Το χάος με το μαγειρικό λάδι επιδεινώνει μια διαφαινόμενη παγκόσμια κρίση πείνας. Η παγκόσμια προμήθεια μαγειρικού ελαίου – που ήδη έχει περιοριστεί από τον πόλεμο – μειώνεται όλο και περισσότερο. Η προσφορά βρώσιμου ελαίου από την Ινδονησία στον κόσμο είναι “αδύνατο να αντικατασταθεί”, δήλωσε ο Carlos Mera, επικεφαλής της έρευνας για τις αγορές γεωργικών προϊόντων στη Rabobank. “Είναι σίγουρα ένα μεγάλο πλήγμα”.
Ο παγκόσμιος εφοδιασμός σε μαγειρικό λάδι έχει συμπιεστεί
Ο παγκόσμιος εφοδιασμός σε μαγειρικό λάδι – που ήδη έχει συμπιεστεί από τον πόλεμο – γίνεται όλο και μικρότερος. Δύο μήνες αφότου η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία ανέτρεψε το παγκόσμιο γεωργικό εμπόριο, η Ινδονησία πρόκειται να απαγορεύσει τις εξαγωγές μαγειρικού ελαίου λόγω της τοπικής έλλειψης και της εκτίναξης των τιμών, προσθέτοντας σε μια σειρά προστατευτικών μέτρων για τις καλλιέργειες σε όλο τον κόσμο.
Η χώρα αντιπροσωπεύει περισσότερο από το ένα τρίτο των παγκόσμιων εξαγωγών φυτικών ελαίων, με την Κίνα και την Ινδία, τις δύο πολυπληθέστερες χώρες, να συγκαταλέγονται μεταξύ των κορυφαίων αγοραστών της. Ο εφοδιασμός της Ινδονησίας με βρώσιμα έλαια στον κόσμο είναι “αδύνατο να αντικατασταθεί”, δήλωσε ο Carlos Mera, επικεφαλής της έρευνας για τις αγορές γεωργικών προϊόντων στη Rabobank. “Είναι σίγουρα ένα μεγάλο πλήγμα”.
Οι καιρικές δυσχέρειες σε όλους τους μεγάλους παραγωγούς βρώσιμων ελαίων παγκοσμίως εντείνουν τους φόβους για ελλείψεις. Η ξηρασία έχει περιορίσει το μέγεθος της συγκομιδής σόγιας στη Νότια Αμερική, τον μεγαλύτερο παραγωγό στον κόσμο, και η ξηρασία στον Καναδά συρρίκνωσε την παραγωγή κανόλα, αφήνοντας μικρή διαθέσιμη προσφορά.
“Δεν περιμέναμε μια τέτοια απαγόρευση”
Ενώ η περιορισμένη προσφορά και η εκτίναξη των τιμών θα επιδεινώσουν τον πληθωρισμό ειδών διατροφής όπως η σάλτσα σαλάτας και η μαγιονέζα σε πλούσιες οικονομίες όπως οι ΗΠΑ, οι αναπτυσσόμενες χώρες όπως η Ινδία θα νιώσουν τις χειρότερες επιπτώσεις. Οι χώρες αυτές εξαρτώνται από τις εισαγωγές φοινικέλαιου ως φθηνότερη εναλλακτική λύση στο ακριβότερο σογιέλαιο, ηλιέλαιο και λάδι κανόλα.
“Είμαστε τρομερά σοκαρισμένοι από αυτή την απόφαση της Ινδονησίας”, δήλωσε ο Atul Chaturvedi, πρόεδρος της Ένωσης Εκχυλιστών Διαλυτών της Ινδίας, και της ομάδας εμπορίας βρώσιμων ελαίων. “Δεν περιμέναμε μια τέτοια απαγόρευση”.
Η εκτίναξη του κόστους των βασικών τροφίμων οδηγεί επίσης στη μεγαλύτερη συζήτηση εδώ και μια δεκαετία σχετικά με τη χρήση γεωργικών εκτάσεων για την καλλιέργεια φυτών για την παραγωγή καυσίμων. Η Αμερικανική Ένωση Αρτοποιών, τα μέλη της οποίας παράγουν το 85% των αρτοσκευασμάτων στις ΗΠΑ, προειδοποιεί για άδεια ράφια στα παντοπωλεία.
“Χρειαζόμαστε απεγνωσμένα την αμερικανική Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος να λάβει τα σωστά μέτρα ώστε να επιτραπεί στα αποθέματα σογιέλαιου να μετατοπιστούν πίσω σε τρόφιμα αντί να εκτρέπονται για την παραγωγή βιοντίζελ”, δήλωσε ο Robb MacKie, πρόεδρος της εμπορικής ομάδας.
Εντάσεις μεταξύ παραγωγών τροφίμων και καυσίμων
Οι εντάσεις μεταξύ παραγωγών τροφίμων και καυσίμων αναζωπυρώνονται και σε άλλες περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της Ινδονησίας. Η τελευταία ενέργεια της Ινδονησίας είναι βέβαιο ότι θα “επιδεινώσει” τον πληθωρισμό των τροφίμων που βρίσκεται ήδη σε επίπεδο ρεκόρ, δήλωσε ο Tosin Jack, διευθυντής πληροφοριών εμπορευμάτων της Mintec στο Ηνωμένο Βασίλειο. Οι περιορισμένες προμήθειες φυτικών ελαίων ωθούν ήδη τους κατασκευαστές τροφίμων να αυτοσχεδιάζουν με τα προϊόντα τους, συμπεριλαμβανομένων των προσπαθειών για νέες συνθέσεις και τη μετάβαση σε υποκατάστατα, όταν αυτό είναι δυνατόν, σύμφωνα με τον Jack.
Για τους παραγωγούς συσκευασμένων προϊόντων όπως τα τσιπς – των οποίων οι κατάλογοι συστατικών συχνά επιτρέπουν ευελιξία αναφέροντας ότι το τρόφιμο μπορεί να περιέχει πολλαπλά φυτικά έλαια – η κίνηση της Ινδονησίας αφαιρεί ένα ακόμη έλαιο από έναν συνεχώς συρρικνούμενο κατάλογο.
Η αλλαγή των συνταγών των τροφίμων όμως μπορεί να είναι αποθαρρυντική και “δεν παράγει απαραίτητα ένα προϊόν με τα ίδια οργανοληπτικά χαρακτηριστικά”, δήλωσε η Jeannie Milewski, εκτελεστική διευθύντρια της The Association for Dressings & Sauces, μιας εμπορικής ομάδας με έδρα την Ατλάντα που εκπροσωπεί τους κατασκευαστές προϊόντων που βασίζονται συχνότερα στο σογιέλαιο.
Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης για το σογιέλαιο στις ΗΠΑ έχουν σχεδόν διπλασιαστεί από τις αρχές του 2021, εν μέρει λόγω της υψηλότερης ζήτησης για συστατικά για την παραγωγή βιοκαυσίμων. Στη συνέχεια, οι τιμές εκτοξεύθηκαν στα υψηλότερα επίπεδα των ρεκόρ, αφού η επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία διέκοψε τις μεταφορές ηλιέλαιου και πυροδότησε τη ζήτηση για εναλλακτικά προϊόντα.
Το καναδικό κανόλα είχε ήδη σκαρφαλώσει σε ιστορικό υψηλό πέρυσι, καθώς η καταστροφική ξηρασία συρρίκνωσε τις καλλιέργειες σε όλα τα λιβάδια της Βόρειας Αμερικής. Το φοινικέλαιο στην Ασία έχει αυξηθεί κατά περίπου 50% και η ελαιοκράμβη στην Ευρώπη κατά 55% τους τελευταίους 12 μήνες.
Παρόλα αυτά, “παρά τις τιμές ρεκόρ συνολικά, η ζήτηση φυτικών ελαίων παραμένει υψηλή επειδή τα φυτικά έλαια αποτελούν βασικό μέρος της διατροφής σε όλες τις χώρες και ιδιαίτερα σε χώρες όπως η Ινδία, το Πακιστάν, το Μπαγκλαντές”, δήλωσε ο John Baize, ανεξάρτητος αναλυτής που συμβουλεύει επίσης το Συμβούλιο Εξαγωγών Σόγιας των ΗΠΑ.
Ο Baize χαρακτηρίζει τον περιορισμό της Ινδονησίας στις εξαγωγές φοινικέλαιου “μεγάλη υπόθεση”, αλλά αναμένει ότι δεν θα διαρκέσει πολύ. Σημείωσε ότι η Ινδονησία εξήγαγε 26,87 εκατομμύρια μετρικούς τόνους φοινικέλαιο το 2021 σε σύγκριση με την εγχώρια κατανάλωση 15,28 εκατομμυρίων μετρικών τόνων.
Προς το παρόν, η απαγόρευση της Ινδονησίας εντείνει τις ανησυχίες για το κόστος των τροφίμων και τις ελλείψεις, ενώ υπάρχουν προσδοκίες ότι και άλλες χώρες είναι πιθανό να προβούν σε παρόμοιες κινήσεις, καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία παρατείνεται.
Τι είναι φοινικέλαιο;
Φοινικέλαιο είναι ένα είδος λιπαρής ουσίας (λαδιού) που βγαίνει από τον καρπό του φοίνικα. Ουσιαστικά πρόκειται για βρώσιμο φυτικό λάδι, δηλαδή τρώγεται. Ωστόσο, είναι πλούσιο σε κορεσμένα λιπαρά οξέα και για αυτό δεν θεωρείται και τόσο υγιεινό σε σχέση με άλλα σπορέλαια.
Η καλλιέργεια του φοινικέλαιου έχει μεγάλη απόδοση για αυτό και είναι πολύ φθηνό, με αποτέλεσμα να χρησιμοποιείται ευρέως στη βιομηχανία τροφίμων. Κατά την επεξεργασία που γίνεται για την παραγωγή του, τα υγρά κλάσματα χρησιμοποιούνται ως μαγειρικά έλαια για τηγάνισμα. Αντίστοιχα, τα στερεά κλάσματα της επεξεργασίας, χρησιμοποιούνται στην παρασκευή μαργαρίνης και άλλων στερεών λιπαρών ουσιών.
Το φοινικέλαιο είναι δημοφιλές στα φαστ φουντ, λόγω της χαμηλής τιμής του, ωστόσο όταν ζεσταθεί πολύ (πχ κατά το τηγάνισμα) μπορεί να γίνει επικίνδυνο για την υγεία. Επίσης χρησιμοποιείται πολύ στη ζαχαροπλαστική και στη βιομηχανία τροφίμων γενικά.
Πηγή: capital.gr
