Η ρομποτική στην εκπαίδευση μέσα από τη μεθοδολογία του STEM

Β/θμια
Μοιραστείτε το:

του Πολύδωρου Σταυρόπουλου*

Πολύδωρος Σταυρόπουλος

Ο Seymour Papert αναφέρει στο βιβλίο του «Νοητικές Θύελλες»: «Η μάθηση αποτελείται από το κτίσιμο συνόλων από υλικά και εργαλεία που μπορεί να χειριστεί και να χρησιμοποιήσει κανείς. Ίσως  στο κέντρο όλων, είναι η διαδικασία της εργασίας με ό,τι έχεις» (σελ 208).

Το  ρομπότ  μπορεί  να  χρησιμοποιηθεί  στην  εκπαίδευση (Πρωτοβάθμια, Δευτεροβάθμια και Τριτοβάθμια) αλλά  και  εκτός σχολείου ως  ένα αποτελεσματικό εργαλείο για  την ανάπτυξη γνωστικών δομών από  τα παιδιά. Με την ενασχόληση αυτή επιτυγχάνεται η ανάπτυξη των κομβικών δεξιοτήτων όχι μόνο των μαθητών αλλά και των εκπαιδευτικών. Οι γονείς δεν θα πρέπει να μείνουν εκτός της καινοτόμου αυτής διδακτικής προσέγγισης για να είναι εφικτή η επικοινωνία με τα παιδιά.

Η UNESCO στην προσπάθεια για την ανάπτυξη των κομβικών δεξιοτήτων των μαθητών/τριών έχει κάνει μελέτες που έγιναν για την Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση (T.V.E.T.) σε πολλές ομαδοποιημένες χώρες, με κοινά χαρακτηριστικά.  Οι μελέτες έγιναν στην Τεχνική Εκπαίδευση με τη σκέψη ότι εκεί συναντώνται οι δεξιότητες αυτές σε ιδιαίτερα μεγάλη έκταση. Μία από αυτές είναι η Asia-Pacific Education System Review Series No. 9 που αφορά τις χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας, Republic of Korea, Βrunei Darussalam, Kingdom of Thailand. Η μελέτη αυτή προτείνει στη Δημοκρατία της Κορέας, ότι εκτός από την πρόσθετη κατάρτιση των εκπαιδευτικών, σε θέματα καινοτομιών για την ανάπτυξη των κομβικών δεξιοτήτων των μαθητών/τριών, θα πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες να αναπτυχθούν διάφορα πρότυπα–υλικά που θα μπορούν ο εκπαιδευτικοί της Τεχνικής Εκπαίδευσης να τα χρησιμοποιούν. Στην μελέτη επίσης αναφέρεται ότι η Κεντρική Κυβέρνηση, αντί να ζητά από μεμονωμένα σχολεία και εκπαιδευτικούς να προετοιμάσουν το δικό τους υλικό, θα πρέπει να διευκολύνει παρέχοντας σε όλα τα σχολεία τα κατάλληλα υλικά και λογισμικά.

Το έργο ATS2020 προβλέπει τη σύγκλιση των κομβικών δεξιοτήτων των Ευρωπαίων μαθητών μέχρι το 2020. Στο πλαίσιο του έργου ως κομβικές δεξιότητες αναφέρονται:

  • η αυτόνομη μάθηση,
  • ο πληροφοριακός γραμματισμός,
  • η επικοινωνία-συνεργασία,
  • η δημιουργικότητα – καινοτομία,
  • ο ψηφιακός γραμματισμός 

Η ένταξη της ρομποτικής στο σχολικό περιβάλλον πραγματοποιείται με την ενεργή συμμετοχή των μαθητών ή φοιτητών οι οποίοι δουλεύουν σε ομάδες (συνεργατικά) χρησιμοποιώντας ένα εκπαιδευτικό πακέτο που περιέχει επεξεργαστή (μυαλό), αισθητήρες (αισθήσεις) ως εισόδους της διάταξης, ενεργοποιητές (κινητήρες) ως εξόδους και δομικά στοιχεία για την ολοκλήρωση της κατασκευής. 

Είναι σημαντικό εκτός από τον προγραμματισμό του ρομπότ (T-technology του STEM) να συνυπάρξουν τουλάχιστον ακόμη δύο επιστήμες για να υπάρξει προσέγγιση STEM. Αν συνυπάρξουν, κάποια από τις επιστήμες, όπως για παράδειγμα, η Φυσική μαζί με την Πληροφορική, την Μηχανολογία και τα Μαθηματικά τότε κάνει την εμφάνιση του το ολοκληρωμένο STEM. Αν με κάποιο τρόπο ενταχθεί και η Τέχνη (Art), η προσέγγιση είναι STEAM, για παράδειγμα η δημιουργία ενός ρομποτικού ζωγράφου που παράγει έργα. Η φαντασία του μαθητή δραστηριοποιείται. Ο εκπαιδευτικός είναι το επίκεντρο και ο καθοριστικός παράγοντας της επιτυχίας του εγχειρήματος.

Αν η εφαρμογή της ρομποτικής έχει μοναδική δραστηριότητα τον προγραμματισμό της διάταξης, τότε δεν υπάρχει μεθοδολογία STEM στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Η ρομποτική δεν πρέπει να γίνεται για τη ρομποτική αλλά να συνδυάζεται με κάποια/ες επιστήμες. Πρέπει να γνωρίζει ο μαθητής τι ακριβώς κάνει και γιατί το κάνει, να αυτενεργεί και να βρίσκει λύσεις σε προβλήματα που του έχουν τεθεί. Το επιθυμητό είναι να ενταχθεί στη μεθοδολογία STEM για ακόμη μεγαλύτερη απολαβή.

Η  ενασχόληση  με  τη  ρομποτική  ενέχει  δύο  ειδών δραστηριότητες: μια κατασκευαστική (το E μηχανική του STEM) και μια προγραμματιστική (το T technology του STEM. Οι μαθητές κατασκευάζουν ή συναρμολογούν κιτ με ρομποτικές διατάξεις και στη συνέχεια προβαίνουν στον προγραμματισμό τους ώστε να δώσουν λύσεις σε αυθεντικά προβλήματα που θέτει ο εκπαιδευτικός με κριτήριο τις εμπειρίες τους, τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες τους. Η επίλυση προβλήματος είναι βασικός παράγων για τις καινοτόμες μεθόδους διδασκαλίας, όπως είναι η μεθοδολογία STEM.

Παρέχονται πολλές διαφορετικές ρομποτικές διατάξεις σε μορφή κιτ στο εμπόριο από διαφορετικές εταιρείες. H  φιλοσοφία  σχεδίασης  του  εκπαιδευτικού  υλικού  στηρίζεται στην άποψη ότι το παιδί πρέπει από μόνο του να οικοδομεί τη γνώση (Papert) και ειδικότερα  στην  άποψη  ότι  η  μάθηση  επέρχεται  μέσα  από  το  παιχνίδι (“learning through play”) (Hussain at al., 2006; LEGO Dacta A/S, 1999). 

Στόχος  της  χρήσης  των ρομπότ  είναι  η  ενσωμάτωση  του  παιχνιδιού  στην εκπαιδευτική  διαδικασία, δίνοντας τη δυνατότητα στο μαθητή να διασκεδάσει και να χρησιμοποιήσει τη φαντασία του… 

Η E3STEM είναι η μη κερδοσκοπική Ελληνική Επιστημονική Ένωση Εκπαιδευτών STEM που μόλις έκλεισε ένα χρόνο παρουσίας και με πολλές δράσεις της προσπαθεί για τη διάδοση της διεπιστημονικής μεθοδολογίας του STEM.

Σήμερα δύο δράσεις τρέχουν με τη συνεργασία της ένωσης. Η πρώτη αφορά την επιμόρφωση εκπαιδευτικών και γίνεται σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και η δεύτερη με το ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης.

Στα δύο παρακάτω link υπάρχουν σχετικές πληροφορίες:

http://sv1ahh1.blogspot.com/2018/10/stem.html

http://sv1ahh1.blogspot.com/2019/01/a-for-art-steam.html

*Πολύδωρος Σταυρόπουλος

  • MSc STEM στην Εκπαίδευση (Παιδαγωγικό Τμήμα ΑΣΠΑΙΤΕ)
  • Μέλος της E3STEM
  • Επιθεωρητής ασφάλειας, Υγείας και Ποιοτικού Ελέγχου.
Μοιραστείτε το:
Tagged