Το παρόν αποτελεί αναδημοσίευση από την ιστοσελίδα kathimerini.gr, είναι λίγο πρωθύστερο χρονικά (αμέσως μετά τον εκλογικό θρίαμβο Μητσοτάκη στις εθνικές εκλογές, πολιτικά, όμως είναι πάντα επίκαιρο, αφού όπως αναφέρεται αναλυτικά μέσα σε αυτό εξηγεί τον τρόπο και την μεθοδολογία της πολιτικής επικράτησης ή καλύτερα της αδιαμφισβήτητης πολιτικής Κυριαρχία του Κυριάκου Μητσοτάκη, που από τότε που ανέλαβε την Προεδρεία της Νέας Δημοκρατίας, δεν έχει γνωρίσει καμία πολιτική ήτα, κατατροπώνοντας όλους τους πολιτικούς αντιπάλους του και επιβιώνοντας από κρίσεις στις οποίες όλοι περίμεναν τη ν κατάρρευσή του…
Διαβάστε στη συνέχεια το πως και το γιατί…
————–
Ο μάγος της τριγωνομετρίας και η ελληνική συνταγή
Η εκλογική στρατηγική είναι άνω των τριάντα ετών. Αλλά φαίνεται ότι στην Ελλάδα του 2023 έχει τα αποτελέσματα που είχε και στις ΗΠΑ και στη Βρετανία της δεκαετίας του ’90
γράφει ο Παύλος Παπαδόπουλος
Σήμερα είναι 75άρης, έφαγε ξύλο από τον Μπιλ Κλίντον το 1990 και η Χίλαρι τον παρακαλούσε γονατιστή για να μη μιλήσει, αλλά μίλησε (θα πούμε παρακάτω πώς έγινε το περιστατικό). Είναι ο καλύτερος επικοινωνιολόγος της γενιάς του, είναι ο δεύτερος άνθρωπος (μετά τη Χίλαρι) στον οποίο ο Κλίντον οφείλει αυτό που έγινε, είναι ο μοναδικός που έγινε εξώφυλλο στο TIME σε δύο συνεχόμενα τεύχη, είναι ο κοντόχοντρος φαφλατάς που αυτοκαταστράφηκε επειδή τον τσάκωσαν με μια πόρνη μια νύχτα που έγραφε τις προεκλογικές ομιλίες του προέδρου. Η κοπελιά είχε ταρίφα 200 δολαρίων την ώρα, κατάλαβε ότι μπορούσε να κερδίσει περισσότερα κι έβγαλε τη σχέση στη φόρα. Ανάμεσα στα άλλα είπε στον Τύπο ότι του άρεσαν τα δάχτυλα των ποδιών της, όμως, σε 1-2 χρόνια όλα ξεχάστηκαν. Η λήθη είναι παγκόσμια αρετή και χάρη στη λήθη ο ρομαντικός σύμβουλος μπούκαρε ξανά στους διαδρόμους του Κογκρέσου, για να διαφωτίσει τους εκπροσώπους του. Είναι ο ίδιος άνθρωπος που σήμερα υποστηρίζει μετά μανίας τον Τραμπ.
Είναι ο αρχιτέκτονας της «τριγωνοποίησης», της πολιτικής στρατηγικής που σκαρφίστηκε το ’80 για χάρη του Κλίντον και την τελειοποίησε αργότερα, αυτός, ένας ορκισμένος Ρεπουμπλικανός, κλέβοντας τα τερτίπια του σοσιαλιστή Μιτεράν. Το τριγωνικό μοντέλο του, αποτέλεσμα ενός απροκατάληπτου εκλεκτικισμού, σάρωσε μέσα στη δεκαετία του ’90, ισοπέδωσε τους Ρεπουμπλικανούς, εφαρμόστηκε από δεκάδες ηγέτες σε όλο τον κόσμο (ο Μπλερ και οι θεωρητικοί των Νέων Εργατικών μίλησαν για «τρίτο δρόμο»). Αργότερα έκλεψε τη φόρμουλα ο Μπους ο νεότερος (τη βάφτισε «συμπονετικό συντηρητισμό») και σήμερα έχει φτάσει να θεωρείται ότι «ευθύνεται» ακόμη και για τον θρίαμβο του Κυριάκου Μητσοτάκη. Μιλάμε για τον Ντικ Μόρις, έναν αθεόφοβο Αμερικανό Μακιαβέλι, που μάλιστα το 2000 έγραψε το βιβλίο «Ο νέος Μακιαβέλι» γιατί πίστεψε ότι αυτός, ένας Νεοϋορκέζος τζογαδόρος της Ουάσιγκτον, είχε το «ηθικό χρέος» να λουστράρει τις κατάρες του Σατανά της Αναγέννησης έτσι ώστε να πιάνουν εξίσου καλά στον 21ο αιώνα (το βιβλίο πάτωσε, αλλά δεν έχει σημασία).
Η «σύντηξη»
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά. Στις αρχές της δεκαετίας του ’90, ο Κυριάκος Μητσοτάκης σπούδαζε στο Χάρβαρντ και παρακολουθούσε με όρεξη τις πολιτικές διεργασίες στην υπερδύναμη που μόλις είχε περιφρονήσει τον νικητή του πρώτου Πολέμου του Κόλπου, Τζορτζ Μπους πρεσβύτερο, και είχε εκλέξει πρόεδρο (το 1992) τον 46χρονο κυβερνήτη του Αρκάνσας, Μπιλ Κλίντον. Ο Κλίντον, ο αριστούχος, ο χαρισματικός, που τη σκαπούλαρε από το Βιετνάμ, που ήδη απατούσε τη γυναίκα του, που όταν ήταν φοιτητής κάπνιζε μαριχουάνα (αλλά δεν κατάπινε τον καπνό). Πώς τα κατάφερε να εκλεγεί; Αλλος στη θέση του θα είχε καταστραφεί. Η απάντηση ήταν μία λέξη: τριγωνοποίηση. Τριγωνοποίηση σημαίνει ότι κλέβεις χωρίς περιττές ντροπές τις καλύτερες ιδέες του αντιπάλου σου και τις συνδυάζεις με τις καλύτερες δικές σου, φτιάχνοντας έτσι ένα μενού που αρέσει σε όλους. Είναι το πολιτικό αντίστοιχο της κουζίνας fusion (σύντηξη).
Πάρτε ένα χαρτί και ένα μολύβι. Μια κουκκίδα δεξιά, μια κουκκίδα αριστερά, τραβάς δυο γραμμές προς τα πάνω που τέμνονται σχηματίζοντας τρίγωνο. Στην κορυφή του τριγώνου είσαι πάνω από τη Δεξιά και την Αριστερά. Είσαι προχωρημένος, οι παραδοσιακοί δεξιοί και αριστεροί μοιάζουν πρωτόγονοι μπροστά σου. Αυτή είναι η πολιτική γεωμετρία που έκλεψε η αλεπού των Αγγλων κοινωνιολόγων, ο Αντονι Γκίντενς, και έγραψε το 1994 το βιβλίο «Beyond Left and Right» (Πέρα από την Αριστερά και τη Δεξιά) που καταβρόχθισε ο φρέσκος ηγέτης των Εργατικών, Τόνι Μπλερ.
Ο Ρεπουμπλικανός Ντικ Μόρις είναι ο αρχιτέκτονας της «τριγωνοποίησης», της στρατηγικής που σκαρφίστηκε το ’80 για χάρη του Κλίντον και την τελειοποίησε αργότερα, κλέβοντας τα τερτίπια του σοσιαλιστή Μιτεράν.
Η παλιοπαρέα του Μπλερ, δηλαδή ο τότε επίσημος γκέι του κόμματος και «άρχοντας του σκότους» Πίτερ «Μάντι» Μάντελσον (μετέπειτα Ευρωπαίος επίτροπος) και ο δημοσκόπος Φίλιπ Γκουλντ (ο οποίος δούλεψε για λίγο με το ΠΑΣΟΚ το 1993 και είχε γνωρίσει τον Ανδρέα Παπανδρέου) παρακολουθούσε τη φασαρία στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού. Μελέτησαν πώς ο Κλίντον ζωντάνεψε τον γαϊδαράκο του Δημοκρατικού Κόμματος, που τώρα χλιμίντριζε «Είμαστε Νέοι Δημοκρατικοί». Βάφτισαν λοιπόν και αυτοί τους Εργατικούς, «Νέους Εργατικούς», κατάργησαν το αραχνιασμένο άρθρο 5 του Καταστατικού που επέβαλε την κρατικοποίηση νευραλγικών επιχειρήσεων, και απάντησαν χωρίς δισταγμούς στα διλήμματα που ταλάνιζαν το κόμμα: Πρέπει το κράτος να στέλνει τους παραβάτες στη φυλακή ή να αντιμετωπίζει τις κοινωνικές αιτίες που τους κάνουν παραβάτες: «Και τα δύο»! Ενισχύουμε τους ανέργους ή γκαζώνουμε την οικονομία; «Και τα δύο»! Κατεβάζουμε τα βρακιά μας στους κερδοσκόπους των αγορών ή στηρίζουμε τους γιατρούς και τις νοσοκόμες του Εθνικού Συστήματος Υγείας; «Και τα δύο». Και πράγματι, έκαναν και τα δύο και κέρδισαν τρεις εκλογές στη σειρά, 1997, 2001 και 2005, και θα κέρδιζαν κι άλλες αν δεν τους είχε καταπιεί η κινούμενη άμμος του Ιράκ.
Αν θέλετε να το δείτε πιο επιστημονικά, ιδού: «Η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην Αριστερά και στη Δεξιά γίνεται όλο και πιο ασαφής και υπάρχουν αρκετά σημαντικά ζητήματα τα οποία δεν ανήκουν πλέον ούτε στην Αριστερά ούτε στη Δεξιά», έλεγε ο Γκίντενς το 1998, που βάφτισε αυτή την πολιτική «Τρίτο Δρόμο» (Third Way). «Ο “τρίτος δρόμος” είναι μια απάντηση στα προβλήματα τα οποία ανέκυψαν όταν οι δύο κύριες μεταπολεμικές φιλοσοφίες έφτασαν στο τέλος τους. Αναφέρομαι στην ιδέα πως όλα τα προβλήματα πρέπει να λύνονται από τις δυνάμεις της αγοράς και στην αντίπαλη ιδέα πως όλα τα προβλήματα πρέπει να λύνονται από την κυβέρνηση και το κράτος».
Ο Στάνλεϊ Γκρίνμπεργκ
Στην πράξη, ο τσελεμεντές του «τρίτου δρόμου» με όλες τις συνταγές δοκιμασμένες τρεις φορές είχε προετοιμαστεί στην Αμερική και ένας άλλος «σεφ» της εποχής ήταν ο Στάνλεϊ Γκρίνμπεργκ, ένας κοντός, λιγνός και σγουρομάλλης γκουρού της στατιστικής με στρογγυλά γυαλάκια και μουστάκι, που διάβαζε καλύτερα από όλους τις έρευνες και ψιθύριζε στους πελάτες του πώς να κερδίζουν εκλογές. Ο Σταν (για τους φίλους) έκανε ανατομία στο σώμα της μεσαίας τάξης και έβγαλε στο φως όλα τα όνειρά της και τα πούλησε στον Κλίντον για να τους τα ξαναδώσει ως υποσχέσεις (έγραψε και σχετικό βιβλίο, «Middle Class Dreams», Τα όνειρα της μεσαίας τάξης).
Είναι ο ίδιος Σταν που (πλέον χωρίς το μουστάκι του) πέρασε πάνω από ένα χρόνο στην Ελλάδα και ευλόγησε τα ατελείωτα στοχευμένα μέτρα της Ν.Δ. για όλες τις κοινωνικές και ηλικιακές κατηγορίες. Ο Μητσοτάκης με τα διαβάσματά του (καταναλώνει αφειδώς βιβλία σύγχρονων πολιτικών επιστημόνων), τις σημειώσεις του από την εποχή Κλίντον και τις συζητήσεις του με τον βετεράνο (78 ετών σήμερα) Γκρίνμπεργκ δεν ήθελε πολύ για να κάνει «τριγωνοποίηση αλα ελληνικά».
«Ο πρωθυπουργός αντλεί από διαφορετικές πολιτικές παραδόσεις και έτσι στερεί το οξυγόνο από τους αντιπάλους του», εξηγεί στους συνομιλητές του ο υπουργός Επικρατείας Ακης Σκέρτσος. Για παράδειγμα, ξήλωσε όλη την προνομιακή ατζέντα του ΣΥΡΙΖΑ στα δικαιώματα, στο περιβάλλον και στη στήριξη των αδυνάμων, και την εφάρμοσε ο ίδιος ήδη από το 2019, την ίδια ώρα που ακολουθεί φιλελεύθερη οικονομική πολιτική. Φιλελεύθερη, αλλά και με γερά «σοσιαλιστικά φρένα», αν θυμηθούμε μόνο την έκτακτη φορολογία στα υπερκέρδη διυλιστηρίων. Μια κυβέρνηση που ακολουθεί αυστηρή στάση στα εθνικά θέματα είναι η ίδια κυβέρνηση που (χάρη στον Θάνο Πλεύρη) έδωσε δωρεάν στον λαό το φάρμακο prep (προφύλαξη χωρίς προφυλακτικό). Ανάμεσα στη μόνιμη γραβάτα του παραδοσιακού Ελληνα πολιτικού και στο ανοιχτό πουκαμισάκι του Τσίπρα, ο Μητσοτάκης έδειξε ότι ξέρει πότε είναι η ώρα της ανεμελιάς και πότε η ώρα της γραβάτας – κι έτσι κρέμασε τον Τσίπρα με τη γραβάτα που δεν φόρεσε.
Ακόμη και οι δημόσιες συγγνώμες του Μητσοτάκη (για τις φωτιές του ’21, για τα Τέμπη, για τις υποκλοπές) είναι μια μορφή τριγωνοποίησης. Με μια γενναία «συγγνώμη» υιοθετείς μέρος της επιχειρηματολογίας εναντίον σου και τη συνδυάζεις με τα δικά σου επιχειρήματα, σχηματίζοντας έναν λόγο με πειθώ και ηθική υπόσταση. Στην Αμερική οι γκουρού το αποκαλούν «εμβολιασμό» (inoculation). Μόλις σκάσει η στραβή, αναλαμβάνεις αμέσως την ευθύνη και εισάγεις στο πολιτικό σώμα σου λίγη από την κριτική έτσι ώστε να χτίσεις ανοσία απέναντι στην επίθεση που θα δεχτείς.
Η περίπτωση Κλίντον
Και όμως, όλα αυτά τα πρωτοσκέφθηκαν ο Κλίντον και ο Ντικ Μόρις όταν ήταν τριαντάρηδες και άρχισαν να συνεργάζονται το 1977. Ο Μπιλ ετοιμαζόταν να κατέβει για κυβερνήτης του Αρκάνσας και η Χίλαρι του έφερε τον Μόρις, που είχε γίνει γνωστός για τις επιτυχίες των υποψηφίων του στον ευρύτερο αμερικανικό Νότο. Κέρδισαν το 1978, αλλά ο Κλίντον είπε: «είμαι Δημοκρατικός, θα αυξήσω τους φόρους». Μην το κάνεις πριν από την επανεκλογή σου, τον συμβούλευσε ο Μόρις, αλλά δεν τον άκουσε. Ο Μόρις τον παράτησε και ο Κλίντον έχασε το 1980. Η Χίλαρι τον κάλεσε για να τους σώσει και όντως επέστρεψε χτίζοντας όλοι μαζί τον μύθο Κλίντον, του κυβερνήτη που επέστρεψε το 1982 και προώθησε μια καινοτόμο μεταρρύθμιση του κράτους πρόνοιας (π.χ. ήταν ο πρώτος που συνέδεσε το επίδομα ανεργίας με την υποχρέωση επανεκπαίδευσης).
Το 1990 καβγάδισαν, ο Μόρις σηκώθηκε να φύγει, πιάστηκαν στα χέρια, η Χίλαρι τους χώρισε και τον θερμοπαρακάλεσε να μη μιλήσει (λίγα χρόνια μετά τα έγραψε όλα σε βιβλίο). Το 1991 οι σχέσεις τους αποκαταστάθηκαν, αλλά δεν μπήκε στην ομάδα για τις προεδρικές εκλογές. Στις ενδιάμεσες εκλογές του 1994, οι Ρεπουμπλικανοί σάρωσαν και η Χίλαρι του ζήτησε να ξαναγυρίσει. Ο Μπιλ ήταν ξεγραμμένος πολιτικά, ωστόσο, ο Μόρις άρχισε την τριγωνομετρία και τον ανέστησε. «Οι Ρεπουμπλικανοί στο Κογκρέσο θέλουν να σου επιβάλουν ισοσκελισμένο προϋπολογισμό, άσ’ τους να το πετύχουν για να εξαντληθεί η ατζέντα τους, αλλά εσύ σώσε από τις περικοπές στοχευμένα κοινωνικά προγράμματα και έτσι θα έχεις πετύχει και τα δύο». Η πονηρή αλεπού είχε ανοιχτές κεραίες στην Ευρώπη και θύμισε στον Κλίντον πως, όταν το 1985 το κόμμα του Ζακ Σιράκ κέρδισε τις κοινοβουλευτικές εκλογές, ο πρόεδρος Μιτεράν τον όρισε αμέσως πρωθυπουργό (ενώ μπορούσε να βάλει άλλον) και τον άφησε να κάνει όλες τις ιδιωτικοποιήσεις που ήθελε, με αποτέλεσμα να εξαντληθεί η ατζέντα του, να συσσωρευθεί η δυσαρέσκεια και ο Μιτεράν να κερδίσει ξανά την προεδρία το 1987 απέναντι στον Σιράκ, ο οποίος νόμιζε ότι θα μπει αυτός στα Ιλίσια επειδή έκανε αβέρτα ιδιωτικοποιήσεις.
Ο Κλίντον κέρδισε ξανά το 1996. «Δεν υπήρχε πιο ισχυρός άνθρωπος κοντά στον Κλίντον από τον Ντικ Μόρις τους πρώτους οκτώ μήνες του 1996», έγραψε ο Τζορτζ Στεφανόπουλος. Το καλοκαίρι του 1996, ο Μόρις γοητεύτηκε από την εξυπνάδα της συνοδού πολυτελείας Σέρι Ρόουλαντ, αλλά για κακή του τύχη τούς φωτογράφισαν μια νύχτα στο μπαλκόνι του ξενοδοχείου του στην Ουάσιγκτον την ώρα που αφουγκράζονταν τον παλμό της κοινής γνώμης. Αυτή είπε στις εφημερίδες πως, όταν του τηλεφωνούσε ο Κλίντον, εκείνος έκανε φιγούρα και της έδινε για λίγο το ακουστικό. Καμιά φορά το μεγαλείο και το γελοίο κατοικούν στον ίδιο άνθρωπο. Τη μία εβδομάδα το TIME τον έβαλε εξώφυλλο να ψιθυρίζει στο αυτί του προέδρου και την επόμενη εβδομάδα αναγκάστηκε να τον ξαναβάλει για το χάος που προκάλεσε το σκάνδαλο.
Προτού πέσει από τα σύννεφα πρόλαβε να ψιθυρίσει στον Κλίντον ένα άλλο μυστικό. «Οι ψηφοφόροι θέλουν ρήματα, όχι επίθετα, θέλουν δράση, όχι περιαυτολογία. Κάνε κάτι μικρό κάθε μέρα. Οι ξερόλες της Ουάσιγκτον θέλουν μεγάλες μεταρρυθμίσεις και περιφρονούν τα μικρά στοχευμένα μέτρα, αλλά οι απλοί άνθρωποι θέλουν μέτρα που να απευθύνονται σε αυτούς προσωπικά και, όταν τα υλοποιείς, τότε πείθονται ότι δουλεύεις γι’ αυτούς και σε ψηφίζουν». Μήπως σας θυμίζει κάτι;
Πηγή: kathimerini.gr
