Ιρανική «άνοιξη» γυναικών και νέων – «Αυτό που συμβαίνει στο Ιράν είναι κάτι παραπάνω από αντίδραση στο χιτζάμπ»

Διεθνείς Σχέσεις
Μοιραστείτε το:

«Αυτό που συμβαίνει στο Ιράν είναι κάτι παραπάνω από αντίδραση στο χιτζάμπ»

«Τι άλλο πρέπει να συμβεί ώστε να γίνει αντιληπτό ότι εκπέμπουμε SOS και θέλουμε τη βοήθεια σας;». Έτσι κατέληξε -με ένταση στη φωνή της- η Νάζι Ματάνι, Ιρανή ακτιβίστρια, η οποία ζει κι εργάζεται στην Ελλάδα τα τελευταία 5 χρόνια και ανήκει στην οργανωτική ομάδα των διαδηλώσεων των Ιρανών στην Αθήνα.

Μία ημέρα μετά την ωριαία συνομιλία μας, η Ματάνι μου έστειλε ένα απόσπασμα από το «The New Yorker», όπου ο πολιτικός επιστήμονας στο Στάνφορντ και ειδικός στις επαναστάσεις, Ντανιέλ Έντελσταϊν, δήλωσε: «Οι διαδηλώσεις που εξελίσσονται στο Ιράν μπορεί να είναι οι πρώτες στην ιστορία, που οι γυναίκες αποτελούν τη σπίθα αλλά και την κινητήρια δύναμη στην προσπάθεια της επανάστασης. Ο ρόλος που διαδραματίζουν οι Ιρανές γυναίκες αυτή τη στιγμή μοιάζει άνευ προηγουμένου».

«Προσπαθούμε να ακουστεί η φωνή μας. Δεν λέω ότι δεν το έχουμε καταφέρει – το έχουμε, το προσπαθούμε. Όμως κάποια ΜΜΕ, στην παρουσίαση του θέματος, το μικραίνουν λέγοντας ότι αφορά μόνο στον τρόπο που ντύνονται οι γυναίκες, όταν το επικεντρώνουν στο χιτζάμπ. Αυτό που συμβαίνει τώρα στο Ιράν είναι κάτι πολύ παραπάνω από την αντίδραση για το χιτζάμπ – δεν θέλουμε απλώς μία μεταρρύθμιση, δεν αγωνιζόμαστε για αυτό, διεκδικούμε αλλαγή καθεστώτος», σημειώνει στην έναρξη της συνέντευξης, εκφράζοντας την αγωνία της για τον τρόπο που γίνονται αντιληπτές οι εξελίξεις στο Ιράν: «Όταν τα ΜΜΕ πρώτης γραμμής παρουσιάζουν την αντίδραση του κοινού έτσι, η διεθνής κοινή γνώμη προσλαμβάνει αυτό ως πληροφορία».

Η Νάζι Ματάνι είναι μια νέα γυναίκα που μιλάει με πάθος για τη χώρα της και την εν εξελίξει εξέγερση. Τα αγγλικά της είναι εξαιρετικά – λέει ότι το 2010 έφυγε απογοητευμένη από το Ιράν, θεωρώντας ότι τίποτα δεν θα αλλάξει παρά την ακτιβιστική της δράση. Πήγε στην Ινδία όπου σπούδασε και άσκησε τη δημοσιογραφία. Πριν από πέντε χρόνια έφτασε στην Ελλάδα, έχοντας γνωρίσει και παντρευτεί έναν Έλληνα.

«Δεν είμαι δεύτερης γενιάς Ιρανή του εξωτερικού, τα έχω ζήσει από μέσα, η οικογένεια μου είναι στο Ιράν, ποτέ δεν έκοψα πλήρως τους δεσμούς. Πέρυσι επισκέφτηκα τη χώρα για ένα μήνα. Ξέρω τι συμβαίνει εκεί, το έχω ζήσει. Ξέρω τι σημαίνει, ήμουν πολιτική ακτιβίστρια, όπως και η οικογένεια μου. Ξέρω ακριβώς τι μάχη δίνουμε και τι θέλουμε», υπογραμμίζει, τονίζοντας ότι το Σάββατο στις 18.00 οι Ιρανοί θα συγκεντρωθούν στην πλατεία Συντάγματος για να διαδηλώσουν – κάτι αντίστοιχο θα γίνει σε όλα τα σημεία του κόσμου, όπου υπάρχουν Ιρανοί. «Θέλουμε το μήνυμά μας να πάει παντού και κυρίως στους ανθρώπους που λαμβάνουν τις αποφάσεις».

Η σπίθα που προκάλεσε την πυρκαγιά

Η Νάζι Ματάνι θέλει να μου αφηγηθεί εξ αρχής την ιστορία για να γίνει κατανοητή η σειρά των γεγονότων – ο θάνατος της 22χρονης Μάχσα Αμινί, που συνελήφθη από την αστυνομία της ηθικής στις 13 Σεπτεμβρίου και πέθανε 3 ημέρες μετά ενόσω είχε πέσει σε κώμα, ήταν η αφετηρία της τρέχουσας εξέγερσης.

Παρόμοια περιστατικά –σημειώνει- με ξυλοδαρμούς και βασανισμούς είχαν συμβεί και στο παρελθόν. «Το αξιοπρόσεκτο με την Αμινί ήταν ότι η 22χρονη δεν είχε καμία σχέση με την πρωτεύουσα – ήταν η πρώτη επίσκεψή της στην Τεχεράνη, ήταν ένα αθώο κορίτσι. Ο αδερφός της παρακαλούσε τους άνδρες των αρχών να την αφήσουν, ότι δεν είχαν καμία πρόθεση να ενοχλήσουν κάποιον», λέει και συνεχίζει: «Ήταν κουρδικής εθνότητας, στο Ιράν έχουμε πολλές εθνότητες».

Η Ματάνι κάνει μία ιστορική αφήγηση, σημειώνοντας ότι οι Κούρδοι έχουν δεχθεί μεγάλη καταπίεση όλα τα χρόνια της «Ισλαμικής Επανάστασης», όπως κι άλλες εθνότητες στην ιρανική περιφέρεια.

«Όταν κατάλαβαν ότι έχει πεθάνει μία νεαρή γυναίκα από κουρδικό χωριό, αρχικά υπήρξε ξεσηκωμός εκεί και σε γύρω πόλεις. Ακολούθησε λουτρό αίματος σε αυτές τις πόλεις». Προσθέτει ότι αυτή ήταν η σπίθα που περίμεναν οι Ιρανοί σε όλη τη χώρα, που ήδη ήταν απελπισμένοι και κουρασμένοι από την καταπίεση, τη φτώχεια και τις διακρίσεις.

«Η κυβέρνηση αντέδρασε λέγοντας ότι δεν σκοτώσαμε την Αμινί, δεν την αγγίξαμε καν – πέθανε από ανακοπή καρδιάς λόγω υποκείμενου νοσήματος από τα παιδικά της χρόνια. Πρόκειται για ψέμα, πολλοί γιατροί υποστήριξαν το αντίθετο», υπογραμμίζει.

Τα πρώτα επεισόδια ξέσπασαν στις περιφέρειες του Κουρδιστάν, του Μπαλούτζ και του Ζαχεντάν. Μετά από μερικές ημέρες υπήρχαν διαδηλώσεις σε όλη τη χώρα. Νεαρές γυναίκες έβγαζαν τα χιτζάμπ, τα ανέμιζαν στον αέρα, τα έκαιγαν.

«Βγήκαν οι πάντες στο δρόμο. Τότε το καθεστώς έστειλε ένοπλες δυνάμεις να καταπνίξουν την αντίδραση, πυροβολώντας αλλά χωρίς να πυροβολούν. Τι εννοώ: εκείνη τη στιγμή ο πρόεδρος Ραΐσι ήταν στην Νέα Υόρκη, στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, για να πει ότι δεν παραβιάζουμε τα ανθρώπινα δικαιώματα, δεν κάναμε τίποτα στην Αμινί. Τι έκαναν λοιπόν οι αρχές: Χτυπούσαν τους διαδηλωτές με κλομπ κι αν αυτό οδηγούσε στο θάνατό τους, υποστήριζαν ότι υπάρχει αυτοκτονία, ότι έπεσαν από κάποιο κτίριο ή πρόκειται για θάνατο από υποκείμενα νοσήματα. Έτσι έλεγαν ότι “δεν σκοτώσαμε κανέναν”».

Σημειώνει δε ότι τότε έκλεισε το Ιντερνέτ, όπως και πριν από 3 χρόνια. «Εμείς που είμαστε εκτός Ιράν προσπαθούμε να γίνουμε η φωνή τους και να πούμε τι συμβαίνει».

Είμαστε ενωμένοι, εντός κι εκτός Ιράν

Η Ματάνι είναι αισιόδοξη καθώς διαπιστώνει έντονη αγωνιστικότητα από ένα ευρύ φάσμα ανθρώπων: «Λέμε ότι είναι επανάσταση – είναι η πρώτη φορά που όλοι είμαστε ενωμένοι, μέσα και έξω από το Ιράν, πρώτη φορά για τον ίδιο λόγο. Είμαι αισιόδοξη επειδή πιστεύω ότι αυτή τη φορά δεν θα υποχωρήσει ο κόσμος, καθώς θεωρεί ότι αν το κάνει αυτό, τα πάντα θα γίνουν ακόμα χειρότερα σε βαθμό που δεν θα αντέχει κανένας μας…».

Εκτιμά ότι πάνω από το 70% του πληθυσμού επιθυμεί αλλαγή καθεστώτος. «Υπάρχουν πολλοί Ιρανοί στο εξωτερικό που θεωρούμε ότι αυτή είναι η τελευταία μας ευκαιρία και πρέπει να βοηθήσουμε το λαό μας. Και κάνουμε χρήση των social media και των hashtags. Το hashtag της Μάχσα Αμινί εμφανίστηκε σε πάνω από 200 εκατομμύρια tweets. Προσπαθώ να πω ότι διάσημοι, ακτιβιστές, ακόμα και μπλόγκερς ομορφιάς, άνθρωποι που ποτέ δεν είχαν τέτοιες ανησυχίες στέκονται στο πλευρό του λαού του Ιράν».

Αυτή τη φορά, τα πράγματα είναι αλλιώς: «Ο λόγος είναι ότι τώρα βρισκόμαστε στην κλιμάκωση μίας κατάστασης με τη χρήση των social media στο Ιράν. Τώρα πάνω από το 85% του κόσμου κάνει χρήση των κοινωνικών δικτύων, η νεολαία είναι πλέον διαφορετική. Όλοι αυτοί οι διάσημοι και επιδραστικοί χρήστες των social media στο εξωτερικό βλέπουν εικόνες των συμπατριωτών τους να δέχονται σκληρές επιθέσεις και δεν μπορούν παρά να αντιδράσουν. Παλαιότερα απλά άκουγαν για βίαιη καταστολή, τώρα μπορούν να τη βλέπουν κιόλας. Αυτή είναι η διαφορά. Τώρα οι διασημότητες βλέπουν τα βίντεο και κλαίνε, έχουν οικογένειες εκεί, έχουν δεσμούς και μπορούν να συνδεθούν συναισθηματικά με όσα συμβαίνουν».

«Αυτή τη φορά, αυτό που έχει αλλάξει είναι τα social media και ο όγκος της πληροφορίας (εικόνες, βίντεο, ειδήσεις) που καταφέρνει να διαρρεύσει, να υπερβεί τις απαγορεύσεις. Είναι σοκαριστικός – κανείς δεν μπορεί απλά να το προσπεράσει», προσθέτει.

Ο ύμνος της εξέγερσης

Ένα από τα στοιχεία που οδήγησε όλους αυτούς τους ανθρώπους σε αυτό τον αγώνα, ήταν η κίνηση ενός νεαρού τραγουδιστή, όχι ιδιαιτέρως γνωστού, ο οποίος πήρε κομμάτια από tweets των ημερών, τα έκανε στίχους και τελικά τραγούδι.

«Το τραγούδησε από το σπίτι του με μία κιθάρα – την ίδια μέρα είχε 40 εκατομμύρια views στο Instagram. Σε δύο ημέρες συνελήφθη και οι αρχές έσβησαν την ανάρτησή του, αλλά ήδη είχε κάνει το γύρο του κόσμου. Αυτό το τραγούδι έγινε κατά κάποιο τρόπο ο ύμνος των διαδηλώσεων και βλέπουμε Ιρανούς, που έχουν χρόνια να πάνε στη χώρα, να κλαίνε ακούγοντάς το. Ακολούθησε η κίνηση μιας ιρανής τραγουδίστριας που βρίσκεται στις ΗΠΑ, η οποία μετέφρασε το τραγούδι και το τραγούδησε στα αγγλικά», λέει η Ματάνι και σημειώνει με βεβαιότητα: «Υπάρχει πλέον μεγάλη ενότητα, μέσα κι έξω από το Ιράν. Αυτή τη φορά όλοι χρησιμοποιούμε τη φωνή μας – κάθε Σάββατο κάνουμε διαδηλώσεις σε όλο τον κόσμο».

Το αρχικό τραγούδι του νεαρού Ιρανού

https://www.youtube.com/watch?v=TPyHuCZzsVA (το βίντεο καταργήθηκε, δηλαδή κατέβηκε από τον αρχικό δημιουργό, με ότι κι αν αυτό σημαίνει για την τύχη του τελευταίου)

Η αγγλόφωνη εκδοχή που ακολούθησε

Υπάρχει λύση ή μόνο αδιέξοδο;

Τη ρωτάω πώς βλέπει να τελειώνει αυτή η ιστορία – ποιος θα νικήσει και ποιος θα κάνει πίσω;

«Αυτό που συμβαίνει στο Ιράν είναι κάτι παραπάνω από αντίδραση στο χιτζάμπ»-3«Το θέμα είναι σύνθετο και μεγάλο», λέει, σημειώνοντας ότι «δεν υπάρχει μία εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης στο εξωτερικό. Και προφανώς δεν υπάρχει κάτι τέτοιο μέσα στο Ιράν, καθώς δεν επιτρέπεται καν να κάνουμε ακτιβισμό, πολύ περισσότερο να έχουμε μία εναλλακτική διακυβέρνηση».

«Σήμερα οι δυτικοί ηγέτες γνωρίζουν και είναι στο πλευρό μας», τονίζει εκφράζοντας την ελπίδα η πυρηνική συμφωνία θα σταματήσει και λόγω των κυρώσεων και των οικονομικών πιέσεων, η κυβέρνηση να μην αντέξει άλλο.

«Είναι τεράστιο το ποσό που δαπανάται για να οπλίζονται οι στρατιώτες – έχουν φέρει πίσω στρατιώτες από τη Συρία και το Ιράκ, και πρέπει να τους πληρώσουν, να δαπανήσουν λεφτά για τον εξοπλισμό τους». Και συμπληρώνει ότι οι Ιρανοί ελπίζουν ότι αν οι δυτικοί ηγέτες σταθούν στο πλευρό τους, το καθεστώς θα συντριβεί.

«Δεν θέλουμε οι δυτικοί ηγέτες να μας σώσουν, θέλουμε να σταματήσουν να σώζουν τους δολοφόνους μας. Δεν θέλουμε στρατιωτική παρέμβαση στη χώρα μας, δεν θέλουμε να βομβαρδίσουν το Ιράν. Το μόνο που θέλουμε είναι να σταματήσουν να δουλεύουν με το καθεστώς», σχολιάζει και καταλήγει:

«Τι άλλο πρέπει να κάνει το καθεστώς του Ιράν για να υπάρχει αντίδραση; Κρατάει ομήρους εκατομμύρια ανθρώπους – η δύση πρέπει να κόψει τους οικονομικούς δεσμούς με το Ιράν. Δεν υπάρχει νομιμοποίηση από τον ιρανικό λαό, έχουν εισβάλλει στη χώρα. Αν δείτε κάποιον να εισβάλλει στο σπίτι του γείτονα σας, δεν θα αντιδράσετε; Δεν θα καλέσετε την αστυνομία, δεν προσπαθήσετε να βοηθήσετε; Γιατί δεν κάνετε το ίδιο τώρα;».

Πηγή: kathimerini.gr

Μοιραστείτε το:
Tagged