Μητσοτάκης: Ωρολογιακή βόμβα το δημογραφικό στην Ελλάδα – Οι κίνδυνοι και τα μέτρα…

Κοινωνία
Μοιραστείτε το:

«Δεν είναι ένα αμιγώς ελληνικό φαινόμενο», ανέφερε ο Πρωθυπουργός, «πολιορκεί τις περισσότερες δυτικές κοινωνίες με υψηλό επίπεδο διαβίωσης»

Ωρολογιακή βόμβα το δημογραφικό στην Ελλάδα

———————

Περί ωρολογιακής βόμβας μίλησε ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, αναφερόμενος στο δημογραφικό πρόβλημα κατά την έναρξη του συνεδρίου «Δημογραφικό 2022, η Μεγάλη Πρόκληση» στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία το πρωί της Τετάρτης.

της Ηλιάνας Μάγρα

«Δεν είναι ένα αμιγώς ελληνικό φαινόμενο», ανέφερε ο Πρωθυπουργός, «πολιορκεί τις περισσότερες δυτικές κοινωνίες με υψηλό επίπεδο διαβίωσης». Παρόλα αυτά, στην Ελλάδα το δημογραφικό βρίσκεται στην πρώτη θέση των μακροχρόνιων απειλών που αντιμετωπίζει η χώρα, σύμφωνα με μία πρόσφατη έρευνα της «διαΝΕΟσις» – «πάνω από τα ελληνοτουρκικά, πάνω και από την οικονομία», τόνισε ο Πρωθυπουργός, συμπληρώνοντας πως για αυτό τον λόγο έχει καλέσει επανειλημμένα όλα τα κόμματα του Κοινοβουλίου σε διακομματική συνεργασία επί του θέματος. «Η πιο φλέγουσα διάσταση», δήλωσε ο Πρωθυπουργός, «δεν είναι ότι τάχα θα εξαφανιστεί το ελληνικό έθνος – αυτό έχει αποδείξει για πολλούς αιώνες τώρα ότι αντέχει».

Ο πρωταρχικός κίνδυνος είναι οικονομικός και κοινωνικός, σημείωσε – είναι η μείωση των οικονομικά ενεργών πολιτών. Υπογραμμίζοντας την πρόκληση που αντιμετωπίζει η Ελλάδα, παρέθεσε κάποιες στατιστικές που υποδηλώνουν το μέγεθος του προβλήματος, λέγοντας πως το αρνητικό φυσικό ισοζύγιο μεταξύ θανάτων και γεννήσεων εκτιμάται πως θα παραμένει αρνητικό μέχρι το 2045. «Το 1962, μόλις 8% του πληθυσμού ήταν άνω των 65 ετών, ενώ 26% ήταν κάτω των 14», ανέφερε ο Πρωθυπουργός. «Σήμερα, 23% του πληθυσμού είναι άνω των 65 ετών, ενώ μόλις το 14% είναι κάτων των 14», σημείωσε. Ταυτόχρονα, ενώ το 1980 η μέση ηλικία κατά την οποία μια γυναίκα έκανε το πρώτο της παιδί ήταν 24, σήμερα είναι 31. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας 2011-2021, ο πληθυσμός μειώθηκε κατά 450.000 άτομα. «Θυμίζω ότι οι δημογράφοι μας υποδεικνύουν ότι για να κρατηθεί σταθερός ο πληθυσμός μιας χώρας», δήλωσε ο Πρωθυπουργός, «ο μέσος αριθμός γεννήσεων πρέπει να είναι περίπου στο 2,1% – εμείς είμαστε λίγο κάτω από το 1,4%».

Ο ίδιος ανέφερε διάφορες πολιτικές που έχει ακολουθήσει η κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει το δημογραφικό και να δώσει κίνητρα σε νέα ζευγάρια να τεκνοποιήσουν — όπως η ενίσχυση με 2,000 ευρώ για κάθε νέα γέννηση, το αυξημένο αφορολόγητο κατά 1,000 ευρώ για κάθε παιδί, το χαμηλό ΦΠΑ για τα βρεφικά είδη, η αύξηση βρεφονηπιακών σταθμών, παραδείγματος χάριν — ενώ μίλησε και για μέτρα τα οποία η κυβέρνηση έχει δρομολογήσει, όπως η διαμόρφωση χώρων φύλαξης βρεφών στις επιχειρήσεις, πρωτοβουλία που χρηματοδοτεί το Ταμείο Ανάκαμψης και θα ισχύσει σε 120 μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις, ο θεσμός των «Νταντάδων της γειτονιάς», η επταήμερη άδεια για τις γυναίκες που υποβάλλονται σε υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, αλλά και η επέκταση του ωραρίου των παιδικών σταθμών και των δημοτικών ως τις 6 το απόγευμα.

Μετά τον ορισμό αρμόδιου υπουργικού χαρτοφυλακίου για το ζήτημα του δημογραφικού και των ζητημάτων της οικογένειας ο Πρωθυπουργός προανήγγειλε επίσης την ίδρυση Εθνικού Συμβουλίου για το συντονισμό όλων των δράσεων και των σχετικών πρωτοβουλιών, που διατρέχουν οριζόντια τις σχετικές υπηρεσίες και τα υπουργεία, ενώ αναφέρθηκε και στη στελέχωση των μονάδων υγείας, κατά βάση στα νησιά, από γυναικολόγους και παιδιάτρους, και στο brain drain. Ένας από τους βασικούς λόγους που ώθησε πολλούς νέους με υψηλή μόρφωση να μεταναστεύσουν στο εξωτερικό δεν ήταν μόνο η αναζήτηση δουλειάς, είπε. «Ήταν και η αίσθησή τους ότι η Ελλάδα είναι μια βαθιά αναξιοκρατική κοινωνία», τόνισε, «χρειάζεται να αγωνιστούμε για κάτι βαθύτερο από την οικονομική ευημερία, χρειάζεται να παλέψουμε για μια πιο δίκαιη Ελλάδα», σημείωσε, συμπληρώνοντας ότι αυτό προυποθέτει αξιοπρεπές εισόδημα και δυνατότητα παραγωγής ατομικού πλούτου αλλά και ποιότητα εργασίας, στέγαση, δημόσια υγεία, ποιότητα του περιβάλλοντος και ατομικά δικαιώματα, μεταξύ άλλων.

Ταυτόχρονα, ο Πρωθυπουργός μίλησε και για τη σημασία της αξιοποίησης των νόμιμων μεταναστών στη χώρα. «Αναφέρομαι στην ένταξη στην ελληνική κοινωνία των νόμιμων μεταναστών – πρόκειται για μία απάντηση στο μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε: την έλλειψη εργατικών χεριών που παρατηρείται τόσο στον πρωτογενή τομέα, όσο και στον κλάδο των κατασκευών», τόνισε. «Ταυτόχρονα όμως, η ώριμη και κυρίως η συνειδητή ένταξη αλλοδαπών στην ελληνική κοινωνία θα ανακουφίσει την πληθυσμιακή μας υποχώρηση», δήλωσε ο Πρωθυπουργός, φέρνοντας ως παράδειγμα την εμπειρία της χώρας με τους Αλβανούς μετανάστες – «μια εμπειρία θετική για την ελληνική κοινωνία και την ελληνική οικονομία». Όσον αφορά στα εργατικά χέρια, η Ελλάδα προχωρά σε «πιλοτικές διμερείς συμφωνίες μετάκλησης εργαζόμενων ορισμένου χρόνου με κράτη τα οποία διαθέτουν τέτοιο δυναμικό», είπε, συμπληρώνοντας πως θα γίνει με έναν τρόπο ούτως ώστε ούτε νέοι άνεργοι Έλληνες να μην βρίσκουν εργασία λόγω αυτής της πολιτικής, ούτε όμως να υπάρχει περιθώριο να επιτρέπονται «φαινόμενα εργασιακού μεσαίωνα απέναντι σε ευάλωτους ξένους εργαζόμενους».

«Σε ό,τι αφορά το δεύτερο θέμα όμως, καλούμαστε να φανούμε πιο τολμηροί», δήλωσε ο Πρωθυπουργός. «Μια χώρα μεσηλίκων που γεννά λίγα παιδιά, οφείλει να ανανεωθεί με νεότερους ανθρώπους», ανέφερε, ανθρώπους που ασπάζονται τις αξίες της και θέλουν να μεγαλώσουν τις οικογένειές τους σε αυτήν. Αναγνώρισε μεν πως δεν είναι ένα εύκολο ζήτημα, τονίζοντας δε πως είναι αναγκαίο και κρίσιμο να συζητηθεί. «Πρόκειται για ένα εθνικό υπαρξιακό ζήτημα που απαιτεί την παραίτηση από κάθε κομματική οπτική και τη συστράτευση όλων των πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων της χώρας μας», δήλωσε σχετικά με το δημογραφικό, κλείνοντας την ομιλία του με μία φράση του Χαρίλαου Τρικούπη – «Η Ελλάς προώρισται να ζήση και θα ζήση».

Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία απευθύνθηκε στους συνέδρους μέσω video link, δήλωσε πως οι περισσότεροι νέοι άνθρωποι στην Ευρώπη θέλουν να ξεκινήσουν οικογένειες αλλά συχνά νιώθουν ότι δεν έχουν την υποστήριξη που χρειάζονται για να το κάνουν, είτε επειδή είναι ακριβό να μεγαλώσει κανείς ένα παιδί ή επειδή δεν υπάρχουν οι απαραίτητες δομές για την υποστήριξη εργαζομένων που αποκτούν παιδιά. «Η πολιτική μπορεί να κάνει πολλά πράγματα σωστά για να διαχειριστούμε την μείωση του πληθυσμού», δήλωσε, όπως να φροντίσει για την αναγέννηση των χωριών και των αγροτικών περιοχών. Η πανδημία, ανέφερε, έδειξε πως πολλοί εργαζόμενοι επέστρεψαν στην επαρχία, δούλεψαν από το σπίτι, και τώρα δεν θέλουν να επιστρέψουν στις πόλεις. «Είναι τόσο σημαντικό να επενδύσουμε στη συνδεσιμότητα των επαρχιών, και στην ψηφιοποίηση», τόνισε, ενώ επίσης αναφέρθηκε στο Rebrain Greece, πρόγραμμα που στοχεύει στην ενθάρρυνση Ελλήνων εργαζομένων να επιστρέψουν στην Ελλάδα. «Ταλαντούχοι νέοι Έλληνες πρέπει να βρίσκουν ευκαιρίες στην πατρίδα τους», δήλωσε.

Ο Γενικός Διευθυντής του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών ΙΟΒΕ & Καθηγητής Οικονομικών Νίκος Βέττας αναφέρθηκε εκτενώς στα στοιχεία του δημογραφικού προβλήματος στην χώρα μας που προκύπτουν από αντίστοιχη έρευνα του ΙΟΒΕ. Η δυναμική της μείωσης του πληθυσμού μας, ξεκίνησε από το 1980, τόνισε, και είναι μία μείωση που δεν θα αναστραφεί γρήγορα. «Στο χειρότερο σενάριο, το 2050 ο πληθυσμός μας θα είναι κάτω από 9 εκατομμύρια», συμπλήρωσε, τονίζοντας πως η διακύμανση του πληθυσμού εξαρτάται λιγότερο από την γονιμότητα και περισσότερο από τις μεταναστευτικές ροές. Όσον αφορά στην αγορά εργασίας, ο κ. Βέττας τόνισε πως η Ελλάδα διαθέτει μια δεξαμενή ασφαλείας – «είμαστε από τις χαμηλότερες χώρες με τη συμμετοχή γυναικών στο εργατικό δυναμικό», ανέφερε. «Η καλύτερη ενσωμάτωση» των γυναικών στην αγορά εργασίας, «θα επιτρέψει καλύτερη ισορροπία ανάμεσα στα παιδιά και στην εργασία», δήλωσε.

Ο κ. Βέττας τόνισε πως είναι πολύ μικρό το ποσοστό Ελλήνων που εργάζονται σήμερα – ο Αλέξης Πατέλης συμπλήρωσε αργότερα πως 37% του πληθυσμού της Ελλάδας εργάζεται σήμερα ενώ 1 στους 3 νέους είναι άνεργος – και πως στη χώρα μας αλλάζει το προφίλ του εργαζομένου, μετατίθεται προς ένα προφίλ εργαζομένου μεγαλύτερης ηλικίας. Σημείωσε πως χρειάζονται ακόμα περισσότερες νομοθετικές πρωτοβουλίες που θα βοηθήσουν τις Ελληνίδες να εξισορροπήσουν το θέμα εργασίας και παιδιών και ότι πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην καθολική πρόσβαση σε προσχολική εκπαίδευση. «Οι δαπάνες για οικογενειακές πολιτικές στην Ελλάδα είναι πολύ χαμηλές», ανέφερε, δηλώνοντας πως λιγότερες από 6 στις 10 γυναίκες με μικρά παιδιά εργάζονται στη χώρα μας, σε αντίθεση με 9 στους 10 άντρες, συμπληρώνοντας όμως πως η εικόνα είναι καλύτερη στα αστικά κέντρα. «Η ισότητα φύλων είναι σύνθετος δείκτης», δήλωσε, «αλλά είμαστε οι τελευταίοι στην Ευρώπη, αν μετρήσουμε τη συμμετοχή γυναικών σε εργασία και άλλες θέσεις», τονίζοντας πως πρέπει να υποστηριχθούν οι Ελληνίδες που θέλουν να κάνουν παιδί χωρίς να θυσιάσουν την είσοδο και την πρόοδό τους στην αγορά εργασίας.

Ο κ. Βέττας αναφέρθηκε επίσης στη μακροχρόνια φροντίδα των ηλικιωμένων – δεν παρατηρείται, είπε, απλά γήρανση του πληθυσμού αλλά και «γήρανση μέσα στη γήρανση», καθώς το προσδόκιμο ζωής αυξάνεται πιο γρήγορα από ότι τα χρόνια σε καλή υγεία –, τονίζοντας πως οι Ελληνίδες που εργάζονται και αναθρέφουν παιδιά, δεν μπορούν να φροντίζουν και τους ηλικιωμένους. «Οι χώροι μακροχρόνιας φροντίδας», που απαιτούνται προς αποφυγήν της περαιτέρω επιβάρυνσής τους, «αυτοί τη στιγμή δεν υφίστανται». Αναφέρθηκε επίσης στην εκπαίδευση – με εξαίρεση το λύκειο, η Ελλάδα έχει τον χαμηλότερο αριθμό μαθητών ανά εκπαιδευτικό στις χώρες που παρακολουθεί ο ΟΟΣΑ – ενώ τόνισε πως το πανεπιστημιακό σύστημα μπορεί να γίνει πολύ δυνατός χώρος προσέγγισης μεταναστών στη χώρα.

Αργότερα, ο Καθηγητής Δημογραφίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Βύρων Κοτζαμάνης τόνισε το πρόβλημα της αύξησης μέσης ηλικίας εργαζομένων αλλά και την αύξηση της μέσης ηλικίας του πληθυσμού, δίνοντας το παράδειγμα της Ευρυτανίας, όπου στους 100 κατοίκους, οι 38 είναι άνω των 65, ενώ τόνισε πως δεν περίμενε τα σημερινά λεγόμενα του Πρωθυπουργού. «Ήταν πολύ θετική έκπληξη», ανέφερε.

Πηγή: kathimerini.gr

Μοιραστείτε το:
Tagged