Το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών ζητά την επαναφορά περίπου 40 εκατομμυρίων ευρώ από τρεις φορείς διαχείρισης απορριμμάτων: ΕΔΣΝΑ (Αττική): ~ 18.136.860 €, ΕΣΔΑΚ (Κρήτη): ~ 10.955.400 €, ΦοΔΣΑ (Πελοπόννησος): ~ 10.590.220 €
Σύμφωνα με το Υπ. Οικονομικών οι δαπάνες κρίθηκαν μη επιλέξιμες (δηλαδή δεν πληρούν τους όρους επιλεξιμότητας για χρήση κοινοτικών / δημόσιων πόρων) και χαρακτηρίστηκαν ως αχρεωστήτως ή παρανόμως καταβληθείσες.
Στο επίκεντρο της υπόθεσης είναι τα λεγόμενα «σπιτάκια ανακύκλωσης» ή «πολυκέντρα ανακύκλωσης», που προμηθεύτηκαν από τους φορείς για τη διαλογή υλικών (πλαστικά, γυαλί, μέταλλα, χαρτί).
Τα προβλήματα που αναφέρονται είναι:
- Υπερκοστολογήσεις σε σχέση με παρόμοιες προμήθειες.
- Τεχνικές προδιαγραφές που χαρακτηρίζονται «φωτογραφικές», δηλαδή έτσι διαμορφωμένες ώστε να ευνοούν συγκεκριμένους προμηθευτές και να αποκλείουν ανταγωνιστές.
- Το παραδοθέν υλικό δεν συμφωνεί με τις αρχικές προδιαγραφές.
- Απουσία επαρκούς ελέγχου των ποσοτήτων ανακυκλώσιμων υλικών που δηλώθηκαν και της αξιοπιστίας του συστήματος μέτρησης (δηλαδή αν όντως συλλέχθηκαν όσα αναφέρονται ότι συλλέχθηκαν).
Οι φορείς καλούνται να επιστρέψουν τα ποσά εντός 15 ημερών από την κοινοποίηση των αποφάσεων. Αν δεν συμμορφωθούν, προβλέπεται να γίνει παρακράτηση των ποσών από τις εισφορές των δήμων προς τους φορείς διαχείρισης απορριμμάτων, σύμφωνα με τον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων.
Τα χρήματα αυτά δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν πλέον για νέα έργα, επειδή προέρχονται από το ΕΣΠΑ 2014-2020 που έχει «κλείσει». Αντίθετα, θα πρέπει να επιστραφούν στις Βρυξέλλες.
Η απόφαση ανάκτησης (στο τουλάχιστον ένα από τα σκέλη της υπόθεσης, για τον ΕΣΔΑΚ) αναφέρει ρητώς τις παραβάσεις που διαπιστώθηκαν: έλλειψη τεκμηρίωσης του εύλογου προϋπολογισμού, απουσία διασφαλίσεων για ανταγωνισμό, διαφοροποίηση του φυσικού αντικειμένου, έλλειψη ελέγχων αξιοπιστίας μέτρησης, κ.ά. Αναφέρεται επίσης ότι στο ίδιο σκέλος (ΕΣΔΑΚ) η ανάκτηση του ποσού επιβάλλεται «οριζόντια» και στους άλλους ελεγχόμενους φορείς (ΕΔΣΝΑ, ΦοΔΣΑ) σύμφωνα με το έγγραφο του ΥΠΟΙΚ. Η υπόθεση φαίνεται ότι έχει ήδη τραβήξει το ενδιαφέρον της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας για διερεύνηση πιθανών παρατυπιών στην αξιοποίηση κοινοτικών πόρων.
Δήμαρχοι, τοπικές ενώσεις και αρμόδιοι επισημαίνουν ότι υπάρχει ο κίνδυνος το βάρος της κακοδιαχείρισης να μετακυλιστεί στους δήμους και στο τέλος στους πολίτες.
Είναι προφανές ότι οι φορείς δεν έχουν την ρευστότητα να πληρώσουν αυτά τα ποσά, με κίνδυνο οικονομικής κατάρρευσης ή διαταραχής των υπηρεσιών διαχείρισης απορριμμάτων.
Τίθεται λοιπόν το ζήτημα απονομής ευθυνών προς όσους συνέβαλαν στην ανάθεση και υλοποίηση των προμηθειών, εάν διαπιστωθεί ότι υπήρξε δόλος ή βαριά αμέλεια.
Πού υπάρχουν κενά / τι πρέπει να διερευνηθεί περαιτέρω
Παρόλο που οι δημοσιεύσεις δίνουν μια εικόνα, υπάρχουν αρκετές κρίσιμες ερωτήσεις που δεν έχουν (τουλάχιστον δημοσίως) απαντηθεί:
- Ποιοι ήταν οι προμηθευτές των «σπιτακιών ανακύκλωσης», ποια σχέση είχαν προηγουμένως με φορείς ή προσφέροντες έργου, και αν υπήρξε σύγκρουση συμφερόντων.
- Πώς έγινε η επιλογή των τεχνικών προδιαγραφών και ποιοι τοποθέτησαν αυτές τις προδιαγραφές (υπηρεσίες, επιτροπές αξιολόγησης).
- Ποιες είναι οι ακριβείς ποσότητες που δηλώθηκαν ως συλλεχθείσες από τα κέντρα, και πώς αυτές επαληθεύτηκαν (αν επαληθεύτηκαν).
- Ποια είναι η οικονομική κατάσταση των φορέων (ΕΔΣΝΑ, ΕΣΔΑΚ, ΦοΔΣΑ), ώστε να αξιολογηθεί εάν μπορούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις επιστροφής.
- Ποιες νομικές οδοί έχουν ανοίξει ή θα ανοίξουν (ένδικα μέσα, δικαστικές αγωγές, ποινικές διώξεις) εναντίον εμπλεκόμενων προσώπων ή φορέων.
- Πώς θα επιταχυνθεί η εκκαθάριση και η απόδοση ευθυνών ώστε να μην παραμείνει η υπόθεση “αιώνιο” κρατικό πρόβλημα.
Πηγή: myota.gr
