Το «άγος» των μαθητών με «ειδικές μαθησιακές ανάγκες», είναι υπαρκτό, όχι μόνο στην Α/θμια, αλλά και Β/θμια Εκπαίδευση, με την επισήμανση ότι στην δεύτερη έχουμε πλέον και τον διακριτό διαχωρισμό των μαθητών με ειδικές μαθησιακές ανάγκες στην κατηγορία ΦΑ (φυσικώς αδυνάτων) που διαγωνίζονται, -τόσο για την προαγωγή τους από τάξη σε τάξη, όσο και στις πανελλαδικές εξετάσεις για την εισαγωγή τους στα ΑΕΙ-, μόνο προφορικά, εκτός της περίπτωσης που ο ίδιος ο μαθητής ζητήσει αυτό να γίνει γραπτά.
Δεν θα μπούμε στο θέμα, αν οι προφορικές εξετάσεις στις οποίες συμμετέχουν τα παιδιά αυτής της κατηγορίας είναι τόσο αξιόπιστες και αδιάβλητες, όσο και οι γραπτές, -αυτό ας το λύσουν οι ειδικοί του Υπουργείου Παιδείας-, όπως επίσης δεν μπορούμε να αναφέρουμε, επειδή δεν το γνωρίζουμε, αν εξετάζονται στα ίδια θέματα με τους υπόλοιπους μαθητές.
Αυτό, όμως που θα σημειώσουμε είναι ο υπερπληθυσμός που πλέον παρατηρείται εδώ και μία δεκαετία των μαθητών με «ειδικές μαθησιακές ανάγκες» στα σχολεία, που σήμερα αγγίζει το 30% περίπου το συνόλου του μαθητικού δυναμικού.
Όπως εξηγεί ο κ. Δημήτρης Αναγνωστόπουλος, αναπληρωτής καθηγητής Παιδοψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, πρόεδρος της Παιδοψυχιατρικής Εταιρείας Ελλάδος (βλέπε επόμενη ενότητα), «Ξαφνικά έγινε της μόδας κι έχουμε τρομακτική αύξηση παγκοσμίως των μαθησιακών δυσκολιών. Εάν πιστέψουμε τα στοιχεία, τότε η χώρα μας κατέχει παγκόσμιο ρεκόρ με 30%.Το ποσοστό των δυσλεκτικών παιδιών στη χώρα μας αγγίζει το 27%, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία προ πενταετίας, αριθμός που σήμερα έχει αυξηθεί» σημειώνει, διαπιστώνοντας «παράλογο ποσοστό διαγνώσεων» που καταδεικνύει ότι «κάτι κάνουμε λάθος όλοι μας. Πριν ξεσπάσει αυτή η λαίλαπα το ποσοστό κυμαινόταν μεταξύ 2-4%, ενώ αντίστοιχα στην Ευρώπη μεταξύ 4-7%».
Το ίδιο παρατηρείται και στις διαγνώσεις αυτισμού και ΔΕΠΥ: «Κάθε παιδί που αργεί να μιλήσει, που δεν επικοινωνεί κατά την εκτίμηση κάποιων με τον τρόπο που θα έπρεπε, το τοποθετούν στο περιβόητο φάσμα του αυτισμού και ξεκινούν οι ειδικές θεραπείες. Ξαφνικά έχουμε μία επιδημία αυτισμού. Και βέβαια, μην ξεχνάμε το άλλο μεγάλο κομμάτι, των διαγνώσεων υπερκινητικών παιδιών. Στην Ελλάδα, που δεν είχαμε ποτέ πρόβλημα υπερκινητικότητας, ξαφνικά αποκτήσαμε παιδιά υπερκινητικά».
Σε ότι αφορά, όμως, τη συμμετοχή των παιδιών αυτών των ειδικών κατηγοριών στις εξετάσεις που όπως αναφέρθηκε γίνονται πάντα προφορικά, κανείς δεν μπορεί να έχει ενστάσεις, αφού έχουν γι’ αυτό αποφανθεί οι ειδικοί και έχει νομοθετήσει το Υπουργείο Παιδείας.
Ενστάσεις και μάλιστα πολύ σοβαρές εγείρονται, για τον χαρακτηρισμό μαθητών ως «ειδικών μαθησιακών δυσκολιών» και τελικά ΦΑ, όχι από το Δημοτικό σχολείο ή έστω στις πρώτες τάξεις του Γυμνασίου, αλλά στο τελευταίο σχολικό έτος (τάξη) του Λυκείου ή ακόμη και σε ακραίες περιπτώσεις το τελευταίο εξάμηνο πριν τη αποφοίτησή τους και την συμμετοχή τους στις πανελλαδικές εξετάσεις, ως ΦΑ πλέον.
Μία δεύτερη πολύ σοβαρή περίπτωση για την οποία υπάρχουν πολύ σοβαρές ενστάσεις αλλά και απορίες-υπόνοιες, είναι ο χαρακτηρισμός μαθητών ως ΦΑ με βάσει γνωματεύσεις για μυοσκελετικά προβλήματά τους, όπως εμμέσως πλην σαφώς, αναφέρεται στην καταγγελία γονέα, που δημοσιεύθηκε στην Εφσυν και η οποία παρουσιάζεται στο τέλος του παρόντος άρθρου.
Είναι δε χαρακτηριστικό, το που και πως χωλαίνει το σύστημα, από τα συμβάντα του παρελθόντος, κατά τα οποία έχουν καταγραφεί περιπτώσει «γόνων» επωνύμων στελεχών της εκπαίδευσης και της κοινωνικής και οικονομικής ελίτ που συμμετείχαν στις πανελλαδικές εξετάσεις, αφού χαρακτηρίσθηκαν ξαφνικά, -είτε το τελευταίο σχολικό έτος, είτε ακόμη και το τελευταίο τετράμηνο πριν την αποφοίτησή τους από το Λύκειο-, ως ΦΑ.
Όπως αναφέρουν ειδικοί και μη, όπως και εκπαιδευτικοί που έχουν μεγάλη εμπειρία από τέτοιες καταστάσεις, το Υπουργείο Παιδείας θα έπρεπε εδώ και πολύ καιρό να ενσκήψει με επιμέλεια σ’ αυτές τις πρακτικές, όπως επίσης και στην πολύ μεγάλη ευκολία με την πιστοποιούνται μαθητές ως «έχοντες ειδικές μαθησιακές δυσκολίες» από τα ΚΕΣΥ και τα ΚΕΔΥ που αντικαταστάθηκαν από τα πρώτα.
Σε κάθε περίπτωση, απαιτείται προληπτικός, αλλά και εκ των υστέρων έλεγχος γαι όσους συμμετέχουν ως ΦΑ στις πανελλαδικές εξετάσεις, αφού ο νόμος είναι απόλυτα σαφής και συγκεκριμένος για το ποιες κατηγορίες μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες εξετάζονται προφορικά.
Στην ελληνική ερευνητική βιβλιογραφία, υπάρχουν δημοσιευμένες δύο πολύ σοβαρές μελέτες για τους μαθητές «με ειδικές μαθησιακές ανάγκες» που και οι δύο πραγματοποιήθηκαν το 2004. Η πρώτη από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (για να την δείτε κάντε κλικ εδώ) και η δεύτερη από το Τμήμα Ειδικής Αγωγής του πάλαι ποτέ Παιδαγωγικού Ινστιτούτου (για να την δείτε κάντε κλικ εδώ).
Ας τα δούμε, όμως όλα με τη σειρά…
Μαθησιακές Δυσκολίες. Τι είναι;
Ήταν πριν από 56 χρόνια όταν για πρώτη φορά δόθηκε ένας ορισμός για τις Μαθησιακές Δυσκολίες από τον Kirk (1962). Από τότε και μέχρι σήμερα, πολλοί ορισμοί προτάθηκαν ανά περιόδους από διάφορους ερευνητές.
Ο επικρατέστερος, όμως, εξ αυτών καθιερώθηκε από την Κοινή Εθνική Επιτροπή Μαθησιακών Δυσκολιών/ National Joint Committee on Learning Disabilities (NJCLD) των ΗΠΑ και αναφέρει πως:
«Οι Μαθησιακές Δυσκολίες είναι ένας γενικός όρος που αναφέρεται σε μια ανομοιογενή ομάδα διαταραχών, οι οποίες εκδηλώνονται με σημαντικές δυσκολίες στην πρόσκτηση και χρήση ικανοτήτων ομιλίας, ανάγνωσης, γραφής, συλλογισμού ή μαθηματικής ικανότητας. Οι διαταραχές αυτές είναι εγγενείς στο άτομο, αποδίδονται σε δυσλειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος και μπορεί να υπάρχουν σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Με τις Μαθησιακές Δυσκολίες μπορεί να συνυπάρχουν προβλήματα σε συμπεριφορές αυτοελέγχου, κοινωνικής αντίληψης και κοινωνικής αλληλεγγύης. Αυτά τα προβλήματα ωστόσο δε συνιστούν από μόνα τους Μαθησιακές Δυσκολίες. Αν και οι Μαθησιακές Δυσκολίες μπορεί να εμφανίζονται μαζί με άλλες καταστάσεις μειονεξίας (π.χ. αισθητηριακή βλάβη, νοητική καθυστέρηση, σοβαρή συναισθηματική διαταραχή) ή να δέχονται την επίδραση εξωτερικών παραγόντων, όπως είναι οι πολιτισμικές διαφορές και η ανεπαρκής ή ακατάλληλη διδασκαλία, αυτές δεν είναι το άμεσο αποτέλεσμα των παραπάνω καταστάσεων ή εξωτερικών επιδράσεων» (NJCLD, 1988).
Επιγραμματικά, όπως αναφέρθηκε και στο συμπόσιο του NJCLD το 2011, μπορούμε να πούμε πως οι Μαθησιακές Δυσκολίες:
- Είναι μια ομάδα ετερογενών διαταραχών
- Έχουν νευρολογική βάση
- Εμπλέκονται σε αυτές και γνωστικές διεργασίες
- Επηρεάζουν τη μάθηση
- Επιμένουν καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής
- Ενδείξεις υπάρχουν πριν από την έναρξη της τυπικής εκπαίδευσης
- Συμβαίνουν ανεξάρτητα από περιβαλλοντικά ζητήματα
- Συνυπάρχουν με άλλες διαταραχές
- Κυρίως εντοπίζονται διαταραχές σχετικά με τη γλώσσα και την επικοινωνία
- Μπορεί να εμφανιστούν και σε άτομα με ανώτερο νοητικό δυναμικό
- Είναι υποκατηγορία ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών και χρήζουν ειδικής εκπαίδευσης
Οι μαθητές με Μαθησιακές Δυσκολίες χρήζουν διαφοροποιημένης εκπαιδευτικής υποστήριξης
Βασικοί τύποι και χαρακτηριστικά Μαθησιακών Δυσκολιών
- Δυσλεξία. Η δυσλεξία, σύμφωνα με τους Lyon, Shaywitz & Shaywitz (2003), χαρακτηρίζεται από δυσκολίες στην ακριβή και ευχερή αναγνώριση λέξεων, στην ορθογραφία και στις ικανότητες αποκωδικοποίησης.
- Αναγνωστικές Δυσκολίες. Αναφέρονται κυρίως σε δυσκολίες αποκωδικοποίησης και οδηγούν σε αναγνωστική υποεπίδοση.
- Διαταραχή της γραπτής έκφρασης/Δυσορθογραφία/Δυσγραφία. Εμφανίζεται κυρίως με δυσανάγνωστη γραφή, πολλαπλά γραμματικά και ορθογραφικά λάθη, μη τήρηση του κενού ανάμεσα στις λέξεις, δυσκολία σύνθεσης κειμένου κ.α.
- Δυσαριθμησία. Αναφέρεται κυρίως σε δυσκολία εκμάθησης μαθηματικών εννοιών (π.χ. αριθμητικές έννοιες, χρονική ακολουθία, επίλυση μαθηματικών προβλημάτων).
- Ειδική διαταραχή του λόγου/Δυσφασία. Στη διαταραχή του λόγου παρατηρείται μια επιβράδυνση της ανάπτυξης του λόγου ενώ δεν υπάρχει κάποια άλλη ανεπάρκεια.
- Εξελικτική διαταραχή συντονισμού/Δυσπραξία. Πρόκειται για διαταραχή στον κινητικό συντονισμό.
- Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής με ή χωρίς Υπερκινητικότητα. Στην ΔΕΠ-Υ παρατηρείται έντονη υπερδραστηριότητα, παρορμητικότητα, μικρής διάρκειας προσοχή κ.α.
Τα χαρακτηριστικά των Μαθησιακών Δυσκολιών ποικίλλουν από άτομο σε άτομο και συνήθως εκδηλώνονται ως δυσκολίες στην ανάγνωση, την ορθογραφία, τον προφορικό λόγο, την προσοχή/συγκέντρωση, την μνήμη ή ως ψυχολογικά προβλήματα, προβλήματα ακολουθίας και προβλήματα συντονισμού. Πάρα ταύτα, θα πρέπει να επισημανθεί ότι παρατηρώντας ένα παιδί με δυσκολίες στην ανάγνωση, τη γραφή, τα μαθηματικά ή άλλες δραστηριότητες δε μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι έχει Μαθησιακές Δυσκολίες. Για τη διάγνωση των Μαθησιακών Δυσκολιών θα πρέπει να απευθυνόμαστε πάντα σε έναν ειδικό επαγγελματία.
Eίναι ευνόητο ότι κάθε παιδί έχει το δικό του ρυθμό και τις δικές του επιδόσεις. Mερικά παιδιά, όμως, ενώ διαθέτουν φυσιολογική νοητική ικανότητα και δεν αντιμετωπίζουν κάποιο οργανικό πρόβλημα, παρουσιάζουν μια ανεξήγητη κατά τους γονείς τους δυσκολία σε επιμέρους τομείς της σχολικής τους φοίτησης, για παράδειγμα, στην ευχέρεια της ανάγνωσης, την ορθογραφία, τη γραπτή έκφραση, στις μαθηματικές πράξεις.
Αυτά τα παιδιά παρουσιάζουν μαθησιακές δυσκολίες. Είναι ένας γενικευμένος όρος που περιγράφει μια ομάδα δυσκολιών, που μειώνουν την ικανότητα ενός παιδιού να μάθει. Οι ορισμοί που έχουν κατά καιρούς δοθεί είναι διαφορετικοί μεταξύ τους.
Χαρακτηριστικά των παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες
- Aνώριμη συμπεριφορά.
- Eίναι παρορμητικά και υπερκινητικά.
- Έχουν περιορισμένη συγκέντρωση και προσοχή, με αποτέλεσμα να μην καταλαβαίνουν το μάθημα που διαβάζουν ή να το ξεχνούν εύκολα.
- Παρανοούν προφορικές οδηγίες.
- Έχουν δυσκολία στην οργάνωση.
- Δυσκολεύονται να αρχίσουν και να ολοκληρώσουν μια εργασία.
- Διστάζουν όταν μιλούν και έχουν αδυναμία στην προφορική έκφραση.
- Παρουσιάζουν κακό συντονισμό κινήσεων, ενώ ο ρυθμός εκτέλεσης μιας εργασίας είναι αργός.
- H διάθεσή τους παρουσιάζει απότομες εναλλαγές, θυμώνουν, απογοητεύονται και παραι-τούνται εύκολα, ενώ δεν είναι σπάνιες οι εκρήξεις θυμού.
- Στην ανάγνωση μπερδεύουν, παραλείπουν, αντικαθιστούν, προσθέτουν ή αντιστρέφουν γράμματα ή συλλαβές, διαβάζουν αργά ή συλλαβιστά, χωρίς ροή και δεν καταλαβαίνουν επαρκώς το κείμενο. Η διαταραχή στην ανάγνωση είναι και η πιο συνηθισμένη δυσκολία και συναντάται στο 70-80% των παιδιών με διαταραχές στη μάθηση.
- Στο γραπτό λόγο τα παιδιά αντιστρέφουν ή παραλείπουν γράμματα ή ολόκληρη λέξη, χρησιμοποιούν κάποια γράμματα με λανθασμένη σειρά, έχουν δυσκολία στη διατύπωση των σκέψεών τους γραπτά, κάνουν συχνές επαναλήψεις λέξεων, αντικαταστάσεις ή αντιμεταθέσεις ή προσθήκες φθόγγων ή συλλαβών. Δείχνουν ότι αγνοούν βασικούς κανόνες γραμματικής, δυσκολεύονται να αντιγράψουν κυρίως από τον πίνακα, κολλάνε τα γράμματα, ξεκινούν την πρόταση με μικρά γράμματα ή ανακατεύουν μικρά και κεφαλαία κ.ά.
- Στα μαθηματικά δυσκολεύονται στην αντίληψη βασικών κανόνων, αλλά και στο συνδυα-σμό αριθμού με σύμβολο –π.χ., πρόσθεση, αφαίρεση–, στην ποσότητα, στις έννοιες χρόνου, στην οργάνωση των αριθμών. Αυτή η δυσκολία αφορά το 1% έως 6% των μαθητών.
Ποιοι μαθητές θεωρείται ότι είναι με αναπηρία και με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. (Παράγραφοι 1 και 2 του άρθρου 3 του νόμου 3699/2008/ΦΕΚ 199/Α/2008)
Μαθητές με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες θεωρούνται όσοι για ολόκληρη ή ορισμένη περίοδο της σχολικής τους ζωής εμφανίζουν σημαντικές δυσκολίες μάθησης εξαιτίας αισθητηριακών, νοητικών, γνωστικών, αναπτυξιακών προβλημάτων, ψυχικών και νευροψυχικών διαταραχών οι οποίες, σύμφωνα με τη διεπιστημονική αξιολόγηση, επηρεάζουν τη διαδικασία της σχολικής προσαρμογής και μάθησης. Στους μαθητές με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες συγκαταλέγονται ιδίως όσοι παρουσιάζουν νοητική αναπηρία, αισθητηριακές αναπηρίες όρασης (τυφλοί, αμβλύωπες με χαμηλή όραση), αισθητηριακές αναπηρίες ακοής (κωφοί, βαρήκοοι), κινητικές αναπηρίες, χρόνια μη ιάσιμα νοσήματα, διαταραχές ομιλίας-λόγου, ειδικές μαθησιακές δυσκολίες όπως δυσλεξία, δυσγραφία, δυσαριθμησία, δυσαναγνωσία, δυσορθογραφία, σύνδρομο ελλειμματικής προσοχής με ή χωρίς υπερκινητικότητα, διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές (φάσμα αυτισμού), ψυχικές διαταραχές και πολλαπλές αναπηρίες. Στην κατηγορία μαθητών με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες δεν εμπίπτουν οι μαθητές με χαμηλή σχολική επίδοση που συνδέεται αιτιωδώς με εξωγενείς παράγοντες, όπως γλωσσικές ή πολιτισμικές ιδιαιτερότητες.
Οι μαθητές με σύνθετες γνωστικές, συναισθηματικές και κοινωνικές δυσκολίες, παραβατική συμπεριφορά λόγω κακοποίησης, γονεϊκής παραμέλησης και εγκατάλειψης ή λόγω ενδοοικογενειακής βίας, ανήκουν στα άτομα με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.
Tα αίτια των μαθησιακών δυσκολιών
Tα αίτια των μαθησιακών δυσκολιών δεν είναι επακριβώς γνωστά. Ενοχοποιούνται πολλοί παράγοντες όπως γενετικοί, νευροβιολογικοί, γνωσιακοί κ.ά. Tελευταία κερδίζουν έδαφος οι απόψεις που θεωρούν βασική αιτία τις αλληλεπιδράσεις ψυχικών και σωματικών χαρακτηρι-στικών του ατόμου και διάφορων παραγόντων του περιβάλλοντος.
Yπάρχουν ομάδες παιδιών που θεωρείται ότι διατρέχουν υψηλό κίνδυνο για την εμφάνιση μαθησιακών δυσκολιών, όπως:
- Τα παιδιά με οικογενειακό ιστορικό, δηλαδή συγγενείς ή γονείς που είχαν οι ίδιοι μαθη-σιακές δυσκολίες.
- Tα λιποβαρή βρέφη, κυρίως τα πρόωρα με ενδοκοιλιακή αιμορραγία.
- Παιδιά με προβλήματα όπως ενδομήτρια λοίμωξη της μητέρας στη διάρκεια της κύησης, τοξοπλάσμωση ή ερυθρά, τραυματισμός κατά τη διάρκεια του τοκετού κ.ά.
- Παιδιά που η μητέρα έκανε χρήση ναρκωτικών και αλκοόλ κατά την κύηση.
- Παιδιά που νοσηλεύτηκαν σε θερμοκοιτίδα.
- Παιδιά που παρουσίασαν περιγενετική ασφυξία, είτε είναι τελειόμηνα είτε πρόωρα κ.ά.
Oι μαθησιακές δυσκολίες συνήθως γίνονται αντιληπτές κατά τη διάρκεια των πρώτων σχολικών χρόνων. Mερικές φορές, όμως, περνούν απαρατήρητες και καταδικάζουμε το παιδί αποκαλώντας το «κακό μαθητή». Xρειάζεται να επισημάνουμε ότι ο εντοπισμός τους απαιτεί προσεκτική παρατήρηση και υπευθυνότητα από τους γονείς και τους δασκάλους. Mπορούν να αντιμετωπιστούν, εφόσον υπάρξει έγκαιρη διάγνωση και συστηματική, εξατομικευμένη βοήθεια από ειδικό, ώστε η φοίτηση των παιδιών να γίνει αποδοτική.
Oι γονείς, μόλις αντιλαμβάνονται αυτά τα προβλήματα, πρέπει άμεσα να ζητούν βοήθεια από ειδικούς. Bασική μέριμνα για τα παιδιά που παρουσιάζουν μαθησιακές δυσκολίες είναι να αποφευχθούν ενδεχόμενα ψυχολογικά προβλήματα, που συνήθως αποτελούν επακόλουθο της αποτυχίας τους.
Βιομηχανία… διαγνώσεων παιδιών με «μαθησιακές δυσκολίες»
Ο Δημήτρης Αναγνωστόπουλος, αναπληρωτής καθηγητής Παιδοψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, πρόεδρος της Παιδοψυχιατρικής Εταιρείας Ελλάδος και αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Παιδικής και Εφηβικής Ψυχιατρικής, μιλάει στην «Εφ.Συν.» στις 16.04.2018 για μόδα:
«Ξαφνικά έγινε της μόδας κι έχουμε τρομακτική αύξηση παγκοσμίως των μαθησιακών δυσκολιών. Εάν πιστέψουμε τα στοιχεία, τότε η χώρα μας κατέχει παγκόσμιο ρεκόρ με 30%.Το ποσοστό των δυσλεκτικών παιδιών στη χώρα μας αγγίζει το 27%, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία προ πενταετίας, αριθμός που σήμερα έχει αυξηθεί» σημειώνει, διαπιστώνοντας «παράλογο ποσοστό διαγνώσεων» που καταδεικνύει ότι «κάτι κάνουμε λάθος όλοι μας. Πριν ξεσπάσει αυτή η λαίλαπα το ποσοστό κυμαινόταν μεταξύ 2-4%, ενώ αντίστοιχα στην Ευρώπη μεταξύ 4-7%».
Το ίδιο παρατηρείται και στις διαγνώσεις αυτισμού και ΔΕΠΥ: «Κάθε παιδί που αργεί να μιλήσει, που δεν επικοινωνεί κατά την εκτίμηση κάποιων με τον τρόπο που θα έπρεπε, το τοποθετούν στο περιβόητο φάσμα του αυτισμού και ξεκινούν οι ειδικές θεραπείες. Ξαφνικά έχουμε μία επιδημία αυτισμού. Και βέβαια, μην ξεχνάμε το άλλο μεγάλο κομμάτι, των διαγνώσεων υπερκινητικών παιδιών. Στην Ελλάδα, που δεν είχαμε ποτέ πρόβλημα υπερκινητικότητας, ξαφνικά αποκτήσαμε παιδιά υπερκινητικά».
«Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους και μας ωθούν να επαναθεωρήσουμε το εκπαιδευτικό σύστημα», προσθέτει. «Οταν όμως από τη μία ο γονιός αγωνιά από την πρώτη στιγμή για τις άριστες επιδόσεις του παιδιού του και το παιδί αποκλίνει από αυτόν τον στόχο, αυτό αποσυντονίζει, με αποτέλεσμα την αναζήτηση μιας άμεσης λύσης. Οταν δεν λαμβάνουμε υπόψη μας ότι κάθε άνθρωπος έχει διαφορετικό χρόνο επώασης και ανάπτυξης, τότε δημιουργείται χώρος για να “βαφτίσουμε” με περισσή ευκολία το παιδί προβληματικό. Από την άλλη, υπάρχει ο χώρος των κέντρων μάθησης λόγου και εκπαίδευσης που επεκτείνεται με ρυθμούς γοργούς», σημειώνει ο Δ. Αναγνωστόπουλος.
«Αρκεί να αναφέρουμε ότι η χώρα μας μετράει 6-7 χιλιάδες λογοπεδικούς, ενώ πίσω από όλο αυτό υπάρχει ένα ολόκληρο σύστημα που θέλει να επιβιώσει».
«Ανύπαρκτες» οι δημόσιες παιδοψυχιατρικές υπηρεσίες
Ο ψυχίατρος Θόδωρος Μεγαλοοικονόμου, από τους πρωτεργάτες της αποασυλοποίησης της Λέρου, εργάστηκε στο Δρομοκαΐτειο, στο Κρατικό Θεραπευτήριο Λέρου και στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής, αναδεικνύοντας μεθόδους και προγράμματα ριζικής αποδόμησης και υπέρβασης των ιδρυματικών πρακτικών.
Μιλώντας στην «Εφ.Συν.» στις 16.04.2018 επιβεβαιώνει την υπερδιάγνωση των μαθησιακών δυσκολιών, του αυτισμού, της υπερκινητικότητας και διάσπασης προσοχής και μιλάει για τεχνητό, κατασκευασμένο ποσοστό.
«Αν οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας για ενηλίκους -πέραν του ποιοτικά άκρως προβληματικού χαρακτήρα τους- είναι ποσοτικά ανεπαρκείς και άκρως υποστελεχωμένες, η ποσοτική ανεπάρκεια και υποστελέχωση ισχύει στη νιοστή για τις παιδοψυχιατρικές υπηρεσίες».
Πράγματι, το «Δημόσιο» αποτελείται από ελάχιστα Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα και ακόμα λιγότερες μονάδες νοσηλείας. Τα Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα είναι, και ήταν ανέκαθεν, τόσο υποστελεχωμένα, που, ανεξάρτητα από τις όποιες προθέσεις των λειτουργών που εργάζονται σε αυτά, ούτε τις αξιολογήσεις δεν προλαβαίνουν να κάνουν – γι’ αυτό και η καθυστέρηση στα ραντεβού ξεπερνάει το εξάμηνο!
Και το κυριότερο: τα Κέντρα αυτά δεν παρέχουν θεραπείες (πλην ελαχίστων, πολύ ειδικών περιπτώσεων – και όχι όλα). Κάνουν μόνο διάγνωση/αξιολόγηση και «συνταγογραφούν» τις προτεινόμενες θεραπείες (λογοθεραπεία, εργοθεραπεία, ψυχοθεραπεία, μαθησιακή στήριξη κ.λπ.), οι οποίες αναγκαστικά θα πρέπει να γίνουν σε ιδιωτικά κέντρα.
Ο ιδιωτικός τομέας
Αυτή η κατάσταση, που επιδεινώθηκε με το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης, έκανε συνεπώς το σύστημα των παιδοψυχιατρικών υπηρεσιών να συγκροτηθεί με συστατικό του στοιχείο την ανάθεση της πλειονότητας των θεραπειών στον ιδιωτικό τομέα.
«Είναι η εσαεί απουσία του “Δημόσιου” από το εν λόγω πεδίο που οδήγησε στην άνθηση του ιδιωτικού, με όλες τις συνεπαγόμενες παρενέργειές του, την ίδια στιγμή που αυτή η συγκρότηση του συστήματος δημιούργησε και εδώ, όπως παντού, τους γνωστούς «παράλληλους» ή «υπόγειους» διαύλους μιας κακοήθους συνέργειας δημόσιου – ιδιωτικού τομέα και τροφοδότησης του δεύτερου από τον πρώτο», εξηγεί ο Θ. Μεγαλοοικονόμου.
Η διαδικασία είναι η εξής: Οι γονείς παίρνουν μία γνωμάτευση-βεβαίωση από έναν δημόσιο φορέα και με βάση αυτή λαμβάνουν ένα ποσό από τον ασφαλιστικό φορέα για να προχωρήσουν στη θεραπεία (λογοθεραπείες, εργοθεραπείες κ.λπ.) στα ιδιωτικά κέντρα. Τα χρήματα αυτά, βέβαια, δεν είναι ποτέ αρκετά για την ολοκλήρωση της θεραπείας, αλλά λιγότερα από τα μισά που απαιτούνται. Ετσι -όσοι έχουν- βάζουν βαθιά το χέρι στην τσέπη προκειμένου να κάνει το παιδί τους την ενδεδειγμένη θεραπεία. Για όσους δεν έχουν, ισχύει το γνωστό «όπου φτωχός κι η μοίρα του».
Φάρμακο, η εύκολη «λύση»
Οι δάσκαλοι, καθηγητές κ.λπ., εξουθενωμένοι οι ίδιοι εργασιακά και μισθολογικά, έρχονται συχνά σε μεγάλη δυσκολία να διαχειριστούν καταστάσεις που δημιουργούνται στην τάξη από κάποια «διαφορετικά» ή «προβληματικά», όπως αμέσως χαρακτηρίζονται, παιδιά.
- Παιδιά που δεν μπορούν να παρακολουθήσουν την επιθυμητή πρόοδο της τάξης, δυσκολεύονται στη μάθηση και λειτουργούν διαταρακτικά.
- Παιδιά ανήσυχα, απρόσεχτα, που δεν «υπακούν», δεν ολοκληρώνουν τα καθήκοντά τους, δεν συμμορφώνονται, δεν έχουν θέληση, χάνουν τα πράγματά τους, είναι παρορμητικά, ακατάστατα, ενοχλητικά, μιλάνε πολύ, διακόπτουν τους άλλους, μπερδεύονται στα πόδια των άλλων.
Ολα αυτά είναι χαρακτηριστικά της σχολικής τάξης, αλλά είναι για όλους μας ανεκτά στον ανοιχτό χώρο, σε μια πλατεία ή στην παραλία.
«Ο κίνδυνος είναι να διοχετευθούν προς τα σύνδρομα και τις δυσκολίες ένα μέρος των προβλημάτων, των δυσκολιών και της μοναξιάς παιδιών, γονιών και δασκάλων, που δεν ακούγονται και δεν φροντίζονται “αλλού και αλλιώς”», λέει ο Θ. Μεγαλοοικονόμου και προσθέτει: «Ο ειδικός και το φάρμακο κινδυνεύουν να παρουσιάζονται ως η μόνη και εύκολη απάντηση σε όλα τα κακά, που δεν βρίσκουν πραγματική απάντηση στο κοινωνικό πεδίο».
Οι απαντήσεις που επικεντρώνονται στη φαρμακολογική ή τη θεραπευτική παρέμβαση συλλαμβάνουν και απαντούν στο πρόβλημα μονοδιάστατα και απλοποιητικά, αντιμετωπίζοντάς το ως ατομικό, ψυχολογικό/βιολογικό πρόβλημα.
Το σχολείο ως τέτοιο, η οργάνωσή του, η λειτουργία του, οι στόχοι του, το περιεχόμενο και η μεθοδολογία της διδασκαλίας, οι σχέσεις ανάμεσα σε διδάσκοντες και διδασκόμενους, το «κλίμα» και η «ατμόσφαιρα» μέσα στην τάξη, η καλλιέργεια της δημιουργικότητας, της συμμετοχής και της πρωτοβουλίας ενάντια στην παθητικότητα και τη μηχανική αποστήθιση – όλα αυτά μένουν απ’ έξω.
Πώς μπορούν να εξεταστούν οι μαθητές με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες
Σύμφωνα με την υπ.αρ. 28722/Γ2 Υπουργική Απόφαση «Εξέταση μαθητών Ημερήσιων και Εσπερινών Γυμνασίων, με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες» (ΦΕΚ Β/276/16-3-2010), οι μαθητές που παρουσιάζουν ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, όπως δυσλεξία, δυσγραφία, δυσαριθμησία, δυσαναγνωσία, δυσορθογραφία εξετάζονται προφορικά κατόπιν αίτησής τους. Όταν ο μαθητής της περίπτωσης αυτής επιθυμεί να απαντήσει και γραπτά σε κάποια ερωτήματα, αυτά αξιολογούνται κατά τη βαθμολόγηση.
Σύμφωνα με την ανωτέρω υπουργική απόφαση, η εξέταση των μαθητών που παρουσιάζουν ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, κατά τις ολιγόλεπτες ωριαίες δοκιμασίες των τριμήνων και τις προαγωγικές και απολυτήριες εξετάσεις γίνεται προφορικά (μετά από αίτημά τους) και εφόσον το επιθυμεί ο μαθητής και γραπτά, από τον οικείο καθηγητή ταυτόχρονα με τους μαθητές της τάξης στην οποία ανήκουν και στα ίδια θέματα
Η σχετική αίτηση υποβάλλεται στο Γυμνάσιο του μαθητή συνοδευόμενη από δημόσιο έγγραφο που να βεβαιώνει την ύπαρξη ειδικών μαθησιακών δυσκολιών, είτε γνωμάτευση (έκθεση αξιολόγησης) από Κέντρο Διαφοροδιάγνωσης, Διάγνωσης και Υποστήριξης Ειδικών Εκπαιδευτικών Αναγκών (ΚΕΔΔΥ) που λειτουργούν στις έδρες των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων και των Νομαρχιακών Διαμερισμάτων της παραγράφου 2 του άρθρου 12 του Ν. 3699/2008, είτε πιστοποιητικό από Ιατροπαιδαγωγικό κέντρο, πιστοποιημένο από το Υπουργείο Παιδείας, Δια βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, στο οποίο πιστοποιητικό θα αναγράφεται η ειδική μαθησιακή δυσκολία του μαθητή, καθώς και ο χρόνος επαναξιολόγησής του.
Όταν υπάρχει διάσταση απόψεων μεταξύ των γνωματεύσων των ΚΕΔΔΥ και ΙΠΔ για τον ίδιο μαθητή, δίδεται το δικαίωμα προσφυγής σε πενταμελή Δευτεροβάθμια Ειδική Διαγνωστική Επιτροπή Αξιολόγησης (ΕΔΕΑ), η οποία συγκροτείται με απόφαση του Περιφερειακού Διευθυντή Εκπαίδευσης. Η απόφαση της Δευτεροβάθμιας ΕΔΕΑ είναι οριστική. Στην περίπτωση που υπάρχει διάσταση απόψεων μεταξύ των γνωματεύσων των ΚΕΔΔΥ και των ΙΠΔ για τον ίδιο μαθητή και δεν έχει γίνει προσφυγή στην πενταμελή Δευτεροβάθμια ΕΔΕΑ, υπερισχύει η γνωμάτευση του ΚΕΔΔΥ. Σε περίπτωση προσφυγής στην ΕΔΕΑ η σχετική αίτηση και η γνωμάτευση υποβάλλεται στο Διευθυντή του οικείου Γυμνασίου το αργότερο 10 μέρες πριν την έναρξη των προαγωγικών και απολυτήριων εξετάσεων κάθε έτους. Οι γνωματεύσεις των ΚΕΔΔΥ και των Ιατροπαιδαγωγικών Κέντρων (ΙΠΔ) εκδίδονται κατά προτεραιότητα μετά από σχετική αίτηση του ενδιαδερομένου.
Οι αιτήσεις για προφορική εξέταση και οι γνωματεύσεις των ΚΕΔΔΥ και ΙΠΔ υποβάλλονται στον Διευθυντή του οικείου Γυμνασίου το αργότερο μέχρι τις 30 Απριλίου κάθε έτους. Σε έκτακτες και απρόβλεπτες περιπτώσεις μπορούν να υποβάλλονται και αργότερα.
ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ – ΠΡΟΦΟΡΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
Ο προτιμότερος τρόπος εξέτασης είναι με Ερωτήσεις – Απαντήσεις. Η εξατομικευμένη αντιμετώπιση του Μαθησιακού προβλήματος θα επιτρέψει στον μαθητή να καλύψει επιτυχώς τα κενά του, ιδίως:
- Στην Ανάγνωση
- Στην Ορθογραφία
- Στον Τονισμό
- Στα Μαθηματικά
Στη Μεταφορά της Προφορικής του σκέψης στον Γραπτό λόγο.
Έτσι θα μπορέσει να φτάσει τόσο Υψηλά, όσο του επιτρέπει ο συνδυασμός Δυνατοτήτων και Προσπάθειας.
Σύμφωνα με τον Νόμο 3699/2008 και το διευκρινιστικό έγγραφο του ΥΠΕΠΘ με Αριθ. Πρωτ. 25154/Γ2 της 5-3-2009, μαθητές με Διάγνωση από Δημόσιο Φορέα, π.χ. ΚΕΔΔΥ:
- Δυσλεξίας – Δυσαναγνωσίας
- Δυσαριθμησίας
- Δυσγραφίας
- Δυσορθογραφίας
εξετάζονται μόνο Προφορικά, σε όλες τις Εξετάσεις και τις Βαθμίδες της Εκπαίδευσης. Επίσης σύμφωνα με το Νόμο 4025/2011, είναι υποχρεωτική η Προφορική εξέτασή τους και στα ΑΕΙ-Πανεπιστήμια.
Για τις Εξετάσεις Ξένων Γλωσσών, δίνεται Έξτρα Χρόνος 20-30 Λεπτά σε μαθητές με Διάγνωση από Δημόσιο Φορέα ή Ιδιώτη:
- Δυσλεξίας
- Μαθησιακών Δυσκολιών
- Διάσπασης Προσοχής (ΔΕΠΥ)
Καταγγελία για αλλοίωση Πανελλαδικών εξετάσεων (ΕφΣυν)
Μια εξαιρετικά σοβαρή και επώνυμη καταγγελία που έχει σταλεί στην πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας και αφορά στις Πανελλαδικές Εξετάσεις έρχεται σήμερα στο φως της επικαιρότητας.
Σύμφωνα με την καταγγελία, μεγάλος αριθμός μαθητών ιδιωτικού σχολείου της Αττικής που διαφήμισε φέτος «πρωτιές» στις Πανελλαδικές εξετάστηκε προφορικά, με αμφίβολης εγκυρότητας γνωματεύσεις για …τενοντίτιδα, μαζί με τους φυσικώς αδυνάτους. Είναι γνωστό ότι η προφορική εξέταση βαθμολογείται επιεικέστερα από τη γραπτή και μάλιστα σε μια χρονιά που τα θέματα των εξετάσεων ήταν ιδιαίτερα δύσκολα.
Ο Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ιδιωτικών Εκπαιδευτικών (ΟΙΕΛΕ) επικοινώνησε με την καταγγέλλουσα μητέρα, η οποία μίλησε για «γεγονότα» κι όχι για απλές υποθέσεις, τονίζοντας μάλιστα ότι κανένας από το Υπουργείο ή τη Διεύθυνση Εκπαίδευσης δεν επικοινώνησε μαζί της, παρά το γεγονός ότι είχε αποστείλει την καταγγελία εδώ και εβδομάδες.
Η σοβαρή αυτή καταγγελία προστίθεται σε μια σειρά πρόσφατων ανάλογων ζητημάτων για τέτοιου είδους περιστατικά. Οι αρμόδιες υπηρεσίες ωστόσο μπορούν να διερευνήσουν τις καταγγελίες εύκολα και γρήγορα, καθώς όλα τα στοιχεία είναι στη διάθεσή τους σχετικά με το ποιοι μαθητές εξετάστηκαν ως φυσικώς αδύνατοι, με ποια αιτιολογία και τι βαθμούς έλαβαν.
Πάντως, το φαινόμενο της υπονόμευσης σοβαρών εξεταστικών διαδικασιών σε ιδιωτικά σχολεία δεν είναι πρωτόγνωρο. Αρκεί να μελετήσει κάποιος τις ανακοινώσεις μας την τελευταία δεκαετία, με αποκορύφωμα την καταδολίευση των εξετάσεων του ΙΒ το 2009 σε τρία μεγάλα ιδιωτικά σχολεία της Αθήνας. Παραθέτουμε αυτούσια, με αφαίρεση ευαίσθητων δεδομένων, την επιστολή της μητέρας.
Θέμα: «Καταγγελία – Αίτημα»
Β…………. Δ…………
ΙΑΤΡΟΣ
ΤΗΛ. : 693……………….
Στην ευρύτερη περιοχή της Δυτικής Αθήνας φημολογείται ότι στις Πανελλήνιες Εξετάσεις του έτους 2019 εξετάστηκαν προφορικά πολλοί μαθητές που προέρχονταν από τα Εκπαιδευτήρια …………………….. που βρίσκεται ………………………………
Ο αφύσικα υψηλός αριθμός των προφορικά εξεταζόμενων μαθητών (οι περισσότεροι φημολογείται ότι έπασχαν από τενοντίτιδα) σε συνδυασμό και με τις άριστες βαθμολογίες τους, και μάλιστα σε χρονιά που χαρακτηρίστηκε από ιδιαίτερα δύσκολα θέματα, δημιουργεί πολλά ερωτηματικά για την εγκυρότητα των ιατρικών γνωματεύσεων οι οποίες ελήφθησαν υπόψη για τον χαρακτηρισμό των μαθητών αυτών ως φυσικώς αδυνάτων, τη διαδικασία των προφορικών εξετάσεων καθώς και τον τρόπο της ορθής / αντικειμενικής / αδιάβλητης αξιολόγησης της επίδοσής τους.
Ο θεσμός των Πανελλήνιων Εξετάσεων έχει διαχρονικά κερδίσει την εμπιστοσύνη όλων των εμπλεκόμενων φορέων, μαθητών, γονέων και εκπαιδευτικών. Προκειμένου να διασφαλιστεί ο αδιάβλητος χαρακτήρας του θεσμού και να σταματήσουν οι φήμες και τα ερωτηματικά που δημιουργήθηκαν, παρακαλούμε για τις δικές σας ενέργειες προκειμένου να επανεξεταστούν όλα τα δικαιολογητικά που επέτρεψαν στους μαθητές του αναφερόμενου Λυκείου να εξεταστούν προφορικά, καθώς και η διαδικασία εξέτασής τους.
Ως μητέρα πέντε παιδιών, τα τέσσερα είναι ήδη φοιτητές και το τελευταίο είναι υποψήφιο στις φετινές Πανελλήνιες Εξετάσεις , θεωρώ ότι πρέπει να τύχω της άμεσης απάντησής σας.
Πηγές:
- http://www.zoornalistas.com/2019/12/blog-post_9.html
- https://www.efsyn.gr/node/221435
- https://www.in.gr/2018/09/09/health/health-news/mathisiakes-dyskolies-ti-einai/
- https://www.akappatou.gr/index.php/protoselida/13535-poies-einai-oi-mathisiakes-dyskolies-xaraktiristika-ton-paidion-me-learning-disabilities
- https://www.efsyn.gr/ellada/ygeia/147243_biomihania-diagnoseon-paidion-me-mathisiakes-dyskolies
- https://www.mononews.gr/agores/news-politiki-nomothesia-gia-mathites-dislexia-ke-tropos-exetasis-tous
- https://www.alfavita.gr/ekpaideysi/213332_ti-ishyei-me-ti-nea-nomothetiki-rythmisi-n-4452/2017-gia-ta-tmimata-poy-foitoyn
- https://dyslexiacenters.gr/δυσλεξία/26/νομοθεσία-για-προφορικές-εξετάσεις
