Οι «φυλές» των αρνητών της κλιματικής κρίσης
Από τις διαχρονικές θεωρίες συνωμοσίας στα ακραία καιρικά φαινόμενα του σήμερα. Οι επιστήμονες είναι πια αποφασισμένοι να βάλουν στο επίκεντρο της συζήτησης τον κίνδυνο που διατρέχει ο άνθρωπος από την κλιματική αλλαγή. «Τώρα παλεύουμε για να επιβιώσουμε» λένε στην εφημερίδα Καθημερινή…
της Ελβίρας Κρίθαρη (kathimerini.gr)
Ηταν Νοέμβριος του 2009, ένας μήνας πριν ξεκινήσουν οι εργασίες της COP15, του ανώτατου οργάνου λήψης αποφάσεων της Σύμβασης του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή. Ιστοσελίδες αρνητών της κλιματικής κρίσης γεμίζουν με αποσπάσματα της ιδιωτικής ηλεκτρονικής αλληλογραφίας των επιστημόνων της Μονάδας Κλιματικής Ερευνας του Πανεπιστημίου της Ανατολικής Αγγλίας, που υποτίθεται αποκάλυπταν πως η υπερθέρμανση του πλανήτη δεν είναι παρά συνωμοσία των ερευνητών της.
Οι ίδιοι γίνονται αποδέκτες μηνυμάτων μίσους, ακόμα και απειλών θανάτου, δημοσιογράφοι τους περιμένουν επίμονα έξω από τα σπίτια τους για να αποσπάσουν κάποια δήλωση και η ακαδημαϊκή μακαριότητα των επιστημόνων μετατρέπεται σε αγωνιώδες θρίλερ. Είναι μόνο η αρχή του Climategate, ενός υποτιθέμενου σκανδάλου, που ενορχηστρώνεται από συνωμοσιολόγους για να λάβει επικές διαστάσεις από τα media της εποχής.
«Το Climategate γρήγορα εξελίχθηκε σε κάτι πιο έντονο, απρόβλεπτο, ανεξέλεγκτο και σκοτεινό από οτιδήποτε άλλο είναι πιθανό να ζήσουμε», είχε δηλώσει ο ομότιμος καθηγητής Περιβαλλοντικών Επιστημών, Trevor Davies, που βρέθηκε στο επίκεντρο του «σκανδάλου». Η διαρροή των μηνυμάτων, που είχαν καταφέρει χάκερ, τροφοδότησε τα επιχειρήματα των αρνητών της κλιματικής κρίσης, καθώς αυτά χρησιμοποιήθηκαν αποσπασματικά και εκτός πλαισίου.
Στην πραγματικότητα, οι συνομιλίες περιείχαν ανταλλαγή επιστημονικών απόψεων για τη μεθοδολογία και τα κλιματικά δεδομένα και δεν «αποκάλυπταν», όπως παρουσιάστηκε, κατευθυνόμενες δημοσιεύσεις από ένα επινοημένο λόμπι που επιθυμούσε να εδραιώσει τη θέση ότι η αλλαγή στο κλίμα είναι ανθρωπογενής. Το Climategate ήταν όμως αρκετό για να επισκιάσει την COP15, να αλλάξει τον τρόπο που μιλάμε για το κλίμα και να ενισχύσει τη φαρέτρα των αρνητών της κλιματικής κρίσης.
Γιατί επιμένουν οι αρνητές
Το Climategate, ως μία μνημειώδης περίπτωση στρέβλωσης του επιστημονικού λόγου, λαμβάνει ξεχωριστή θέση από τους διευθυντές ερευνών του Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου, Βασιλική Ασημακοπούλου και Νικόλαο Μιχαλόπουλο, στον συλλογικό τόμο «Ψευδοεπιστήμες και Θεωρίες Συνωμοσίας». Στο κεφάλαιο «Ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή: Θεωρία συνωμοσίας ή πραγματικότητα;», οι συγγραφείς εξηγούν πως τα επιστημονικά δεδομένα δεν αφήνουν πλέον κανένα περιθώριο αμφισβήτησης της ανθρωπογενούς προέλευσης της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
«Αρνητές της κλιματικής κρίσης υπήρχαν ανέκαθεν, παρά τις επιστημονικές ενδείξεις και αποδείξεις ότι ο πλανήτης οδεύει προς την κλιματική αλλαγή», λέει στην «Κ» η κ. Ασημακοπούλου. Από προσωπικές παρατηρήσεις η ίδια διακρίνει μία κατηγορία αρνητών που προέρχεται από χώρες με χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. «Ενδεχομένως, είναι και οι χώρες οι οποίες υφίστανται πιο έντονα τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και τους ζητείται τώρα να πάρουν μέτρα τα οποία θα εμποδίσουν την περαιτέρω ανάπτυξή τους. Η παραδοχή της κλιματικής κρίσης είναι κόντρα στα συμφέροντά τους και πρέπει, πράγματι, να σηκώσουν πολύ μεγάλο βάρος, που θα επηρεάσει την οικονομική τους εξέλιξη», σημειώνει. «Υπάρχει όμως και το λόμπι των ορυκτών καυσίμων, το οποίο πιέζει να μη σταματήσουμε να χρησιμοποιούμε τα ορυκτά καύσιμα».
Από όλες τις κατηγορίες των αρνητών της κλιματικής κρίσης, η πιο κρίσιμη μοιάζει να είναι αυτή στην οποία ανήκουμε όλοι.
Εκτός από τα οικονομικά συμφέροντα που τροφοδοτούν την άρνηση, υπάρχουν ακόμα ορισμένοι επιστήμονες που παρά τις αποδείξεις για το αντίθετο, υποτιμούν την ένταση του φαινομένου. «Κάποιοι λένε ότι η γη έχει γνωρίσει περιόδους και θερμές και ψυχρές. Δεν διαφωνούμε σε αυτό», προσθέτει και ο κ. Μιχαλόπουλος. «Η διαφωνία μας είναι ότι η μεταβολή της τάξης των 7-8 βαθμών Kελσίου έγινε σε βάθος χιλιετιών. Αυτή τη στιγμή θα έχουμε μια μεγάλη αύξηση της θερμοκρασίας αν δεν ληφθούν μέτρα, μέχρι το τέλος του αιώνα», λέει.
Από όλες τις κατηγορίες των αρνητών της κλιματικής κρίσης, η πιο κρίσιμη μοιάζει να είναι «οι άνθρωποι από το ευρύ κοινό που δεν μπορούν να αντιληφθούν την αλήθεια γιατί δεν μπορούν να την αντιμετωπίσουν»όπως λέει εμφατικά η κ. Ασημακοπούλου.. Κι εμένα με τρομάζει η κλιματική αλλαγή», όπως λέει εμφατικά η κ. Ασημακοπούλου. «Τι θα γίνει στο μέλλον; Θα έχουμε να φάμε; Θα πεθάνουμε από τη ζέστη; Θα πνιγούμε από τις βροχές;»
«Δεν έχει πια νόημα να το συζητάμε»
Για «φόβο προσαρμογής σε μια νέα πραγματικότητα» κάνει λόγο ο κ. Μιχαλόπουλος που όμως διακρίνει τελικά και, παρά την αργή ανταπόκριση της διεθνούς κοινότητας στο πρόβλημα, ορισμένα βήματα προόδου. «Για παράδειγμα, η Ε.Ε. στηρίζεται πλέον μόνο κατά 30% στα ορυκτά καύσιμα. Το 50% του ενεργειακού μίγματος είναι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και αυτό είναι τεράστιο βήμα», λέει παρότι η εγκατάσταση ΑΠΕ είναι ακόμα μία από τις αιτίες που στρέφουν ορισμένους πολίτες στην αμφισβήτηση των καταστροφικών συνεπειών της κλιματικής κρίσης.
Η συζήτηση για το περιβάλλον είναι ίσως κάτι αόριστο που δεν συγκινεί. Αν η συζήτηση πάει γύρω από τον άνθρωπο που πλέον κινδυνεύει να χάσει τη ζωή του, ίσως να γίνουμε πιο αποτελεσματικοί.
«Οσο υπάρχει πίεση για την άμεση αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής τόσο θα υπάρχει αντίδραση και από την άλλη μεριά που δεν πιστεύει», λέει η κ. Ασημακοπούλου. «Αλλά νομίζω ότι πρέπει να σταματήσουμε να προσπαθούμε να τους πείσουμε. Η κλιματική αλλαγή είναι εδώ και τώρα παλεύουμε για να επιβιώσουμε, να μην απειληθεί η ζωή μας από αυτά τα φαινόμενα. Εχουμε περάσει στο επόμενο στάδιο και πια δεν έχει νόημα να το συζητάμε».
Οι δύο επιστήμονες τονίζουν ότι «και τώρα να κλείσουν οι μηχανές» θα χρειασθούν χρόνια για να μειωθούν οι συγκεντρώσεις θερμοκηπικών αερίων στην ατμόσφαιρα. Οι λύσεις είναι πιο σύνθετες πια αλλά υπάρχουν, λένε. Κατά τη διαδικασία εφαρμογής τους, η καλύτερη επικοινωνία των προκλήσεων που αντιμετωπίζει ο πλανήτης ίσως είναι το τελευταίο που απέμεινε για να πεισθούν περισσότεροι. «Το λένε και άλλοι επιστήμονες ότι τώρα πρέπει να μπούμε εμείς στο επίκεντρο. Η συζήτηση για το περιβάλλον είναι ίσως κάτι αόριστο που δεν συγκινεί. Αν η συζήτηση πάει γύρω από τον άνθρωπο που πλέον κινδυνεύει να χάσει τη ζωή του, ίσως να γίνουμε πιο αποτελεσματικοί», καταλήγει η κ. Ασημακοπούλου.
Πηγή: kathimerini.gr
