Παρνασσός: Το βουνό των θεών που χαίρονται οι άνθρωποι

Διασκέδαση Ελληνική Φύση
Μοιραστείτε το:

Ο Παρνασσός έχει υψόμετρο 2.457 μέτρα, με υψηλότερη κορυφή την Λιάκουρα, και είναι ένα από τα υψηλότερα βουνά της Ελλάδας. Στα βορειοδυτικά ενώνεται με τη Γκιόνα ενώ στα νότια συνδέεται με την Δίρφη.

Σύμφωνα με την μυθολογία, πήρε το όνομά του από τον ήρωα Παρνασσό, ο οποίος είχε χτίσει στο βουνό μια πόλη. Ο Δίας αποφάσισε να καταστρέψει το διεφθαρμένο ανθρώπινο γένος με τον κατακλυσμό του Δευκαλίωνα και έτσι η πόλη καταστράφηκε. Τότε οι κάτοικοι της πόλης ακολουθώντας τις κραυγές των λύκων οδηγήθηκαν ψηλότερα στο βουνό για να γλιτώσουν από τον κατακλυσμό, όπου έχτισαν μια νέα πόλη την οποία ονόμασαν Λυκώρεια, την σημερινή Αράχωβα, που σημαίνει κραυγές των λύκων.

Στα ιερά χώματα του ήταν χτισμένο το σπουδαιότερο μαντείο της Αρχαίας Ελλάδας, το μαντείο των Δελφών. Μέχρι και σήμερα, οι Δελφοί , ο ομφαλός της γης, αποτελούν πόλο έλξης χιλιάδων τουριστών από ολόκληρο τον κόσμο.

Σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας, ο Παρνασσός αποτελούσε τον προμαχώνα των ελληνικών φυλών της νότιας Ελλάδας, έναντι των επιδρομέων από τον βορρά. Το βουνό έπαιξε σπουδαίο ρόλο στην Ελληνική Επανάσταση του 1821, αφού σε αυτό έλαβαν χώρα σπουδαίες μάχες μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων, κυρίως οι μάχες της Αλαμάνας και της Γραβιάς.

Ένα ρεύμα επηρεασμένο από τον Παρνασσό και αναφέρεται με τον όρο παρνασσισμός αναπτύχθηκε στη Γαλλία, στα μέσα του 19ου αιώνα. Ο όρος χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1886 από τον εκδότη Αλφόνς Λεμέρ στην ποιητική ανθολογία του Σύγχρονος Παρνασσός και αποτελεί αναφορά στο ελληνικό βουνό του Παρνασσού και την μυθολογική του υπόσταση ως κατοικία των Μουσών. Ως λογοτεχνικό ρεύμα, ο παρνασσισμός αποτέλεσε μία αντίδραση στο κίνημα του ρομαντισμού και επανέφερε στην τέχνη στοιχεία του κλασικισμού, ενώ επηρεάστηκε σημαντικά από το έργο του Θεόφιλου Γκωτιέ Η τέχνη για την τέχνη.

Οι παρνασσιστές επιδίωκαν την πιστότητα, τη ρεαλιστική αναπαράσταση και την απάθεια, σε αντίθεση με την υπερπροβολή συναισθημάτων του ρομαντισμού. Χαρακτηριστικό των ποιημάτων τους είναι η στατικότητα, γι’ αυτό και παρομοιάζονται με ζωγραφικούς πίνακες. Η πιστότητα στα ποιήματα επιτυγχάνεται με τις ακριβείς περιγραφές και την επιμονή στην αναζήτηση των κατάλληλων λέξεων, ειδικά των επιθέτων. Αντλούσαν την έμπνευσή τους από σκηνές της καθημερινής, κοινωνικής αλλά και ιστορικής πραγματικότητας. Στράφηκαν προς την κλασική (ελληνική και ρωμαϊκή) αρχαιότητα αλλά και προς τον ινδικό πολιτισμό. Ως προς τη μορφή, οι παρνασσιστές επιδίωκαν την απόλυτη τελειότητα. Επεξεργάζονταν πολύ τους στίχους και πειθαρχούσαν απόλυτα στους μετρικούς κανόνες. Αυτό είναι και το μεγαλύτερο πλεονέκτημα των ποιημάτων, που κατά τ’ άλλα θεωρούνται ψυχρά.

Ανάμεσα στους εκπροσώπους της σχολής των παρνασσιστών συγκαταλέγονται οι Λεκόντ Ντελίλ, Πωλ Βερλαίν, Τεοντόρ ντε Μπανβίλ, Catulle Mends και Συλί Προυντόμ. Στην Ελλάδα, επιδράσεις του παρνασσισμού υπάρχουν σε ποιήματα του Κωστή Παλαμά (στα πρώτα του ποιήματα), του Γρυπάρη, του Μαλακάση, του Πορφύρα, του Μαβίλη και άλλων.

Το Χιονοδρομικό Κέντρο Παρνασσού λειτουργεί αδιάκοπα από το 1976 σε υψόμετρο 1.640 έως 2.260 μέτρων. Είναι το μεγαλύτερο χιονοδρομικό κέντρο της χώρας διαθέτοντας 23 πίστες (ορισμένες από τις οποίες πιστοποιημένες από τη διεθνή ομοσπονδία χιονοδρομίας F.I.S. για διεξαγωγή αγώνων) συνολικού μήκους 34 χιλιομέτρων για όλα τα επίπεδα ικανότητας και σε όλους τους βαθμούς δυσκολίας.

Με τον εκσυγχρονισμό των αναβατήρων και την ενοποίηση των εγκαταστάσεων Κελαριών – Φτερόλακας αποτελεί αδιαμφισβήτητα το αρτιότερο και πιο σύγχρονο τεχνολογικά χιονοδρομικό κέντρο της χώρας, ισάξιο με ανάλογα του εξωτερικού. Μάλιστα είναι το πρώτο χιονοδρομικό κέντρο στη χώρα που εγκατέστησε αποσυμπλεκόμενο εναέριο αναβατήρα και ένα από τα ελάχιστα παγκοσμίως, που διαθέτει από το 2015 πέντε νέους αποσυμπλεκόμενους αναβατήρες τύπου Combi, για να εξυπηρετούνται ταυτόχρονα οι χιονοδρόμοι και οι επισκέπτες με ταχύτητα και κυρίως με ασφάλεια.

Ανάμεσα στις εγκαταστάσεις του περιλαμβάνονται καταστήματα μαζικής εστίασης και αναψυχής, ενοικίασης, συντήρησης και πώλησης χιονοδρομικού εξοπλισμού και λειτουργούν σχολές εκμάθησης σκι, ενώ διαθέτει και κατάστημα αναμνηστικών ειδών. Εξασφαλίζεται επίσης παροχή πρώτων βοηθειών με παρουσία γιατρού και νοσοκόμου.

Το χιονοδρομικό κέντρο προσφέρει τη δυνατότητα διοργάνωσης εκδηλώσεων και κάθε χρόνο λαμβάνουν χώρα αγώνες χιονοδρομίας και διάφορα άλλα events που απευθύνονται σε όλες τις ηλικίες.

Το Χιονοδρομικό Κέντρο Παρνασσού προσφέρει πληθώρα επιλογών είτε επιθυμείτε να απολαύσετε το αγαπημένο σας χειμερινό άθλημα ή μια διαδρομή στο βουνό με τους νέους αναβατήρες έχοντας μάλιστα και θέα στη θάλασσα, είτε να απολαύσετε την ομορφιά του τοπίου με ένα ζεστό ρόφημα ή γεύμα στο σαλέ. Κατά την εξόρμησή σας στο Χιονοδρομικό Κέντρο Παρνασσού έχετε επίσης τη δυνατότητα να περιηγηθείτε στα κοντινά χωριά (Αγόριαννη, Αμφίκλεια, Αράχωβα, κ.ά.), το καθένα από τα οποία διαθέτει ξεχωριστή ομορφιά, αλλά και αρχαιολογικούς χώρους, όπως ο αρχαιολογικός χώρος των Δελφών, που αξίζει να επισκεφθείτε.

Για τη διαμονή και διασκέδασή σας υπάρχουν διαφόρων τύπων καταλύματα και επιχειρήσεις εστίασης στη γύρω περιοχή που μπορούν να εξυπηρετήσουν κάθε τύπο ταξιδιώτη. Για όσους προτιμούν την ορειβασία, ποδηλασία, κλπ. επιχειρήσεις και σύλλογοι εναλλακτικού τουρισμού δραστηριοποιούνται στη γύρω περιοχή, ενώ και επιχειρήσεις όπως εμπορικά καταστήματα, καταστήματα με τοπικά προϊόντα, κλπ. μπορούν να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες σας.

Πριν ξεκινήσετε τη χειμερινή βόλτα σας στον Παρνασσό να συμβουλεύεστε τον καιρό, να εφοδιάζεστε με την κατάλληλη ενδυμασία και να έχετε πάντα μαζί σας αντιολισθιτικές αλυσίδες.

Το Χιονοδρομικό Κέντρο Παρνασσού σας καλεί να ζήσετε ξεχωριστές οικογενειακές στιγμές και να διασκεδάσετε με φίλους, έχοντας πάντα σα γνώμονα την καλύτερη και ποιοτικότερη εμπειρία τόσο για το χιονοδρόμο όσο και τον επισκέπτη σε ανταγωνιστικές τιμές.

Το Χιονοδρομικό Κέντρο Παρνασσού, διαθέτει 17 αναβατήρες, από τους οποίους 13 κύριους σύγχρονους και 4 αρχαρίων (baby lifts), με μεγάλη ποικιλία για χιονοδρομική και μη χρήση. Στους κύριους αναβατήρες συμπεριλαμβάνονται 6 εναέριοι αποσυμπλεκόμενοι (2 οκταθέσιες καμπίνες, 3 τύπου Combi με συνδυασμό οκταθέσιων καμπινών / εξαθέσιων καρεκλών & 1 τετραθέσια καρέκλα), 1 σταθερός εναέριος (διθέσια καρέκλα) και 6 συρόμενοι.

Είναι το πρώτο χιονοδρομικό κέντρο στην χώρα που εγκατέστησε αποσυμπλεκόμενο εναέριο αναβατήρα και ένα από τα μοναδικά παγκοσμίως που διαθέτει από το 2015 πέντε νέους υπερσύγχρονους αποσυμπλεκόμενους αναβατήρες τύπου γόνδολας και Combi για την ταυτόχρονη εξυπηρέτηση χιονοδρόμων και πεζών σε μεγάλες ταχύτητες και κυρίως με ασφάλεια.

Με την νέα διάταξη των αναβατήρων το Χιονοδρομικό μας κέντρο προσφέρει πρόσβαση με χρήση καμπινών και από τις δύο πλευρές του ορεινού όγκου του Παρνασσού (θέσεις Κελλάρια & Φτερόλακα), μέσω των οποίων ο κάθε επισκέπτης αποκτά πρόσβαση στους υπόλοιπους αναβατήρες και μπορεί να απολαύσει χιονοδρομία ή πανοραμική βόλτα μεταβαίνοντας από την μία περιοχή στην άλλη.

Η εναέρια ένωση μεταξύ των δύο χιονοδρομικών περιοχών γίνεται μέσω της συνδετήριας γραμμής των Combi αναβατήρων «Ερμή – Ηνίοχου», των οποίων η ύπαρξη είναι καθοριστική για την χιονοδρομική «επικοινωνία» των δυτικών Κελλαριών με τις βορινές πλαγιές της Φτερόλακας.

Οι αναβατήρες «Αφροδίτη – Βάκχος» αποτελούν χαρακτηριστικό δείγμα των τεχνικά εξελιγμένων αναβατήρων τελευταίας γενιάς, οι οποίοι μπορούν να λειτουργούν είτε ανεξάρτητα είτε συζευγμένα δίνοντας στον χιονοδρόμο την δυνατότητα κατευθείαν πρόσβασης από την βάση στη θέση «Κελλάρια1750» στην κορυφή «Βάκχου 2250», χωρίς ενδιάμεση στάση.

Η Χλωρίδα

Ο Εθνικός Δρυμός Παρνασσού χαρακτηρίζεται από μεγάλο χλωριδικό πλούτο και από φυτικά είδη ιδιαίτερης επιστημονικής σημασίας – σπουδαιότητας και έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον πολλών βοτανικών επιστημόνων (Heldreichi, Halascy, Guicciardi, Gustavsson, Regel, Orphanides, Quezel, Contadriopoulos, κ.α.) αλλά και ερασιτεχνών από πολύ παλιά.

Στη δασική βλάστηση κυριαρχεί η Κεφαλληνιακή ελάτη ( Abies cefhalonica ). Ο Δρυμός φιλοξενεί σημαντικό αριθμό φυτικών ειδών, τα περισσότερα των οποίων βρίσκονται στις ψηλότερες κορυφές του Παρνασσού. Στα ελατοδάση συναντά κανείς πολλά είδη αγριοκορομηλιάς, κραταίγου και αρκεύθου, μεμονωμένα ή σε μικρές ομάδες, ενώ στη Β.Α πλευρά του βουνού υπάρχουν συστάδες από μαύρη πεύκη.

Η χλωρίδα της περιοχής αποτελείται από 619 είδη και 153 υποείδη στα οποία περιλαμβάνονται και 10 ποικιλίες. Τα περισσότερα είδη του χλωριδικού καταλόγου ανήκουν στην κατηγορία των αρωματικών, φαρμακευτικών και δηλητηριωδών ειδών, πολλά δε από αυτά έχουν πολύτιμες φαρμακευτικές ιδιότητες.

Paeonia parnassica

Η γεωγραφική θέση της περιοχής, η πολύμορφη ορογραφία, η γεωλογική σύσταση του υπεδάφους, το κλιματικό μακρο και μικρο περιβάλλον, γεωιστορικά γεγονότα αλλά και διάφορες ανθρωπογενείς επιδράσεις συνέβαλαν στη διαμόρφωση του χλωριδικού χαρακτήρα της περιοχής.

Η βλάστηση στον Παρνασσό είναι κληρονομιά εκείνης που κατά τον Όμηρο ήταν τόσο πυκνή ώστε ούτε ο ήλιος ούτε η βροχή μπορούσε να τη διαπεράσει. Σύμφωνα με ειδικές μελέτες τη σημερινή βλάστηση μπορούμε να τη διακρίνουμε σε :

Χαμηλή βλάστηση πάνω από τα δασοόρια που αρχίζει η Abies cephalonica, μέχρι την κορυφή του Παρνασσού και συγκροτείται από θαμνώδη, φρυγανώδη και ποώδη είδη.

Η Δενδρώδης βλάστηση η οποία περιλαμβάνει τα δάση της κεφαλληνιακής ελάτης, της μαύρης πεύκης και των φυλλοβόλων δρυών. Τα κατώτερα όρια αυτής αρχίζουν από τα 600μ. περίπου ενώ τα ανώτερα όριά της φθάνουν μέχρι και 1800 μ. Εδώ αξίζει να αναφερθεί η παρουσία της Paeonia parnassica, η οποία εντοπίσθηκε στα κράσπεδα του δάσους κυρίως και στα διάκενα της ελάτης.

Η Θαμνώδης βλάστηση η οποία περιλαμβάνει τους φυτικούς σχηματισμούς κυρίως κάτω από την προηγούμενη μονάδα και μέχρι τους πρόποδες του Παρνασσού.

Η πανίδα του Παρνασσού

Ο Παρνασσός είναι περιοχή εξαιρετικής σημασίας για την πανίδα της ηπειρωτικής Ελλάδας κι αυτό έγκειται στη βιοποικιλότητά του. Η ύπαρξη γυμνών βράχων και λιθώνων, αλπικών λιβαδιών σε μεγάλα υψόμετρα και το εντυπωσιακό δάσος ενδημικής κεφαλληνιακής ελάτης σε συνδυασμό με την ενδιαφέρουσα γεωμορφολογία της περιοχής καθιστούν τον Παρνασσό ιδιαίτερα πλούσιο σε πανίδα. Ο ορεινός όγκος του είναι σημαντική περιοχή σε διεθνές επίπεδο για ένα αξιόλογο αριθμό και μεγάλη ποικιλία προστατευόμενων ειδών, ιδιαίτερα για αρπακτικά, δασικά και αλπικά είδη καθώς και για είδη των αείφυλλων πλατύφυλλων.

Η πανίδα αποτελείται από κοινά για τον ελλαδικό χώρο θηλαστικά, όπως λαγούς, σκίουρους, ασβούς, αλεπούδες, λύκους, καθώς και από μεγάλο αριθμό ορνιθοπανίδας, όπως γεράκια, χρυσαετούς, δρυοκολάπτες, που τελούν κι αυτά υπό προστασία. Ποικίλα είδη ερπετών και εντόμων βρίσκουν επίσης καταφύγιο στον εθνικό δρυμό, ενώ αξιοσημείωτη θεωρείται και η παρουσία της σπάνιας «Απολλώνιας Παρνασσιακής» πεταλούδας (Parnassius apollo).

Το τσακάλι, το αγριογούρουνο, το κουνάβι είναι σπάνια, ακόμα σπανιότερος είναι ο λύκος, και σχεδόν έχει εξαφανιστεί το ζαρκάδι.

Δασόβια είδη κυριαρχούν στην πτηνοπαγίδα του Δρυμού όπως πέρδικες, δρυοκολάπτες, μαυροτσικλιτάρες, χιονότσιχλες, χιονοψάλτες, ερπετά όπως: η μεσογειακή χελώνα, η αγριόσαυρα, η οχιά, και αμφίβια όπως ο βάτραχος.

Όμως έξω από τα πυκνά δάση οι γύπες, αετοί και μικρότερα αρπακτικά διατηρούνται ακόμη δυστυχώς σε μικρούς αριθμούς, που περιλαμβάνουν: Όρνια, μπούφους, γυπαετούς (1989, 35 ζεύγη σε όλη την Ελλάδα), χρυσαετούς και περιστασιακά σπιζαετούς και γεράκια (1983, 150 ζευγάρια σε όλη την Ελλάδα). Τα περισσότερα από αυτά είναι είδη υπό προστασία.

Αναλυτικά….

θηλαστικά

Τα πιο κοινά θηλαστικά που απαντώνται στον Παρνασσό είναι ο Σκαντζόχοιρος (Erinaceus concolor), ο Λαγός (Lepus europaeus), ο Σκίουρος (Sciurus vulgaris), η Αλεπού (Vulpes vulpes), το Κουνάβι (Martes foina), ο Ασβός (Meles meles) αλλά και διάφορα είδη τρωκτικών, εντομοφάγων και χειρόπτερων (νυχτερίδων).

Η σύνθεση μεγάλων θηλαστικών στον Παρνασσό, χορτοφάγων και σαρκοφάγων, έχει αλλάξει σε μεγάλο βαθμό κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα. Από τα χορτοφάγα, το Αγριόγιδο (Rupicapra balcanica) όπου η παρουσία του ήταν έντονη κατά τον 19ο αιώνα έχει πλέον εξαφανιστεί, το Ζαρκάδι (Capreolus capreolus), αν και παλιότερα είχε εξαφανιστεί από την περιοχή, πλέον έχει κάνει την επανεμφάνιση του. Το Αγριογούρουνο (Sus scrofa) διατηρεί ακόμα έναν μικρό πληθυσμό στη δασωμένη βόρεια και δυτική πλευρά του Παρνασσού. Μάλλον πρόκειται για μικρό εναπομείναντα πληθυσμό, που εμπλουτίζεται διαρκώς από ζώα που περνούν από τη Γκιώνα. Από τα σαρκοφάγα, οι επισκέψεις του Λύκου (Canis lupus) στην ευρύτερη περιοχή Γκιώνας-Παρνασσού, που αποτελεί και το νοτιότερο όριο στη βαλκανική εξάπλωση του είδους, είναι σποραδικές και ακανόνιστες, κάποια άτομα κατεβαίνουν περιστασιακά από την Πίνδο. Επίσης, ο Αγριόγατος (Felis sylvestris) κάνει εμφανή την παρουσία του στο βουνό.

Στο Βοιωτικό Κηφισσό (εκτός των πηγών) έχει εντοπισθεί η Βίδρα (Lutra lutra) που αποτελεί κινδυνεύον είδος. Ο Νανοκρικετός (Cricetulus migratorius), είδος ασιατικό, έχει παρατηρηθεί σε καλλιεργημένες εκτάσεις της Στερεάς και πιθανότατα υπάρχει στους πρόποδες του Παρνασσού. Ο Χιονοπόντικας (Microtus nivalis) παγιδεύτηκε στη γειτονική Γκιώνα και αναμένεται να υπάρχει στις αλπικές κορυφές του Παρνασσού.

Υπάρχουν όμως και κάποια σπάνια θηλαστικά στον Παρνασσό όπως η Μικρομυωτίδα (Myotis blythi), η Τρανομυωτίδα (Myotis myotis), ο Τρανορινόλοφος (Rhinolophus ferrumequinum) και ο Μικρορινόλοφος (Rhinolophus hipposideros) τα οποία είναι είδη νυχτερίδων.

Πέντε (5) είδη από τα θηλαστικά τα οποία έχουν καταγραφεί στην περιοχή, αναφέρονται στο Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 92/43, και τουλάχιστον επτά (7) προστατεύονται από την ελληνική νομοθεσία.

πουλιά

Ο ορεινός όγκος του Παρνασσού είναι σημαντική περιοχή σε διεθνές επίπεδο για ένα αξιόλογο αριθμό και μεγάλη ποικιλία προστατευόμενων ειδών, ιδιαίτερα για αρπακτικά, δασικά και αλπικά είδη καθώς και για είδη των αείφυλλων πλατύφυλλων. Ο πυρήνας του Εθνικού Δρυμού εμπίπτει με την Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) για τα πουλιά σύμφωνα με την Οδηγία για τα πουλιά (79/409/ΕΟΚ) η οποία έχει αναθεωρηθεί με την Οδηγία 2009/147, ενώ 38 είδη από τα πτηνά που απαντώνται στην περιοχή περιλαμβάνονται στο Παράρτημα Ι  της παραπάνω Οδηγίας και 68 επιπλέον είδη προστατεύονται από Διεθνείς Συμβάσεις.

Στον Παρνασσό είχαν παρατηρηθεί σε αξιόλογους πληθυσμούς τα είδη Πετρίτης, Γυπαετός, Χρυσαετός, Αιγαιοτσιροβάκος και Φρυγανοτσίχλονο, σύμφωνα με τα κριτήρια IBA 2000, όπως επίσης και τα είδη Πετροπέρδικα, Όρνιο, Χρυσογέρακο, Φιδαετός, Μαύρος Δρυοκολάπτης, Λευκονώτης Δρυοκολάπτης και Βλαχοτσίχλονο, σύμφωνα με διαθέσιμα στοιχεία (μέχρι το 2009).

Διεθνής η σημασία της περιοχής για την προστασία του Χρυσαετού (Aquila chrysaetos), του Χρυσογέρακου (Falco biarmicus), του Πετρίτη (Falco peregrinus) και του Αιγαιοτσιροβάκου (Sylvia rueppelli) αφού είναι μία από τις 5 σημαντικότερες περιοχές στη γεωγραφική περιφέρεια νότιας Ελλάδας, σύμφωνα με τις οδηγίες που δίνονται από τους Χατζηχαραλάμπους κ.ά. (2004). Ο πληθυσμός του Χρυσαετού είχε μειωθεί ανησυχητικά, το διάστημα 1999-2001 υπήρχαν πέντε ζευγάρια Χρυσαετών στην περιοχή, ενώ το 2009 (Έκθεση Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας) συγκεντρώθηκαν στοιχεία για τουλάχιστον δύο κατειλημμένες επικράτειεςστις μεγάλες ορθοπλαγιές του κεντρικού και  ανατολικού τμήματος του Παρνασσού όπου αποτελούν σημαντικό βιότοπο αναπαραγωγής του.

Εκτός αυτών, έχουν εξαφανιστεί ως αναπαραγόμενα είδη όλα τα πτωματοφάγα πουλιά, με τον Γυπαετό (Gypaetus barbatus) να έχει εξαφανιστεί από τα μέσα της δεκαετίας του 90, το Όρνιο (Gyps fulvus) τα τέλη της δεκαετίας του 80 και τον Ασπροπάρη (Neophron percnopterus) τις αρχές της δεκαετίας του 80. Επιπλέον αυτών δεν καταγράφηκαν σημαντικοί πληθυσμοί σε εθνικό επίπεδο (>1% του εθνικού πληθυσμού) των ειδών Φρυγανοτσίχλονο (Emberiza caesia) και Πετροπέρδικα (Alectoris graeca).

Αντίθετα από την υποβάθμιση που έχει υποστεί ο Παρνασσός όσον αφορά τα παραπάνω είδη, η περιοχή διατηρεί σημαντικούς πληθυσμούς σε εθνικό επίπεδο (>1% του εθνικού πληθυσμού) των ειδών Φιδαετός (Circaetus gallicus), Βουνοσταχτάρα (Apus melba), Μαύρος Δρυοκολάπτης (Dryocopus martius), Λευκονώτης Δρυοκολάπτης (Dendrocopus leucotos), Ωχροκελάδα (Anthus campestris) και Βλαχοτσίχλονο (Emberiza hortulana).

Εκτός από τα ανωτέρω είδη, υπάρχουν ενδείξεις ότι η περιοχή διατηρεί τουλάχιστον ένα ζευγάρι από τα είδη Σταυραετός (Hieraaetus pennatus) στο βορειοδυτικό τμήμα του Παρνασσού (Σακούλης Α. αδημοσίευτα δεδομένα) και Σπιζαετό (Hieraaetus fasciatus) στα νοτιοανατολικά όριά του (Μισιακός Κ. αδημοσίευτα δεδομένα), όπως και σημαντικό πληθυσμό (>1% του εθνικού πληθυσμού) από τα είδη Σβαρνίστρα (Tichodroma muraria) στις ορθοπλαγιές, Κιτρινοκαλιακούδα (Pyrrhocorax graculus) και Χιονόστρουθο (Montifringilla nivalis) στην αλπική ζώνη.

Ο Λευκός Πελαργός (Ciconia ciconia), αν και δεν αναφέρεται στην ΕΠΜ, μπορεί να κάνει την εμφάνισή του στις ημιορεινές περιοχές του Παρνασσού αφού έχει θεαθεί από κατοίκους στο Πολύδροσο και στη Μαριολάτα Φωκίδας (2011) καθώς και στην Κάτω Τιθορέα Φθιώτιδας (Ιούνιος 2014).

Από τα 166 είδη πουλιών που βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχή του Παρνασσού, τα 43 είδη θεωρούνται αυστηρά προστατευόμενα, σύμφωνα με την Κοινοτική Οδηγία 409/79. Λιγότερα από τα μισά, 17 προστατευόμενα είδη, χρησιμοποιούν τους βιότοπους που υπάρχουν στον πυρήνα του Εθνικού Δρυμού.

ερπετά – αμφίβια

Στις πιο χαμηλές ζώνες του Παρνασσού εντοπίζονται η Μεσογειακή χελώνα (Testudo hermanni) και η Κρασπεδωτή χελώνα (Testudo marginata), ενώ η Αιγαιόσαυρα (Podarcis erhardii) είναι αυτή που απαντάται κατά κύριο λόγο στον Παρνασσό.

Το βουνό του Παρνασσού φιλοξενεί την Οχιά (Vipera ammodytes) και το Ασινόφιδο (Coronella austriaca), ενώ τα προστατευόμενα είδη Γιατρόφιδο (Elaphe longissima) και Σπιτόφιδο (Elaphe situla) παρατηρήθηκαν στα γύρω βουνά.

Στον Παρνασσό βρέθηκαν όλοι σχεδόν  οι βάτραχοι και οι  φρύνοι με  πιο δημοφιλείς το Δενδροβάτραχο (Hyla arborea) και την Κιτρινομπομπίνα (Bombina variegata).

Στην περιοχή διαβιεί ο Αλπικός τρίτωνας (Triturus alpestris) και ο Ιταλικός τρίτωνας (Triturus carnifex) ενώ υπάρχει και το σπάνιο είδος Λοφιοφόρος τρίτωνας (Triturus cristatus) καθώς και η Σαλαμάνδρα (Salamandra salamandra).

Δύο (2) είδη από τα ερπετά και δύο (2) από τα αμφίβια τα οποία έχουν καταγραφεί στην περιοχή, αναφέρονται στο Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 92/43.

ψάρια

Στα νερά του Βοιωτικού Κηφισσού που προέρχονται μόνο από τον όγκο του βουνού, βρέθηκαν η Πασκόβιζα (Pseudophoxinus beoticus ή Telestes beoticus) και το Σκαρούνι (Barbus graecus) τα οποία είναι ενδημικά της Βοιωτίας.

ασπόνδυλα

Πληθώρα σημαντικών ειδών Ασπονδύλων έχουν καταγραφεί έως σήμερα στην περιοχή αυτή της Στερεάς Ελλάδας, τα οποία περιλαμβάνονται σε Διεθνείς Συμβάσεις και Οδηγίες (150 είδη), αναφέρονται στο ‘Κόκκινο Βιβλίο των απειλούμενων Σπονδυλωτών της Ελλάδας’ (32 είδη) και προστατεύονται από την Ελληνική Νομοθεσία (26 είδη).

Ένα σπάνιο ασπόνδυλο που απαντάται στον Παρνασσό είναι το σκαθάρι Λούκανος Ελαφόμορφος (Lucanus cervus) ενώ έχουν καταγραφεί επίσης 44 είδη ενδημικών Ασπονδύλων.

Δύο (2) είδη από τα ασπόνδυλα τα οποία έχουν καταγραφεί στην περιοχή, αναφέρονται στο Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 92/43.

Τα τελευταία χρόνια πάντως η τουριστική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής, και κυρίως της ορεινής ζώνης, έχει δημιουργήσει σημαντικά προβλήματα στην επιβίωση της πανίδας που φιλοξενείται στον Εθνικό Δρυμό. Πολλά είδη έχουν αφανιστεί ή τείνουν να εξαφανιστούν εξαιτίας της λαθροθηρίας, της χρήσης πυροβόλων όπλων και δηλητηριασμένων δολωμάτων, της αλλοίωσης των βιοτόπων και των ολοένα συρρικνούμενων εκτάσεων. Η σημαντική, επίσης, μείωση στους πληθυσμούς των αμφιβίων (βάτραχοι, τρίτωνες, φρύνοι) είναι αποτέλεσμα της αποξήρανσης της εποχιακής λίμνης Καλυβίων-Αράχωβας αφού περιορίστηκαν σε μεγάλο βαθμό τα επιφανειακά νερά.

βλιογραφία

  • Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη Εθνικού Δρυμού Παρνασσού. 2003. Διεύθυνση Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού, Τμήμα Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος,   ΥΠΕΚΑ.
  • Μπουρδάκης Ε. (2009). Έκθεση Ορνιθολογικής αξιολόγησης περιοχής «GR107 Νότιο και ανατολικό τμήμα Όρους Παρνασσού». Στο: Δημαλέξης, Α.Μπούσμπουρας, Δ., Καστρίτης, Θ., Μανωλόπουλος Α. και Saravia V. (Συντονιστές Έκδοσης). Τελική αναφορά προγράμματος επαναξιολόγησης 69 σημαντικών περιοχών για τα πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της Ορνιθοπανίδας. ΥΠΕΧΩΔΕ, Αθήνα.
  • Λεγάκις, Α. & Μαραγκού, Π. 2009. Το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας. Ελληνική Ζωολογική Εταιρεία, Αθήνα, 528 σελ.
  • Μερτζανίδου, Δ. 2013. Σχέδιο Δράσης Ενημέρωσης-Ευαισθητοποίησης-Εκπαίδευσης Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Παρνασσού για το έτος 2013. Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Παρνασσού, Αμφίκλεια, 25 σελ.
  • Τμήμα Προστασίας και Διαχείρισης ΦΔΕΔ Παρνασσού. 2013. Σχέδιο Φύλαξης – Επόπτευσης ΦΔΕΔ Παρνασσού για το έτος 2013. Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Παρνασσού, Αμφίκλεια, 23 σελ. http://www.parnassosnp.gr/πανίδα-τα-ζωντανά-μας.aspx

Εθνικός Δρυμός Παρνασσού

Η θλιβερή διαπίστωση για την καταστροφική επιβάρυνση του φυσικού περιβάλλοντος με υπαιτιότητα του ίδιου του ανθρώπου, είχε σαν αποτέλεσμα την λήψη προστατευτικών μέτρων σε ορισμένες περιοχές των οποίων το φυσικό περιβάλλον αποτελείται από σπάνια αυτοφυή χλωρίδα και άγρια πανίδα.

Με σκοπό τη διάσωση, βελτίωση και αύξηση της χλωρίδας και άγριας πανίδας, διατήρηση των γεωμορφολογικών σχηματισμών με ταυτόχρονη ανάπτυξη του τουρισμού, προστασία των φυσικών καλλονών και διενέργεια επιστημονικών ερευνών,το 1937 εκδίδεται ο νόμος Α.Ν. 856/1937 ο οποίος προέβλεπε την δημιουργία πέντε Εθνικών Δρυμών στον Ελλαδικό χώρο.

Οι τύποι οικοτόπων και τα είδη χλωρίδας και πανίδας που απαντώνται στην περιοχή ευθύνης του Φορέα Διαχείρισης του Εθνικού Δρυμού Παρνασσού Gr2450005, θα καταγραφούν και θα παρακολουθηθούν στο πλαίσιο του δικτύου NATURA 2000, το οποίο αποτελείται από δύο κατηγορίες περιοχών: Τις Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) για την Ορνιθοπανίδα, όπως ορίζονται στην Οδηγία 79/409/EΟK και τους Τόπους Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ ), όπως ορίζονται στην Οδηγία 92/43/ΕΟΚ.

Τύποι οικοτόπων του Εθνικού Δρυμού Παρνασσού: 4090 (Ενδημικοί ορο-μεσογειακοί ερεικώνες), 6220 (Ψευδοστέππες με γράστεις και ετήσιες πόες), 6230 (Πλούσιοι σε είδη λειμώνες με Nardus, σε πυριτικό υπόστρωμα της ορεινής περιοχής), 8140 (Βαλκανικοί λιθώνες), 8210 (Ασβεστολιθικά βραχώδη πρανή με χασμοφυτική βλάστηση), 9340 (Δάση αριάς), 9530 (Μεσογειακά δάση πεύκης με ενδημικά είδη της μαύρης πεύκης), 9560 (Ενδημικά δάση της Μεσογείου με αρκεύθους).

  • Χλωρίδα: Bupleurum capillare, Paeonia parnassica
  • ΑμφίβιαΕρπετά: Bombina variegata, Triturus alpestris, Τestudo hermanni, Testudo marginata
  • Θηλαστικά: Myotis blythi, Myotis myotis, Rhinolophus ferrumequinum, Rhinolophus hipposideros (είδη νυχτερίδων)
  • Ασπόνδυλα: Lucanus cervus

Σύμφωνα με αυτό το νόμο, οι επιλεγμένες περιοχές τελούν υπό προστασία, με σκοπό τη διάσωση, βελτίωση και αύξηση της χλωρίδας και άγριας πανίδας, διατήρηση των γεωμορφολογικών σχηματισμών με ταυτόχρονη ανάπτυξη του τουρισμού, προστασία των φυσικών καλλονών και διενέργεια επιστημονικών ερευνών.

Στον άμεσο περίγυρο του Δρυμού υπάρχουν αξιόλογοι αρχαιολογικοί χώροι όπως το Κωρύκειο Άντρο.

Επίσημη ιστοσελίδα του Εθνικού Δρυμού Παρνασσού: www.parnassosnp.gr

Φορέας Διαχείρισης του Εθνικού Δρυμού Παρνασσού

Είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου και εποπτεύεται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ). Διοικείται από 11μελές Διοικητικό Συμβούλιο, που συγκροτείται από εκπροσώπους υπουργείων, υπηρεσιών, τοπικής αυτοδιοίκησης, Μ.Κ.Ο. και ειδικούς επιστήμονες. Είναι αρμόδιος για τη διατήρηση, την προστασία και τη διαχείριση του Εθνικού Δρυμού Παρνασσού που ιδρύθηκε το 1938 μαζί με αυτόν του Ολύμπου και αποτελεί έναν από τους παλαιότερους της Ελλάδας.

Οι Εθνικοί Δρυμοί, σύμφωνα με το Ν. 1650/86 άρθρο 19, ανήκουν στην κατηγορία των Εθνικών Πάρκων αλλά λόγω του Δασικού τους χαρακτήρα  ονομάζονται Εθνικοί Δρυμοί από τις Δρυάδες, τις Νύμφες των δασών κατά την Ελληνική Μυθολογία. Η προστασία και διαχείριση του Εθνικού Δρυμού Παρνασσού με αναγνωρισμένη αξία για τη χλωρίδα, την πανίδα και την ορνιθοπανίδα, τους οικοτόπους, το τοπίο και τον πολιτισμό, είναι μία σημαντική προτεραιότητα σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο…

Κύριοι στόχοι του Φορέα Διαχείρισης είναι:

  • Η διατήρηση των φυσικών πόρων, της βιοποικιλότητας και γενικότερα η προστασία του συνόλου της περιοχής.
  • Η προώθηση και υλοποίηση προγραμμάτων ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης.
  • Η προσέλκυση επισκεπτών και η προβολή και ανάδειξη των αξιών της προστατευόμενης περιοχής.
  • Η αειφόρος χρήση των οικοσυστημάτων της προστατευόμενης περιοχής και γενικότερα, η συμβατή με την προστασία και διατήρηση, κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής.
  • Η ανάπτυξη συνεργασιών με Πανεπιστημιακά Ιδρύματα, Ερευνητικά Κέντρα και Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις.

 ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΔΡΥΜΟΥ

(165596/2994/85 απόφαση Υπ. Γεωργίας, ΦΕΚ 458/Β/85)

Α. Η παραμονή στο Δρυμό, επιτρέπεται από την ανατολή μέχρι τη δύση του ήλιου. Εξαιρούνται όσοι κατοικούν μόνιμα ή εποχιακά στα θέρετρα «Καλάνια» και «Κρόκι» και μπορούν να διακινούνται ελεύθερα, από και προς τις θέσεις αυτές, ολόκληρο το 24ωρο, χρησιμοποιώντας μόνο το δρόμο «Ασπρόχωμα – Παλιοπαναγιά – Καλάνια».

Β. Το ελεύθερο παιχνίδι επιτρέπεται μόνο στους χώρους που έχουν διαμορφωθεί για το σκοπό αυτό.

Γ. Λόγω των διάφορων κινδύνων, που υπάρχουν στην περιοχή (ρέματα, γκρεμοί) οι επισκέπτες, για τη δική τους ασφάλεια, δεν πρέπει να απομακρύνονται από τους καθορισμένους χώρους αναψυχής και από τα ειδικά διαμορφωμένα μονοπάτια. Παιδιά κάτω των 12 ετών, πρέπει να συνοδεύονται.

Δ. Κατά την παραμονή μέσα στο Δρυμό, δεν επιτρέπεται:

  1. H κυκλοφορία κάθε είδους τροχοφόρων, στους δρόμους όπου υπάρχουν εμπόδια και απαγορευτικά σήματα.
  2. Η στάθμευση σε χώρους άλλους από τους ειδικούς χώρους στάθμευσης αυτοκινήτων και τις ειδικές διαπλατύνσεις των δρόμων.
  3. Η χρησιμοποίηση του δικτύου δρόμων για κάθε είδους δοκιμές και αγώνες αυτοκινήτων και δικύκλων καθώς και η ανάπτυξη υπερβολικής ταχύτητας και εκκωφαντικών θορύβων.
  4. Η καταστροφή ή απομάκρυνση τεχνικών έργων και υλικών του Δρυμού.
  5. Η μεταφορά κοπτικών εργαλείων, η κοπή δένδρων και θάμνων, το ξερίζωμα και η συλλογή φυτών και γενικά κάθε φθορά της βλάστησης.
  6. Η συλλογή και η μεταφορά φυτοχώματος και καυσοξύλων.
  7. Το άναμμα φωτιάς, παρά μόνο στους ειδικά διαμορφωμένους χώρους (ψησταριές), ύστερα από συνεννόηση με την τοπική Δασική Αρχή.
  8. Η κατασκήνωση με οποιαδήποτε μορφή (τροχόσπιτα, σκηνές)
  9. Η ελεύθερη κυκλοφορία ζώων που συνοδεύουν επισκέπτες.
  10. Η επίδειξη ή τοποθέτηση οποιωνδήποτε πινακίδων και σημάτων
  11. Η πώληση τροφίμων και άλλων αντικειμένων, καθώς και η, κατά οποιονδήποτε τρόπο, έκθεση και διανομή αυτών.
  12. Το κυνήγι κάθε ζώου, με οποιοδήποτε μέσο, σε όλη τη διάρκεια του έτους στον πυρήνα του Δρυμού, καθώς και σε απόσταση μέχρι 1000 μέτρα από τους χώρους αναψυχής περιμετρικά και από τον άξονα του δρόμου «Ασπρόχωμα – Παλιοπαναγιά».
  13. Η αφαίρεση ή καταστροφή φωλιών, αυγών ή νεοσσών των πουλιών και γενικά η ενόχληση και καταστροφή ειδών πανίδας.
  14. Η, κατά οποιονδήποτε τρόπο, ενόχληση των άλλων επισκεπτών.
  15. Η τοποθέτηση σκουπιδιών σε χώρους άλλους από τα δοχεία απορριμμάτων και η ρύπανση του χώρου γενικά.
  16. Η πρόκληση ζημιών σε γεωλογικούς σχηματισμούς.
  17. Η φωτογράφηση των επισκεπτών για εμπορικούς σκοπούς.
  18. Η βοσκή κάθε ζώου, στον πυρήνα του Δρυμού, καθώς και η εγκατάσταση ποιμνιοστασίων και η βοσκή σε απόσταση μέχρι 500 μέτρα από τους χώρους αναψυχής περιμετρικά και μέχρι 200 μέτρα από τον άξονα του δρόμου «Ασπρόχωμα – Παλιοπαναγιά».
  19. Η εγκατάσταση κυψελών μελισσοσμηνών, χωρίς άδεια της υπηρεσίας.

Ε. Αρμόδιες Δασικές Αρχές, για χρήσιμες πληροφορίες, είναι το Δασαρχείο Άμφισσας (τηλ. 2265028264), το Δασαρχείο Λιβαδειάς (τηλ. 2261028306 ) και το Δασαρχείο Λαμίας (τηλ. 2231022319).

ΣΤ. Για τους παραβάτες του κανονισμού αυτού, εφαρμόζονται οι Διατάξεις του Ν.Δ. 86/1969, του Ν.Δ. 996/1971, του Νόμου 177/1975 και του Νόμου 998/1979.

Πηγή: parnassosnp.gr

Μοιραστείτε το:
Tagged