Ο Νέος Κώδικας Αυτοδιοίκησης, που αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή πριν το καλοκαίρι του 2025, αποτελεί μια εκτενή και φιλόδοξη μεταρρύθμιση με στόχο τον εκσυγχρονισμό και την αποτελεσματικότερη λειτουργία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην Ελλάδα. Αντικαθιστά ένα κατακερματισμένο νομικό πλαίσιο που βασιζόταν σε περισσότερα από 130 θεσμικά κείμενα, προσφέροντας μια ενιαία και συστηματοποιημένη βάση για τη λειτουργία των δήμων και των περιφερειών.
Κύριες Διατάξεις του Νέου Κώδικα
- Σαφής Διαχωρισμός Αρμοδιοτήτων
Ο Κώδικας επιδιώκει να ξεκαθαρίσει τις αρμοδιότητες μεταξύ των δήμων, των περιφερειών και της κεντρικής κυβέρνησης, μειώνοντας τις αλληλοεπικαλύψεις και ενισχύοντας την αποτελεσματικότητα στη λήψη αποφάσεων.
- Απλοποίηση Διαδικασιών
Προβλέπεται η μείωση της γραφειοκρατίας μέσω της απλοποίησης των διαδικασιών και του περιορισμού της εμπλοκής των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, με στόχο την ταχύτερη και πιο ευέλικτη λειτουργία των ΟΤΑ.
- Ενίσχυση Οικονομικής Αυτοτέλειας
Ο Κώδικας προωθεί τη μεταφορά πόρων και αρμοδιοτήτων στους ΟΤΑ, ενισχύοντας την οικονομική τους αυτοτέλεια και δίνοντάς τους τη δυνατότητα να διαχειρίζονται αποτελεσματικότερα τα τοπικά ζητήματα.
- Εκλογικές Αλλαγές
Εισάγονται αλλαγές στον εκλογικό νόμο, όπως η καθιέρωση συμβούλων Επικρατείας σε δήμους και περιφέρειες, και η επανεξέταση του ποσοστού εκλογής δημάρχων και περιφερειαρχών, με στόχο την ενίσχυση της αντιπροσωπευτικότητας.
- Ενίσχυση Διαφάνειας και Λογοδοσίας
Ο Κώδικας περιλαμβάνει διατάξεις για την ενίσχυση της διαφάνειας και της λογοδοσίας των αιρετών, προωθώντας την ανοιχτή διακυβέρνηση και την εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς.
Διαφορές με τον Προηγούμενο Κώδικα
- Ενοποίηση Νομοθεσίας: Ο νέος Κώδικας συγκεντρώνει και ενοποιεί διάσπαρτες νομοθετικές διατάξεις, προσφέροντας ένα συνεκτικό και κατανοητό πλαίσιο λειτουργίας για την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
- Ανακατανομή Αρμοδιοτήτων: Σε αντίθεση με τον προηγούμενο Κώδικα, ο νέος προσδιορίζει με μεγαλύτερη σαφήνεια τις αρμοδιότητες των διαφόρων επιπέδων διοίκησης, μειώνοντας τις επικαλύψεις και τις συγκρούσεις αρμοδιοτήτων.
- Ενίσχυση Οικονομικής Αυτοτέλειας: Ο νέος Κώδικας δίνει έμφαση στην οικονομική αυτοτέλεια των ΟΤΑ, παρέχοντάς τους περισσότερους πόρους και αρμοδιότητες για την αποτελεσματικότερη διαχείριση των τοπικών υποθέσεων.
- Εκσυγχρονισμός Εκλογικού Συστήματος: Εισάγονται νέες ρυθμίσεις στο εκλογικό σύστημα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με στόχο την ενίσχυση της αντιπροσωπευτικότητας και της σταθερότητας στη διοίκηση των ΟΤΑ.
Προκλήσεις και Προτάσεις
Παρά τις θετικές αλλαγές, υπάρχουν προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν:
- Υποχρηματοδότηση: Η ΚΕΔΕ επισημαίνει ότι ο νέος Κώδικας δεν αντιμετωπίζει επαρκώς το ζήτημα της υποχρηματοδότησης των ΟΤΑ, ζητώντας την απόδοση των αναγκαίων οικονομικών πόρων για την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους.
- Υποστελέχωση: Η υποστελέχωση των δημοτικών υπηρεσιών παραμένει πρόβλημα, με την ανάγκη για άμεση πρόσληψη προσωπικού να είναι επιτακτική.
- Αλληλοεπικάλυψη Αρμοδιοτήτων: Παρά τις προσπάθειες για σαφή διαχωρισμό αρμοδιοτήτων, εξακολουθούν να υπάρχουν περιπτώσεις αλληλοεπικάλυψης, που δυσχεραίνουν τη λειτουργία των ΟΤΑ.
Στο δια ταύτα
Ο Νέος Κώδικας Αυτοδιοίκησης αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς τον εκσυγχρονισμό και την αποτελεσματικότερη λειτουργία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην Ελλάδα. Με την ενοποίηση της νομοθεσίας, τον σαφή διαχωρισμό αρμοδιοτήτων και την ενίσχυση της οικονομικής αυτοτέλειας των ΟΤΑ, δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για μια πιο ευέλικτη και αποδοτική διοίκηση.
Ωστόσο, η επιτυχία του εγχειρήματος εξαρτάται από την αντιμετώπιση των υφιστάμενων προκλήσεων, όπως η υποχρηματοδότηση και η υποστελέχωση, καθώς και από τη συνεχή συνεργασία μεταξύ των επιπέδων διοίκησης...
Νίκος Παρίκος
