Στην τελική ευθεία μπαίνει το νέο μοντέλο χρεώσεων στο ρεύμα με το «πράσινο τιμολόγιο», που θα ισχύσει από την 1η Ιανουαρίου και που, σύμφωνα με την απόφαση Σκυλακάκη, οι καταναλωτές θα μπορούν να συγκρίνουν εύκολα και άμεσα ποιος είναι ο φθηνότερος πάροχος.
του Γιώργου Φιντικάκη
Το πρώτο βήμα έγινε την Παρασκευή, όπου οι προμηθευτές, υπέβαλαν στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας τις βασικές παραμέτρους του νέου ειδικού τιμολογίου και αυτό που τώρα απομένει είναι να μπει στη μαθηματική φόρμουλα και η μέση χονδρική τιμή του Δεκεμβρίου.
Τα στοιχεία δίνουν μια πρώτη βασική εικόνα, με βάση διάφορα σενάρια για τη διακύμανση της μέσης τιμής στο Χρηματιστήριο Ενέργειας τον τρέχοντα μήνα: Από την υπόθεση ότι θα διατηρηθεί στα επίπεδα του Νοεμβρίου (105,4 ευρώ) έως εκείνη ότι θα αυξηθεί, όπως παραδοσιακά συμβαίνει τον τελευταίο μήνα του χρόνου, κοντά στο 10%, φτάνοντας, για παράδειγμα, στα 115 ευρώ ανά μεγαβατώρα.
Σύμφωνα με αυτά τα σενάρια και συγκρίνοντας τα στοιχεία που έδωσαν οι πέντε μεγαλύτεροι πάροχοι, προκύπτει ότι η ΔΕΗ έχει τη χαμηλότερη τιμή μεταξύ 13,9 – 15,1 σεντς / κιλοβατώρα. Οι τιμές των υπολοίπων διαμορφώνονται μεταξύ 14,4 – 15,6 σεντς, 14,5 – 15,8 σεντς, 17,4 – 18,7 σεντς και 18,4 – 19,7 σεντς ανά κιλοβατώρα.
Τις τελικές τιμές θα τις μάθουμε φυσικά την 1η του έτους, ωστόσο τα παραπάνω δίνουν μια πρώτη εικόνα του νέου τοπίου στο οποίο μπαίνει η αγορά.
Προς τι όμως η ανάγκη αυτής της σύνθετης εξίσωσης για τον υπολογισμό της τελικής χρέωσης στο ρεύμα, που περιλαμβάνει και πάλι τόσες πολλές παραμέτρους, μηχανισμό διακύμανσης και συντελεστές απόλυτα δυσνόητους για το μέσο καταναλωτή;
Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θοδωρής Σκυλακάκης ήθελε από το νέο έτος, οπότε καταργούνται οι επιδοτήσεις και η αγορά επανέρχεται σε μια «κανονικότητα», να έχει ο καταναλωτής στο ρεύμα την ίδια δυνατότητα που έχει και όταν κοιτάζει τη «ταμπέλα» στο βενζινάδικο.
Να ξέρει δηλαδή εκ των προτέρων, όπως ο οδηγός σε ένα πρατήριο καυσίμων, ποια θα είναι η χρέωση στο ρεύμα πριν συνάψει το συμβόλαιο και ξεκινήσει ο μήνας τιμολόγησης.
Γι’ αυτό και προέκυψε το «πράσινο τιμολόγιο», με διάρκεια 12 μηνών. Ενα τιμολόγιο ex ante, με κυμαινόμενη μεν τιμή, αλλά γνωστή εκ των προτέρων στον καταναλωτή και με τον κάθε πάροχο να μπορεί τον επόμενο μήνα να τη διορθώσει, έτσι ώστε να μειώνεται το κόστος αντιστάθμισης που πληρώνει.
Το μειονέκτημα στο προ επιδοτήσεων καθεστώς, ήταν ότι τα πολλά και ποικίλα προιόντα με ρήτρα αναπροσαρμογής, εκτός του ότι δεν ήταν εύκολα συγκρίσιμα λόγω των διαφορετικών μεταξύ τους χαρακτηριστικών, ήταν και ex post. Δηλαδη η παράμετρος της χονδρικής τιμής που ελάμβαναν υπόψη, κλείδωνε μετά την έναρξη του μήνα τιμολόγησης. Έτσι, ο καταναλωτής δεν γνώριζε από την αρχή ποια τιμή θα πληρώσει για όλο τον τρέχοντα μήνα.
Και φυσικά το μεγαλύτερο πλεονέκτημα του «πράσινου τιμολογίου» είναι ότι από την 1η κάθε μήνα, οι τιμές του, θα ανακοινώνονται στις ιστοσελίδες της Ρυθμιστικής Αρχής και των προμηθευτών, προκειμένου να μπορεί κανείς να τις συγκρίνει και να επιλέξει την πιο συμφέρουσα. Όπως ακριβώς και στο βενζινάδικο.
Το σκεπτικό του υπουργείου στηρίζεται στο γεγονός ότι ακριβώς επειδή μέσω του κοινού αυτού τιμολογίου θα φαίνεται πλέον ποιος είναι ο ακριβότερος στην αγορά, θα ενισχυθεί ο ανταγωνισμός. Τα τμήματα μάρκετινγκ των παρόχων θα κονταροχτυπηθούν μεταξύ τους για να δημιουργήσουν όσο πιο ελκυστικά προϊόντα γίνεται, με όσο το δυνατόν καλύτερες χρεώσεις, επομένως οι τιμές μπορεί και να υποχωρήσουν.
Πώς βγαίνει η τελική τιμή
Πώς βγαίνει όμως η τελική τιμή που θα πληρώσει ο καταναλωτής στο «πράσινο τιμολόγιο» από την 1η ιανουαρίου; Από την εξής σύνθετη αριθμητική πράξη: Βασική τιμή προμήθειας κάθε εταιρείας – Εκπτώσεις + Μηχανισμό Διακύμανσης.
Συνοπτικά, από τη βασική τιμή που ορίζεται ελεύθερα από τον κάθε προμηθευτή και παραμένει σταθερή κατ’ ελάχιστον για 6 μήνες, αφαιρούνται οι εκπτώσεις, τις οποίες ο πάροχος οφείλει να ανακοινώνει ξεχωριστά.
Η πιο σύνθετη όμως παράμετρος της εξίσωσης είναι ο Μηχανισμός Διακύμανσης, που περιλαμβάνει τέσσερις συντελεστές: Το «κάτω» και το «άνω όριο» της μέσης χονδρεμπορικής τιμής του προηγούμενου μήνα, που όταν αυτή τα υπερβαίνει, τότε ο μηχανισμός ενεργοποιείται αυτόματα. Έναν πολλαπλασιαστή προσαύξησης και ένα σύστημα διόρθωσης ώστε τον επόμενο μήνα να διορθώνεται το όποιο λάθος έκανε ο προμηθευτής ως προς τις τιμές που ανακοίνωσε τον προηγούμενο.
Μπερδευτήκατε; Αυτό που έχει σημασία στην εξίσωση είναι το «άνω όριο». Όσο πιο χαμηλό είναι το «άνω όριο», σημαίνει ότι τόσο μεγαλύτερο τμήμα από την τιμή χονδρικής θα επιβαρύνει τον καταναλωτή. Από μόνη της μια χαμηλή βασική τιμή προμήθειας ενός παρόχου δεν λέει και πολλά πράγματα, αν δεν συνοδεύεται και από ένα σχετικά υψηλά άνω όριο τιμών.
Ιδού ένα παράδειγμα. Έστω ότι μια εταιρεία έβαλε το «άνω όριο» στα 90 ευρώ/ MWh. Εάν η μέση τιμή στο Χρηματιστήριο Ενέργειας το Δεκέμβριο κλείσει στα 115 ευρώ, θα μετακυλήσει στον καταναλωτή μόνο 25 ευρώ ανά μεγαβατώρα, δηλαδή 2,5 σεντς / κιλοβατώρα, τα οποία και θα προστεθούν στη βασική χρέωση προμήθειας, αφαιρουμένης της όποιας έκπτωσης.
Και έστω μια άλλη, που όρισε ως «άνω όριο» τα 60 ευρώ. Θα επιβαρύνει τον πελάτη της με 55 ευρώ (5,5 σεντς). Ακόμη και αν αυτός ο δεύτερος πάροχος έχει ορίσει χαμηλότερη βασική χρέωση από τον πρώτο, τελικά μάλλον θα είναι ακριβότερος.
Συμπέρασμα: Το αντικείμενο της ηλεκτρικής ενέργειας είναι εξαιρετικά σύνθετο. Αφορά ένα χρηματιστηριακό προϊόν, η ενημέρωση γύρω από παραμέτρους σαν τις παραπάνω απαιτεί γνώσεις, ενασχόληση, εξειδίκευση, χρόνο, τα οποία δεν διαθέτει ο μέσος άνθρωπος, όπως η μεγάλη πλειοψηφία των καταναλωτών της ηλεκτρικής ενέργειας. Και αυτή ακριβώς είναι η αξία του να μπορούν από την 1η Ιανουαρίου εύκολα και άμεσα να συγκρίνουν τις τιμές.
———————
15+1 απαντήσεις για τα νέα χρωματιστά τιμολόγια ρεύματος
Το τέλος των επιδοτήσεων φέρνει ένα κύμα αλλαγών στον χώρο της ηλεκτρικής ενέργειας, μεγαλύτερη διαφάνεια και απλοποιημένη πληροφόρηση για τους καταναλωτές, κάνοντας πιο κατανοητό ένα ούτως ή άλλως άκρως δυσνόητο αντικείμενο, όπου για να αποκρυπτογραφήσει κανείς τις χρεώσεις, τις παροχές και κυρίως να τα συγκρίνει με όσα προσφέρει ο ανταγωνισμός, χρειάζεται γνώσεις expert με χρόνια εμπειρίας.
Τι επιδιώκει ακριβώς η κυβέρνηση με το νέο τοπίο στα τιμολόγια; Να έχει στα χέρια του ο καταναλωτής τα δύο πιο βασικά που τον ενδιαφέρουν, όπως ακριβώς ένας οδηγός αυτοκινήτου πριν επιλέξει βενζινάδικο. Τι ακριβώς πληρώνει και πόσο φθηνότερα από τον ανταγωνισμό. Να ξέρει εκ των προτέρων, όπως ακριβώς ο οδηγός που κοιτάζει την ταμπέλα στο πρατήριο καυσίμων, ποια είναι η χρέωση στο ρεύμα πριν συνάψει το συμβόλαιο και ξεκινήσει ο μήνας τιμολόγησης. Και τι έκανε η ομάδα του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θοδωρή Σκυλακακη;
Καταρχήν, ομαδοποίησε τα 30-40 διαφορετικά τιμολόγια που ίσχυαν μέχρι σήμερα σε τρεις γενικές κατηγορίες (κίτρινα, μπλε, πορτοκαλί), ώστε ο καταναλωτής να ξέρει με ακρίβεια σε ποιο είδος τιμολογίου βρίσκεται. Και πάλι όμως εδώ η σύγκριση των ομοειδών προιόντων της κάθε κατηγορίας είναι από δύσκολη ως αδύνατη, καθώς κάθε εταιρεία προσφέρει διαφορετικές παροχές ή χρησιμοποιεί άλλες παραμέτρους.
Τι εξασφαλίζει λοιπόν τη σύγκριση; Το γεγονός ότι η κυβέρνηση ψήφισε ρύθμιση για τη δημιουργία μιας τέταρτης κατηγορίας, του πράσινου τιμολογίου, με κοινά χαρακτηριστικά για όλους τους προμηθευτές και μόνη διαφοροποίηση το περιθώριο κέρδους και τις τυχόν εκπτώσεις κάθε παρόχου. Σε αυτό θα ενταχθούν όσοι δεν απαιτήσουν από τις εταιρείες τους να τους βάλουν από 1η Ιανουαρίου σε κάποιο άλλο τιμολόγιο, δηλαδή ένας αριθμός που σύμφωνα με τις εκτιμήσεις αναμένεται να ξεπεράσει τα 4 εκατομμύρια (το 70% και άνω επί ενός συνόλου 5,7 εκατομμυρίων καταναλωτών).
Τι σημαίνουν όλα αυτά; Από την 1η Ιανουαρίου, θα μπορεί κάποιος, μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, διατρέχοντας τη λίστα με τα πράσινα τιμολόγια όλων των παρόχων που θα αναρτά κάθε 1η του μήνα η Ρυθμιστική Αρχή στην ιστοσελίδα της, να βλέπει ποιος είναι ο φθηνότερος και να ξέρει με ακρίβεια τι πληρώνει. Τα πάντα θα είναι ενσωματωμένα σε μια και μοναδική τιμή: Βασική χρέωση, περιθώριο κέρδους, εκπτώσεις, παροχές, οτιδήποτε εν πάσει περιπτώσει προσφέρουν σήμερα οι εταιρείες, θα συμπεριλαμβάνονται σε έναν αριθμό. Αυτόν θα βλέπει ο καταναλωτής.
Και ακριβώς αυτή η σύγκριση, το γεγονός δηλαδή ότι κάθε μήνα θα φαίνεται ποιος είναι ο φθηνότερος και ποιος ο ακριβότερος, θα αναγκάσει τα τμήματα μάρκετινγκ των παρόχων να κονταροχτυπηθούν μεταξύ τους για το επόμενο 12μηνο (τόση αναμένεται πώς θα είναι η διάρκεια του νέου τιμολογίου), ώστε να δημιουργήσουν όσο πιο ελκυστικά προϊόντα γίνεται. Καλύτερα προιόντα, με όσο το δυνατόν πιο ανταγωνιστικές χρεώσεις και παροχές, προκειμένου να προσελκύσουν σε αυτά τους καταναλωτές και να τους πάρουν από το πράσινο τιμολόγιο.
Το σκεπτικό δηλαδή του κ. Σκυλακάκη δεν σταματάει στη διαφάνεια και την απλοποιημένη ενημέρωση που φέρνει από την 1η Ιανουαρίου το πράσινο τιμολόγιο. Κάνει ένα βήμα παραπέρα, αποσκοπεί σε βελτίωση του ανταγωνισμού μακροπρόθεσμα, προσδοκώντας ότι το νέο πράσινο τιμολόγιο ίσως αποτελέσει την αρχή του τέλους για εκείνους που φαίνονται «φθηνοί» χωρίς πραγματικά να είναι, οδηγώντας σταδιακά σε καλύτερες τιμές και σε λιγότερες παραπλανητικές πρακτικές στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Ας επιχειρήσουμε να αποκωδικοποιήσουμε αυτό το νέο τοπίο μέσα από 16 ερωτήσεις – απαντήσεις.
- Γιατί από την 1η Ιανουαρίου αλλάζει το τοπίο στην αγορά του ρεύματος;
Καταρχήν γιατί τελειώνουν οι επιδοτήσεις στο ρεύμα. Το έχει απαιτήσει καιρό τώρα η ΕΕ από όλες τις χώρες-μέλη και η Ελλάδα το εφαρμόζει από την 1η Ιανουαρίου. Το κράτος σταματά να ενισχύει τους πάντες, ανεξαρτήτως εισοδήματος, για το ρεύμα που καταναλώνουν, δηλαδή οριζόντια, όπως συμβαίνει τον τελευταίο ενάμισι χρόνο. Οι επιδοτήσεις τελειώνουν και διατηρούνται μόνο για τους ευάλωτους. Τα πράγματα επανέρχονται εκεί που βρίσκονταν πριν τον Αύγουστο του 2022, οπότε και ξεκίνησε να εφαρμόζεται στην Ελλάδα ο σχετικός μηχανισμός για τις ενισχύσεις που ανακοινώνονται κάθε μήνα.
Τι συνέβαινε μέχρι τότε; Είχαμε κοντά στα 40 διαφορετικά τιμολόγια, εκ των οποίων άλλα προέβλεπαν εκπτώσεις συνέπειας ενώ άλλα όχι, τα περισσότερα είχαν ρήτρα αναπροσαρμογής, (δηλαδή μετέφεραν στην τελική τιμή της χρηματιστηριακές διακυμάνσεις), αλλά κάθε εταιρεία χρησιμοποιούσε δικές της παραμέτρους. Τα παραπάνω δεν είναι παράνομα, η δυνατότητα παροχής πολλών τύπων προϊόντων επιτρέπεται από το ευρωπαϊκό μοντέλο αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, ωστόσο το πρόβλημα ήταν – και παραμένει – πώς ο τρόπος λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας είναι εξαιρετικά σύνθετος και δυσνόητος για τον καταναλωτή.
Η εμπειρία έχει δείξει, πριν τον Αύγουστο του 2022, όταν και ίσχυαν όλα αυτά τα προϊόντα στην αγορά ότι η σύγκριση των τιμών ήταν όχι μόνο ήταν αδύνατη, αλλά και απαιτούσε γνώσεις, ενασχόληση, εξειδίκευση και χρόνο, τα οποία δεν διαθέτει ο μέσος καταναλωτής. Ακόμη και οι ίδιοι οι πάροχοι δυσκολεύονται μερικές φορές να αποκωδικοποιήσουν τα τιμολόγια των ανταγωνιστών τους.
- Τι ακριβώς λοιπόν αλλάζει;
Μπροστά στον κίνδυνο να υπάρξει μια μεγάλη σύγχυση, παραπλανητικές πρακτικές και οι καταναλωτές να μπουν σε περιπέτειες, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με εισήγηση της Ρυθμιστικής Αρχής, ομαδοποίησε αυτά τα δεκάδες τιμολόγια σε τρεις κατηγορίες με χρωματική σήμανση για να είναι πιο ευδιάκριτα και να κάνει πιο απλή τη ζωή του καταναλωτή: Τα κυμαινόμενα (κίτρινα), στα οποία η τιμή παίζει ανάλογα με τις διακυμάνσεις της χρηματιστηριακής αγοράς ηλεκτρισμού, τα σταθερά (μπλε), αυτά στα οποία ο πελάτης αγοράζει μία σταθερή τιμή την οποία γνωρίζει εξαρχής και τα δυναμικά (πορτοκαλί), που αφορούν μια πολύ μικρή κατηγορία συμπολιτών μας, όσους έχουν έξυπνους μετρητές. Η αλλαγή είναι ότι σε αυτά τα τρία τιμολόγια προστέθηκε και ένα τέταρτο, το πράσινο, κυμαινόμενο κι αυτό, αλλά με το μεγάλο πλεονέκτημα ότι η φόρμουλα υπολογισμού του έχει τους ίδιους όρους για όλους τους παρόχους.
- Ποια είναι επομένως αναλυτικά αυτά τα 4 τιμολόγια και τι προσφέρει το καθένα;
Τα πράσινα τιμολόγια, τα οποία έχουν για όλους τους παρόχους έναν κοινό τύπο υπολογισμού, καθώς και ίδιους όρους, γεγονός που τα καθιστά εύκολα συγκρίσιμα. Διαφοροποιούνται μόνο ως προς το περιθώριο κέρδους και τις εκπτώσεις της κάθε εταιρείας. Η τιμή χρέωσης ανακοινώνεται την 1η ημέρα του κάθε μήνα στην ιστοσελίδα του παρόχου, περιλαμβάνει τα πάντα, και κοινοποιείται στην ιστοσελίδα της ΡΑΑΕΥ (https://www.rae.gr/), η οποία θα συγκεντρώνει τα πράσινα τιμολόγια όλων των παρόχων, ώστε ο καταναλωτής να μπορεί να τα συγκρίνει άμεσα και εύκολα και να δει ποιός είναι ο φθηνότερος και ποιός ο ακριβότερος. Η τιμή του κάθε προμηθευτή θα είναι «κλειδωμένη» για όλοκληρο τον μήνα, με πάγιο έως 5 ευρώ. Δεν προβλέπεται τέλος πρόωρης αποχώρησης.
Τα κυμαινόμενα, χρώματος κίτρινου, στα οποία η τιμή εξαρτάται από τις διακυμάνσεις της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρισμού. Στην γενική αυτή κατηγορία υπάγονται τρεις υποκατηγορίες, καθώς τα προϊόντα ποικίλουν από εταιρεία σε εταιρεία. Πρώτον, είναι αυτά στα οποία ο πελάτης θα γνωρίζει εκ των προτέρων την τιμή χρέωσης (η τιμή θα καθορίζεται στην αρχή του μήνα κατανάλωσης). Δεύτερον, αυτά στα οποία ο πελάτης μαθαίνει εκ των υστέρων την τιμή χρέωσης (μετά δηλαδή τη λήξη της περιόδου τιμολόγησης). Τρίτον, τα μεικτά προϊόντα , αυτά που συνδυάζουν σταθερή και μεταβλητή χρέωση. Ούτε εδώ προβλέπεται τέλος πρόωρης αποχώρησης.
Τα σταθερά (μπλε) τιμολόγια, αυτά στα οποία ο πελάτης αγοράζει μία σταθερή τιμή την οποία γνωρίζει εξαρχής και παραμένει ίδια για όλη την περίοδο ισχύος του συμβολαίου. Εδώ, υπάρχει τέλος πρόωρης αποχώρησης ως εγγύηση για την εταιρεία, καθώς αυτή αναλαμβάνει να «κλειδώσει» για τον πελάτη σταθερή τιμή για μια μακρά περίοδο.
Τα δυναμικά (πορτοκαλί) τιμολόγια που αφορούν μια πολύ μικρή κατηγορία συμπολιτών μας, όσους διαθέτουν έξυπνους μετρητές. Η τιμή είναι μεταβλητή, αφορά συγκεκριμένες χρονικές ζώνες, και με αυτό το προϊόν ο καταναλωτής επωφελείται τις ώρες που η τιμή του ρεύματος είναι χαμηλή. Ούτε αυτά απαιτούν τέλος πρόωρης αποχώρησης.
- Ποιο είναι το μεγάλο πλεονέκτημα του πράσινου τιμολογίου;
Η δυνατότητα σύγκρισης του ποιος είναι ο φθηνότερος και ποιος ο ακριβότερος. Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της ελληνικής αγορά ηλεκτρισμού που καθιερώνεται ένα τιμολόγιο, με ίδιους όρους, ίδιες παραμέτρους, κοινή φόρμουλα υπολογισμού για όλους τους παρόχους, το οποίο θα διαφοροποιείται μόνο ως προς τα περιθώρια κέρδους του καθενός και τις εκπτώσεις που θέλει να κάνει. Όλα αυτά όμως θα συμπεριλαμβάνονται σε μια και μόνη τελική τιμή.
Οι τιμές των παρόχων θα ανακοινώνονται την 1η κάθε μήνα στις ιστοσελίδες τους και αμέσως μετά η ΡΑΑΕΥ θα τις συγκεντρώνει σε μια λίστα, την οποία θα δημοσιοποιεί σε ευδιάκριτο σημείο στην ιστοσελίδα της. Έτσι, ο καταναλωτής θα μπορεί με μια απλή ματιά, να γνωρίζει αυτά που τον ενδιαφέρουν πιο πολύ: Την τιμή για τον τρέχοντα μήνα και ποιος είναι ο φθηνότερος, μια αδύνατη μέχρι σήμερα άσκηση.
- Στο προ επιδοτήσεων καθεστώς δεν γνώριζε από πριν την τιμή που θα ισχύσει τον μήνα τιμολόγησης;
Στο προ επιδοτήσεων καθεστώς, εκτός από την αδυναμία σύγκρισης των διαφορετικών μεταξύ τους προϊόντων των παρόχων, τα περισσότερα, (όσα συνδέονταν με ρήτρα αναπροσαρμογής), είχαν το μειονέκτημα ότι δεν επέτρεπαν στον καταναλωτή να ξέρει την τελική τιμή εκ των προτέρων (ex ante). Δηλαδή, η παράμετρος της χονδρικής τιμής που ελάμβαναν υπόψη, κλείδωνε μετά την έναρξη του μήνα τιμολόγησης. Έτσι, ο καταναλωτής δεν γνώριζε από την αρχή ποια τιμή θα πληρώσει για όλο τον τρέχοντα μήνα, παρά εκ των υστέρων (expost).
- Μπορεί ωστόσο στην διάρκεια του μήνα η τιμή στο πράσινο τιμολόγιο να αλλάζει;
Οχι, θα παραμένει σταθερή για όλο το μήνα τιμολόγησης. Αυτό είναι και το δεύτερο πλεονέκτημα του πράσινου τιμολόγιου. Τι συνέβαινε στο παρελθόν; Τον τόνο έδιναν μεταξύ άλλων τιμολόγια «κράχτες», δηλαδή φθηνά στην αρχή, αλλά ακριβότερα στην πορεία. Έτσι, καταναλωτές που αγόραζαν ένα τιμολόγιο τον Απρίλιο συνειδητοποιούσαν τον Μάιο ότι έχει αυξηθεί, άλλοι που έμπαιναν στο ίδιο προϊόν το Μάιο συνειδητοποιούσαν την αύξηση τον Αύγουστο, κ.ό.κ.
- Ποιους αφορά το πράσινο τιμολόγιο;
Σε αυτό θα μεταπέσουν από την 1η Ιανουαρίου του 2024, όλοι οι καταναλωτές που δεν θα έχουν επιλέξει μέσα στο 2023 κάποιο συγκεκριμένο είδος τιμολογίου. Εκτιμάται ότι στο πράσινο τιμολόγιο θα ενταχθούν σε πρώτη φάση πάνω από το 70% των καταναλωτών, ήτοι πάνω από 4 εκατομμύρια καταναλωτές επί ενός συνόλου 5,7 εκατομμυρίων. Εφόσον, ωστόσο, επιθυμούν κάποιο άλλο προϊόν, αρκεί να κάνουν μία απλή δήλωση στον πάροχό τους έως τις 31/01/2024 και θα παραμείνουν στο προηγούμενο τιμολόγιο (κίτρινο, μπλε, πορτοκαλί).
- Μπορώ να μην ενταχθώ στο πράσινο τιμολόγιο από την 1η Ιανουαρίου;
Ασφαλώς. Αρκεί να το έχω δηλώσει από πριν στον πάροχό μου. Επίσης, μετά την 1η Ιανουαρίου, μπορώ χωρίς να πρέπει να πληρώσω κάποια ποινή στον πάροχο για πρόωρη αποχώρηση, να αλλάξω τιμολόγιο. Μοναδική εξαίρεση αποτελούν τα σταθερά τιμολόγια, που από τη φύση τους έχουν μακροχρόνιες συμβάσεις.
- Και αν ξεκινήσω με το πράσινο τιμολόγιο την 1η Ιανουαρίου και μετά θελήσω να αλλάξω προϊόν;
Ασφαλώς και μπορώ να το κάνω. Μα αυτή ακριβώς είναι και η λογική πίσω από το νέο αυτό μέτρο. Το σκεπτικό του Θ. Σκυλακάκη και της ομάδας του, που συνέλαβαν την ιδέα, στηρίζεται στο γεγονός ότι ακριβώς επειδή μέσω του κοινού κυμαινόμενου τιμολογίου θα φαίνεται πλέον ποιος είναι ο ακριβότερος στην αγορά, οι εταιρείες θα σπεύσουν να πάρουν πελάτες από αυτό και να το μεταφέρουν στα άλλα τους προϊόντα. Και για τους επόμενους 12 μήνες, όσο και η διάρκεια αυτού του κοινού τιμολογίου, θα ενισχυθεί αναπόφευκτα ο ανταγωνισμός, με αναβάθμιση της γκάμας των προιόντων τους, νέες παροχές και καλύτερες χρεώσεις, γεγονός που πιθανώς να οδηγήσει σε ευρύτερη μείωση των τιμών.
- Άρα δημιουργούνται οι συνθήκες για μετακινήσεις πελατών;
Θεωρείται βέβαιο. Ο καταναλωτής έχει τη δυνατότητα να παρακολουθεί εύκολα ποιος πάροχος είναι φθηνότερος και αν δεν είναι ευχαριστημένος, θα αλλάζει προμηθευτή. Αλλωστε, είναι αρκετά πιθανό τα κίτρινα κυμαινόμενα τιμολόγια που διατίθενται στην αγορά από όλους τους παρόχους, φυσικά και από τη ΔΕΗ, να αποδειχθούν φθηνότερα από τα αντίστοιχα πράσινα.
Και αυτό, καθώς το πράσινο εμπεριέχει το ρίσκο της πρόβλεψης, αφού ο πάροχος θα ανακοινώνει τιμή για τον τρέχοντα μήνα βάσει της μέσης χρηματιστηριακής τιμής του προηγούμενου μήνα (όσον αφορά τον Ιανουάριο) και των δύο προηγούμενων μηνών (από το Φεβρουάριο και μετά). Το μειονέκτημα ωστόσο, στα υπόλοιπα, είναι η αδυναμία σύγκρισης αφού, όπως είπαμε, δεν περιλαμβάνουν πανομοιότυπες παραδοχές και ίδιες φόρμουλες υπολογισμού, σε αντίθεση με τα πράσινα.
- Θα μπορώ να συγκρίνω τις τιμές και των άλλων προϊόντων των εταιρειών, όπως ακριβώς θα μπορώ με το πράσινο;
Όχι. Οι τρεις χρωματικές κατηγορίες (κίτρινο, μπλε, πορτοκαλί) στις οποίες ομαδοποίησε το υπουργείο όλα αυτά τα δεκάδες τιμολόγια που προϋπήρχαν δεν είναι παρά γενικές ομαδοποιήσεις. Κάθε εταιρεία συνεχίζει να χρησιμοποιεί τις δικές της φόρμουλες, διαφορετικά μοντέλα και άλλους όρους υπολογισμού της τελικής τιμής. Κάποια ειναι συνδεδεμένα με επιπλέον υπηρεσίες, άλλα όχι. Κάποια έχουν διαφορετικό ύψος παγίου από άλλα, για μερικά οι παράμετροι υπολογισμού των διακυμάνσεων της χρηματιστηριακής τιμής διαφέρουν από άλλα. Άλλωστε, αν υπήρχε η δυνατότητα σύγκρισης αυτών των τριών κατηγοριών (κίτρινα, μπλε, πορτοκαλί), θα εξέλειπε και η ανάγκη δημιουργίας ενός νέου τιμολογίου, του πράσινου. Αυτό είναι και το πλεονέκτημα του τελευταίου.
- Πότε πρέπει να επιλέξουν τιμολόγιο οι καταναλωτές;
Έχουν περιθώριο να περιμένουν μέχρι την 1η /1/ 2024 ώστε να ανακοινωθούν οι τιμές και να μπορούν να κάνουν εύκολα τη σύγκριση στο πράσινο τιμολόγιο. Δεν χρειάζεται να επιλέξουν από τώρα, όπως υποδεικνύουν κάποιες επιστολές που αποστέλλουν πάροχοι στους πελάτες τους. Την 1η Δεκεμβρίου, όλοι οι πάροχοι ανακοίνωσαν τα περισσότερα από τα βασικά στοιχεία της φόρμουλας υπολογισμού του πράσινου τιμολογίου, απουσιάζει όμως μια σημαντική παράμετρος, την οποία θα προσθέσουν στο τέλος του μήνα. Τη μέση τιμή χονδρικής της αγοράς ηλεκτρισμού για το Δεκέμβριο.
- Τι δείχνουν οι εκτιμήσεις για τη πορεία των τιμών από 1η Ιανουαρίου;
Οι χρεώσεις που ανακοίνωσαν οι πάροχοι μας προσφέρουν μια πρώτη εικόνα ως προς τις τιμές που θα ανακοινωθούν την 1η Ιανουαρίου. Αν και δεν είναι οι τελικές, καθώς, όπως είπαμε, απομένει να μπει στη μαθηματική φόρμουλα και η μέση χρηματιστηριακή τιμή του Δεκεμβρίου, εντούτοις οδηγούν στο συμπέρασμα ότι δεν θα έχουμε μεγάλες διαφορές από τις σημερινές τιμές. Κάνοντας κάποιες υποθέσεις για την πορεία της μέσης χονδρικής το μήνα Δεκέμβριο, προκύπτει ότι η λιανική θα διαμορφωθεί από τα 15 λεπτά η κιλοβατώρα – όσο δηλαδή έφτανε και τους προηγούμενους μήνες μετά την κρατική επιδότηση – μέχρι τα 20 λεπτά.
- Το τέλος των οριζόντιων επιδοτήσεων φέρνει τέλος και στις επιδοτήσεις για τους ευάλωτους;
Όχι, αυτές θα συνεχιστούν. Το νέο, απλά, καθεστώς από την 1η Ιανουαρίου προβλέπει μόνο στοχευμένες επιδοτήσεις, δηλαδή μόνο στους δικαιούχους του Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου (ΚΟΤ), με σκοπό οι συμπολίτες μας, που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη, να απολαμβάνουν προσιτές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας, σε επίπεδα προ ενεργειακής κρίσης.
- Πότε θα ανοίξει η φόρμουλα του επιδόματος θέρμανσης για ρεύμα;
Σύντομα. Και θα αφορά την κατανάλωση Ιανουαρίου – Μαρτίου 2024. Στο πρώτο τρίμηνο του 2024 θα υπάρξει, για πρώτη φορά, έκτακτη ενίσχυση ύψους από 45 έως 480 ευρώ στους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας για τους ενεργειακά ευάλωτους (περίπου 1,2 εκατ. νοικοκυριά) που θερμαίνονται με ηλεκτρισμό, με αποτέλεσμα και για αυτή την ευρεία κατηγορία καταναλωτών οι τελικές χρεώσεις να «κατεβαίνουν» στο επίπεδο που βρίσκονταν πριν την ενεργειακή κρίση, στο πρώτο τρίμηνο του 2024.
- Πως θα επηρεαστεί ο ανταγωνισμός στην αγορά από την άφιξη του πράσινου τιμολογίου;
Στο παρελθόν, τον τόνο έδιναν μια σειρά από τιμολόγια τα οποία ήταν φθηνά τον πρώτο μήνα, όμως μετά ακρίβυναν. Το πράσινο τιμολόγιο φέρνει αναπόφευκτα το τέλος των δήθεν «φθηνών» παρόχων, τους αναγκάζει να γίνουν ακριβότεροι. Και επειδή το συγκεκριμένο προϊόν θα διαρκέσει για τουλάχιστον ένα χρόνο στην αγορά, διάστημα αρκετά μεγάλο για εξελίξεις, δημιουργεί και τις προϋποθέσεις για μια ταχύτερη ωρίμανση του κλάδου, όπου θα επιβιώσουν μόνο οι πραγματικά ισχυροί.
Πηγή: liberal.gr
