Η θητεία του Νίκου Χαρδαλιά στην Περιφέρεια Αττικής μέχρι σήμερα αποτυπώνει ένα μοντέλο διοίκησης που δίνει έμφαση στην ταχύτητα και την εικόνα, εις βάρος της συμμετοχικότητας και της διαφάνειας. Οι καταγγελίες για κακοδιοίκηση και ευνοιοκρατία είναι σοβαρές και, εφόσον ενισχυθούν με στοιχεία, ενδέχεται να διαμορφώσουν νέα πολιτικά δεδομένα. Παρά την ισχυρή του αφετηρία, η πορεία προς τις επόμενες εκλογές δεν είναι χωρίς εμπόδια. Το ερώτημα είναι αν θα καταφέρει να πείσει εκ νέου την κοινωνία της Αττικής πως εκπροσωπεί το «νέο» ή αν σταδιακά θα ταυτιστεί με ό,τι ακριβώς υποσχέθηκε να υπερβεί.
—————–
Η Περιφέρεια Αττικής, ως το σημαντικότερο διοικητικό και πληθυσμιακό κέντρο της χώρας, έχει κεντρική σημασία για την εφαρμογή πολιτικών που επηρεάζουν άμεσα την καθημερινότητα εκατομμυρίων πολιτών. Από τον Οκτώβριο του 2023, τα ηνία της Περιφέρειας έχει αναλάβει ο Νίκος Χαρδαλιάς, πρώην υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας και πρόσωπο με έντονη παρουσία στη δημόσια ζωή κατά την περίοδο της πανδημίας. Η άνοδός του στην Περιφέρεια συνοδεύτηκε από υψηλές προσδοκίες, αλλά και από αμφισβητήσεις ως προς την αποτελεσματικότητα και τη διαφάνεια της διοίκησής του. Το παρόν κείμενο επιχειρεί μια κριτική ανασκόπηση των έως τώρα πολιτικών του, των διοικητικών του πρακτικών, των καταγγελιών που έχουν διατυπωθεί εις βάρος του, καθώς και μια εκτίμηση των πιθανών εξελίξεων ενόψει των επόμενων αυτοδιοικητικών εκλογών.
- Πολιτικό Πλαίσιο και Εκλογική Ανάδειξη…
Ο Νίκος Χαρδαλιάς εξελέγη Περιφερειάρχης Αττικής με τη στήριξη της Νέας Δημοκρατίας, αντικαθιστώντας τον Γιώργο Πατούλη. Η υποψηφιότητά του, παρά τη σχετική της καθυστέρηση, έλαβε ισχυρή στήριξη από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, γεγονός που ερμηνεύτηκε από πολιτικούς αναλυτές ως επιδίωξη επιβολής πειθαρχίας και κεντρικού ελέγχου στην Αυτοδιοίκηση [βλ. πολιτικό ρεπορτάζ, Οκτ. 2023]. Η προεκλογική του καμπάνια βασίστηκε σε ζητήματα ασφάλειας, πολιτικής προστασίας, τεχνικών έργων και αποτελεσματικής διαχείρισης.
Η εκλογική νίκη του στον πρώτο γύρο με ποσοστό άνω του 46% επιβεβαίωσε την ισχυρή του απήχηση. Ωστόσο, δεν έλειψαν από την αρχή οι φωνές που υπογράμμιζαν πως η επιτυχία του εδράζεται περισσότερο στην επικοινωνιακή του προβολή παρά σε συγκροτημένο αυτοδιοικητικό πρόγραμμα [βλ. ανάλυση πολιτικού συντάκτη, Νοέμ. 2023].
Οργανωτικό Μοντέλο και Στρατηγική Διοίκησης
Η διοίκηση Χαρδαλιά ακολουθεί ένα έντονα συγκεντρωτικό μοντέλο. Ο Περιφερειάρχης, αν και πλαισιώνεται από θεματικούς αντιπεριφερειάρχες, διατηρεί για τον εαυτό του τις σημαντικότερες αρμοδιότητες (όπως η Πολιτική Προστασία και τα Έργα), περιορίζοντας τις δυνατότητες παρέμβασης των υπολοίπων [βλ. πρακτικά Περιφερειακού Συμβουλίου, Δεκ. 2023].
Στο επίκεντρο της στρατηγικής του είναι η «αποτελεσματικότητα», η οποία μεταφράζεται κυρίως σε επιτάχυνση έργων και απευθείας αναθέσεις. Η λειτουργία της Περιφέρειας μοιάζει περισσότερο με επιτελικό κράτος παρά με πολυσυλλεκτικό αυτοδιοικητικό φορέα. Η συμμετοχική διαδικασία υποβαθμίζεται, ενώ η αντιπολίτευση καταγγέλλει «πλήρη περιφρόνηση» των αποφάσεων του Περιφερειακού Συμβουλίου [βλ. δηλώσεις αντιπολιτευόμενων συμβούλων, Ιαν. 2024].
Πρόγραμμα και Πολιτικές Προτεραιότητες
Οι κύριες κατευθύνσεις της διοίκησης Χαρδαλιά εστιάζουν σε:
- Αντιπλημμυρικά έργα (ιδιαίτερα σε περιοχές της Δυτικής Αττικής και του Πειραιά),
- Αναβάθμιση υποδομών Πολιτικής Προστασίας,
- Προγράμματα αστικής ανάπλασης και ενεργειακής αναβάθμισης,
- Ανάδειξη του «Μητροπολιτικού χαρακτήρα» της Αττικής μέσα από μεγάλα έργα βιτρίνας (π.χ. ανάπλαση Φαλήρου).
Η προτεραιότητα σε μεγάλης κλίμακας έργα, ωστόσο, έχει προκαλέσει ερωτήματα ως προς την παραμέληση κοινωνικών πολιτικών και στήριξης ευάλωτων πληθυσμών, καθώς και τη μη ενίσχυση των δομών Δημόσιας Υγείας ή Εκπαίδευσης [βλ. ανακοινώσεις κοινωνικών φορέων, Φεβρ. 2024].
Καταγγελίες για Κακοδιοίκηση και Σκάνδαλα
Η πιο σοβαρή πτυχή της κριτικής αφορά τις απευθείας αναθέσεις. Μέχρι τα τέλη Μαρτίου 2024, η διοίκηση Χαρδαλιά φέρεται να έχει προχωρήσει σε δεκάδες συμβάσεις χωρίς διαγωνιστικές διαδικασίες, επικαλούμενη το «κατεπείγον» ή την «επιτακτική ανάγκη» [βλ. έρευνα τοπικού μέσου, Μάρτιος 2024]. Ορισμένες από αυτές τις αναθέσεις κατευθύνθηκαν σε εταιρείες συνδεδεμένες με γνωστά πολιτικά πρόσωπα ή με διαδρομή αμφιλεγόμενη.
Ιδιαίτερο θόρυβο προκάλεσε η υπόθεση με την εταιρεία «ΕΡΓΟΑΤΤΙΚΗ Α.Ε.», στην οποία ανατέθηκαν έργα σε τουλάχιστον τρεις Περιφερειακές Ενότητες, χωρίς την απαιτούμενη τεκμηρίωση ως προς τη δυναμικότητα και την εμπειρία της [βλ. ρεπορτάζ «Εφ. Συν.» και ανακοινώσεις της αντιπολίτευσης, Απρ. 2024]. Παρότι η Περιφέρεια αρνήθηκε παρατυπίες, το θέμα εξετάζεται από το Ελεγκτικό Συνέδριο.
Επιπλέον, καταγγελίες έχουν διατυπωθεί και για τη μεθοδευμένη τοποθέτηση ημετέρων σε νευραλγικές διοικητικές θέσεις, χωρίς αντικειμενικά κριτήρια. Σύμφωνα με μέλη της μειοψηφίας, έχουν παραγκωνιστεί έμπειρα στελέχη της Περιφέρειας για να τοποθετηθούν εξωτερικοί συνεργάτες με κομματική ταυτότητα [βλ. συνέντευξη συμβούλου στο Documento, Μάρτιος 2024].
Δημόσια Εικόνα και Αντίδραση Κοινωνίας
Ο Νίκος Χαρδαλιάς αξιοποιεί εντατικά τα κοινωνικά δίκτυα και την προσωπική του προβολή, παρουσιάζοντας εαυτόν ως άνθρωπο «του καθήκοντος» και «της πρώτης γραμμής» [βλ. προσωπικό λογαριασμό Twitter – Facebook]. Η επικοινωνιακή του στρατηγική αποσκοπεί στο να δημιουργήσει την εικόνα του αποτελεσματικού manager, σε αντιδιαστολή με τους «πολιτικάντηδες» της παλιάς αυτοδιοίκησης.
Ωστόσο, η κοινωνική αποδοχή είναι αμφίθυμη. Σε αστικά κέντρα όπως ο Πειραιάς και οι νότιες περιοχές, η στήριξη παραμένει υψηλή, κυρίως λόγω των έργων βιτρίνας. Στη Δυτική Αττική και στις λαϊκές συνοικίες της Αθήνας, ωστόσο, καταγράφεται αυξανόμενη δυσφορία για την εγκατάλειψη κοινωνικών δομών και τη μη αντιμετώπιση σοβαρών προβλημάτων (όπως η αποκομιδή απορριμμάτων ή η υποβάθμιση των σχολικών μονάδων) [βλ. δημοσκόπηση τοπικού καναλιού, Μάιος 2024].
Προοπτικές Επανεκλογής
Η πολιτική συγκυρία και η γενικότερη εικόνα της ΝΔ θα παίξουν ρόλο στις επόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές. Αν η κυβέρνηση αντιμετωπίζει φθορά, αυτό ενδέχεται να επηρεάσει αρνητικά και τον Χαρδαλιά. Ήδη έχουν αρχίσει να διακινούνται φήμες περί εμφάνισης ανεξάρτητης υποψηφιότητας με αναφορές στο ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΡΙΖΑ, με στήριξη και τοπικών κινημάτων [βλ. πολιτικό ρεπορτάζ «Protagon», Μάιος 2024].
Ωστόσο, διαθέτει ακόμα σημαντικά πλεονεκτήματα: την υποστήριξη του κυβερνητικού μηχανισμού, την εδραίωση σε κεντρικούς θεσμούς και μια επικοινωνιακή υπεροπλία. Εάν οι αντίπαλοι δεν καταφέρουν να διαμορφώσουν πειστική εναλλακτική, η επανεκλογή του παραμένει πιθανή, έστω και με μειωμένη δυναμική.
Στο δια ταύτα
Η θητεία του Νίκου Χαρδαλιά στην Περιφέρεια Αττικής μέχρι σήμερα αποτυπώνει ένα μοντέλο διοίκησης που δίνει έμφαση στην ταχύτητα και την εικόνα, εις βάρος της συμμετοχικότητας και της διαφάνειας. Οι καταγγελίες για κακοδιοίκηση και ευνοιοκρατία είναι σοβαρές και, εφόσον ενισχυθούν με στοιχεία, ενδέχεται να διαμορφώσουν νέα πολιτικά δεδομένα. Παρά την ισχυρή του αφετηρία, η πορεία προς τις επόμενες εκλογές δεν είναι χωρίς εμπόδια. Το ερώτημα είναι αν θα καταφέρει να πείσει εκ νέου την κοινωνία της Αττικής πως εκπροσωπεί το «νέο» ή αν σταδιακά θα ταυτιστεί με ό,τι ακριβώς υποσχέθηκε να υπερβεί.
Νίκος Παρίκος
