Οι υπουργοί του ΣΥΡΙΖΑ και η φάμπρικα των μετακλητών: σύζυγοι, μητέρες, τέκνα και ανίψια
Από το 2015 έως τα τέλη του 2018 αυξήθηκαν θεαματικά οι θέσεις ειδικών συμβούλων, συνεργατών και μετακλητών υπαλλήλων στα πολιτικά γραφεία υπουργών των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Και τις νέες θέσεις καταλάμβαναν, σε πολλές περιπτώσεις, στενοί συγγενείς των υπουργών.
Ιδού τα στοιχεία.
Από τον Ιανουάριο του 2015 έως τα τέλη του 2018 έχουν υπάρξει συνολικά 14 αποφάσεις του υπουργικού συμβουλίου για αυξήσεις των ενιαίων θέσεων των ειδικών συμβούλων, συνεργατών και μετακλητών υπαλλήλων στα πολιτικά γραφεία υπουργών και υφυπουργών της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.
Την ώρα που παίρνονταν αυτές οι αποφάσεις, συγγενείς των μελών της κυβέρνησης καταλάμβαναν θέσεις ειδικών συμβούλων και συνεργατών, θέσεις οι οποίες βρίσκονται στο ρετιρέ των μισθολογικών απολαβών στο Δημόσιο.
Από την έρευνα του Protagon προέκυψε ότι οι αποφάσεις αυτές περί αύξησης των θέσεων που καταλαμβάνονταν και από συγγενείς των μελών του υπουργικού συμβουλίου, κόστισαν συνολικά, έως τα τέλη του προηγούμενου χρόνου, περί τα πέντε εκατομμύρια ευρώ στον κρατικό προϋπολογισμό, ενώ για κάθε μήνα που τρέχει, από τις αρχές του 2019, η επιβάρυνση είναι πάνω από 120.000 ευρώ.
Το να ειπώθηκε μέσα σε κάποιο υπουργικό συμβούλιο: «Βάζουμε τους δικούς μας στα πολιτικά γραφεία και αποφασίζουμε και αύξηση των θέσεων για να βγαίνει η δουλειά», μπορεί να ακούγεται τρελό. Όμως, η πραγματικότητα ίσως να μην απέχει και πολύ.
Το Protagon ανέλυσε εκατοντάδες φύλλα Εφημερίδας της Κυβερνήσεως για τις θέσεις που έχουν να κάνουν με τον ευρύτερο δημόσιο τομέα και τους δημόσιους φορείς, καθώς και πράξεις υπουργικού συμβουλίου. Από την ανάλυση των στοιχείων φαίνεται ότι ως «θύλακας» για τον διορισμό και την απόσπαση συγγενών μελών της κυβέρνησης λειτούργησε το πολιτικό γραφείο του υπουργού Εσωτερικών από το 2015 και για τουλάχιστον δύο χρόνια (ξεκινώντας επί υπουργίας Νίκου Βούτση και συνεχίζοντας επί Παναγιώτη Κουρουμπλή).
Στο ενδιάμεσο, τον Νοέμβριο του 2015, πάρθηκε απόφαση, με πράξη του υπουργικού συμβουλίου, να αυξηθούν οι ενιαίες θέσεις ειδικών συμβούλων και συνεργατών, καθώς και των μετακλητών υπαλλήλων, κατά 10 στο σύνολο – πέντε θέσεις για ειδικούς συμβούλους/συνεργάτες και άλλες πέντε για μετακλητούς.
Σύμφωνα με έγγραφο της Διεύθυνσης Προϋπολογισμού της Γενικής Κυβέρνησης η επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού θα ήταν 265.000 ευρώ το χρόνο, συν άλλα 33.000 ευρώ για το υπόλοιπο του 2015.
Τον Νοέμβριο του 2015 που πάρθηκε η απόφαση, στο πολιτικό γραφείο του υπουργού Εσωτερικών Παναγιώτη Κουρουμπλή είχε τοποθετηθεί ως ειδική σύμβουλος η σύζυγος του Νίκου Βούτση, ο οποίος είχε περάσει από τη θέση του υπουργού Εσωτερικών πριν από τις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015 και ήταν πλέον Πρόεδρος της Βουλής.
Επίσης, μετακλητή υπάλληλος τον Νοέμβριο που αποφασίστηκε η αύξηση θέσεων στο πολιτικό γραφείο του κ. Κουρουμπλή ήταν η ανιψιά του ίδιου του υπουργού. Ενώ μία άλλη ανιψιά, αυτή του Νίκου Τόσκα, ο οποίος τότε ήταν αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών, είχε τοποθετηθεί στο πολιτικό γραφείο του θείου της.
Μάλιστα, κατά τον διορισμό της τελευταίας είχε προκύψει και ένα μικρό «μπέρδεμα»: αρχικά διορίστηκε ως μετακλητή υπάλληλος με χαρακτηριστικά που αντιστοιχούσαν σε μισθό περίπου 1.100 ευρώ. Μετά την τροποποίηση, και την διόρθωση ότι ο διορισμός της γίνεται ως ειδικής συμβούλου, ο μισθός ανέβηκε στα 1.800 ευρώ.
Με το πέρασμα των χρόνων οι ανάγκες του εν λόγω πολιτικού γραφείου σε ειδικούς συμβούλους αυξήθηκαν ακόμα περισσότερο: τον Αύγουστο του 2018 εγκρίθηκαν άλλες δύο νέες θέσεις με ετήσια δαπάνη ύψους 67.000 ευρώ. Mετακλητή υπάλληλος τον Νοέμβριο που αποφασίστηκε η αύξηση θέσεων στο πολιτικό γραφείο του κ. Κουρουμπλή ήταν η ανιψιά του ίδιου του υπουργού.
Τον Νοέμβριο του 2012 η τότε κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου είχε περάσει μία τροπολογία που απαγόρευε τους διορισμούς των συγγενών πρώτου και δευτέρου βαθμού των μελών της κυβέρνησης σε θέσεις ειδικών συμβούλων, συνεργατών και μετακλητών υπαλλήλων. «Διορισμός δεν μπορεί επίσης να γίνει σε οποιαδήποτε από τις πιο πάνω θέσεις, αν στο πρόσωπο του υποψηφίου για διορισμό συντρέχει κώλυμα από εκείνα που προβλέπει ο νόμος για το διορισμό δημοσίου πολιτικού διοικητικού υπαλλήλου, καθώς και στην περίπτωση που ο υποψήφιος για διορισμό τυγχάνει σύζυγος ή συγγενής α’ ή β’ βαθμού μέλους της Κυβέρνησης ή υφυπουργού», αναφερόταν στην τροπολογία.
Στην περίπτωση του διορισμού των ανιψιών, αυτά είναι πρόσωπα από τρίτο βαθμό συγγενείας και πάνω, οπότε ουδέν παράνομο (περί ηθικού δεν γίνεται λόγος)… Όσο για τη σύζυγο, ήταν δημόσια υπάλληλος στο υπουργείο Εσωτερικών και αποσπάστηκε (δεν θεωρείται διορισμός) πρώτη φορά με απόφαση του Νίκου Βούτση σε θέση ειδικής συμβούλου στο πολιτικό γραφείο του τον Φεβρουάριο του 2015, όταν αυτός ήταν υπουργός Εσωτερικών.
Ο «θεσμός» των ειδικών συμβούλων/συνεργατών είναι αν μη τι άλλο πολύτιμος. Αν και οι ειδικοί που καταλαμβάνουν αυτές τις θέσεις δεν ασκούν αποφασιστικές αρμοδιότητες, παρέχουν εμπεριστατωμένες συμβουλές και διατυπώνουν εξειδικευμένες γνώμες για τον συγκεκριμένο τομέα του υπουργείου στον οποίον έχουν κληθεί να συμβάλλουν.
Ειδικοί σύμβουλοι και συνεργάτες υπάρχουν στα υπουργεία των περισσότερων κρατών και πρόκειται για πρόσωπα που εμπιστεύεται η πολιτική ηγεσία, τα οποία μάλιστα είναι εξειδικευμένα σε τομείς που δεν καλύπτονται από δημόσιους υπαλλήλους και μπορεί να αποδειχθούν πολύτιμοι για ένα υπουργείο.
Ωστόσο, στην Ελλάδα, ο αριθμός των ειδικών συμβούλων/συνεργατών μελών της κυβέρνησης θεωρείται υψηλός – ιδίως σε καιρούς κρίσης. Με αποτέλεσμα, ο θεσμός να έχει γίνει «μήλον της έριδος» με ερωτήσεις και κόντρα ερωτήσεις της εκάστοτε αντιπολίτευσης.
Για παράδειγμα, το Ιανουάριο του 2014 ο ΣΥΡΙΖΑ, μέσω 12 βουλευτών του, ζητούσε ενημέρωση για τον αριθμό των υπαλλήλων που απασχολούνται ως μετακλητοί, ειδικοί σύμβουλοι, ειδικοί συνεργάτες, επιστημονικοί συνεργάτες κλπ. Επιπλέον, στην ερώτησή τους ζητούσαν στοιχεία για το ύψος της μισθοδοσίας τους. Η απάντηση δόθηκε μερικώς καθώς κάποια υπουργεία δεν προσκόμισαν στοιχεία.
Τότε, είχαν εντοπιστεί σε κυβέρνηση, υπουργεία και εποπτευόμενους φορείς 290 υπάλληλοι με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου ως μετακλητοί. Η Γενική Γραμματεία του Πρωθυπουργού απασχολούσε τους περισσότερους (48), η μισθοδοσία των οποίων ανερχόταν σε 70.000 ευρώ μηνιαίως.
Στην Ελλάδα, ο αριθμός των ειδικών συμβούλων/συνεργατών μελών της κυβέρνησης θεωρείται υψηλός – ιδίως σε καιρούς κρίσης.
Η σειρά της Νέας Δημοκρατίας να υποβάλει ερώτημα για τους ειδικούς συμβούλους/συνεργάτες ήρθε δύο χρόνια μετά, στις 19 Ιανουαρίου 2016. Αφορμή είχε σταθεί το γεγονός ότι η μητέρα, ο αδερφός και η φίλη του γραμματέα της Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ Ιάσονα Σχινά-Παπαδόπουλου είχαν διοριστεί ως μετακλητοί δημόσιοι υπάλληλοι «με μισθούς διευθυντών υπουργείων».
Οι 33 βουλευτές της ΝΔ ζητούσαν να μάθουν τον αριθμό των μετακλητών και το πόσο επιβαρύνεται ο προϋπολογισμός από την μισθοδοσία τους. Την ίδια κιόλας ημέρα η κυβέρνηση απάντησε δίνοντας στοιχεία για τους μετακλητούς στα πολιτικά γραφεία των μελών της κυβέρνησης Σαμαρά τον Δεκέμβριο του 2014, οι οποίοι έφταναν τους 1.173 και δηλώνοντας ότι, εν αντιθέσει, στην κυβέρνηση Τσίπρα, με τα στοιχεία που υπήρχαν στο υπουργείο Εσωτερικών για τη 19η Ιανουαρίου 2016, οι μετακλητοί ήταν μόνον 618.
Δύο ημέρες μετά η ΝΔ κατέθεσε νέα ερώτηση για τις προκλητικές αυξήσεις των μισθών σε ειδικούς συμβούλους και μετακλητούς, που «ανεβαίνουν αυτόματα μισθολογικά κλιμάκια και εντάσσονται σε κλιμάκια που υπάλληλοι με αντίστοιχα προσόντα θα χρειαστούν 30 χρόνια υπηρεσίας περίπου για να φτάσουν» (οι βασικοί μισθοί ειδικών συμβούλων με πανεπιστημιακή εκπαίδευση ξεκινούσαν από τα 1.800 και έφταναν τα 2.150 εάν κάποιος διοριζόταν διευθυντής πολιτικού γραφείου).
Δέκα μήνες μετά, τον Νοέμβριο του 2016, η Όλγα Γεροβασίλη, ως υπουργός Διοικητικής Ανασυγκρότησης, ανέφερε ότι οι μετακλητοί σε κυβερνητικούς και πολιτειακούς φορείς ανέρχονταν σε 885.
Τι είχε μεσολαβήσει από τον Ιανουάριο; Ανάμεσα σε άλλα, και ένα μικρό μπαράζ αποφάσεων του υπουργικού συμβουλίου για αυξήσεις θέσεων ειδικών συμβούλων-συνεργατών σε πολιτικά γραφεία μελών της κυβέρνησης: Τον Μάρτιο του 2016 εγκρίθηκαν νέες θέσεις για το πολιτικό γραφείο του υπουργού Δικαιοσύνης (τότε του Νίκου Παρασκευόπουλου), με κόστος μισθοδοσίας 130.000 ετησίως.
Εκεί είχαν τοποθετηθεί από το 2015 η ανιψιά και ο σύζυγος της τότε αναπληρώτριας υπουργού Παιδείας Σίας Αναγνωστοπούλου. Όπως και στην περίπτωση του υπουργείου Εσωτερικών, η ανιψιά είναι τρίτου βαθμού και πάνω, οπότε και πάλι ουδέν παράνομο (επίσης δεν γίνεται λόγος περί ηθικού)… Όσο για τον σύζυγο είχε αποσπαστεί από την κεντρική υπηρεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης, στην οποία εργαζόταν με σχέση ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου.
Όσο για τη σύζυγο, ήταν δημόσια υπάλληλος στο υπουργείο Εσωτερικών και αποσπάστηκε (δεν θεωρείται διορισμός) πρώτη φορά με απόφαση του Νίκου Βούτση σε θέση ειδικής συμβούλου στο πολιτικό γραφείο του τον Φεβρουάριο του 2015, όταν αυτός ήταν υπουργός Εσωτερικών.
Σε σχετική απόφαση για την τοποθέτηση του συζύγου φαίνεται ότι παράλληλα με τη θέση του στο πολιτικό γραφείο του εκπληρώνει και τα κύρια καθήκοντά του στην κεντρική υπηρεσία του υπουργείου και ότι θα του «καταβάλλεται επιμίσθιο που καθορίζεται σε ποσοστό 50% του συνόλου αποδοχών της κύριας θέσης του».
Τον Αύγουστο του 2016 το υπουργικό συμβούλιο αποφάσισε αύξηση θέσεων ειδικών συμβούλων/συνεργατών για το πολιτικό γραφείο του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών Γιώργου Χουλιαράκη. Οι τρεις νέες θέσεις θα κόστιζαν για το υπόλοιπο έτος 30.000 ευρώ και κάθε χρόνο 72.000 ευρώ.
Τον Σεπτέμβριο του 2016, τρεις νέες θέσεις για το πολιτικό γραφείο της τότε αναπληρώτριας υπουργού Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού Έλενας Κουντουρά. Το κόστος, 50.000 ευρώ για το υπόλοιπο έτος και 120.000 ευρώ για καθένα από τα επόμενα έτη.
Τρεις μήνες μετά, πάρθηκε άλλη απόφαση από το υπουργικό συμβούλιο, αυτή τη φορά για το πολιτικό γραφείο της υπουργού Τουρισμού πλέον Έλενας Κουντουρά. Και πάλι για τρεις νέες θέσεις αλλά με κόστος 90.000 ευρώ το χρόνο και όχι 120.000 που χρειάζονταν όταν ήταν αναπληρώτρια υπουργός!
Τον Σεπτέμβριο του 2016, την ίδια ημέρα με την απόφαση για το πολιτικό γραφείο της αναπληρώτριας υπουργού Κουντουρά, εγκρίθηκαν και νέες θέσεις για τα πολιτικά γραφεία του υπουργού Υγείας Ανδρέα Ξανθού και του αναπληρωτή υπουργού Υγείας Παύλου Πολάκη: πέντε ειδικοί σύμβουλοι/συνεργάτες για τον πρώτο και τρεις για τον τελευταίο, «για την κάλυψη εξαιρετικών υπηρεσιακών αναγκών», όπως αναφερόταν και σε όλες τις υπόλοιπες αποφάσεις για αύξηση θέσεων. Η δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού υπολογίστηκε σε 65.400 ευρώ για το υπόλοιπο έτος και 196.000 ευρώ για καθένα από τα επόμενα χρόνια.
Η πρώτη απόφαση για αυξήσεις των ενιαίων θέσεων ειδικών συμβούλων και συνεργατών πάρθηκε δύο μήνες μετά την άνοδο των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ στην εξουσία. Τον Μάρτιο του 2015 το υπουργικό συμβούλιο ενέκρινε θέσεις στο πολιτικό γραφείο του Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης Γιάννη Δραγασάκη με κόστος 127.000 το χρόνο.
Εκεί βρέθηκε ανιψιός του τότε υπουργού Εσωτερικών Νίκου Βούτση, αρχικά ως διευθυντής του πολιτικού γραφείου και μετά ως ειδικός σύμβουλος. Τον Οκτώβριο του 2015 το υπουργικό συμβούλιο επανενέκρινε την αύξηση των ενιαίων θέσεων για το γραφείο του Αντιπροέδρου – το κόστος εμφανιζόταν το ίδιο, ενώ οι θέσεις ανέρχονταν σε πέντε. Η απόφαση του υπουργικού συμβουλίου ίσχυε αναδρομικά, από τις 23 Σεπτεμβρίου. Τότε είχε επαναδιοριστεί σε θέση ειδικού συμβούλου ο ανιψιός Βούτση.
Λίγες ημέρες μετά την δεύτερη έγκριση για τις θέσεις στο γραφείο του Αντιπροέδρου, τον Οκτώβριο, πάρθηκε η απόφαση για την αύξηση θέσεων που αφορούσε το πολιτικό γραφείο του αναπληρωτή υπουργού Εσωτερικών Γιάννη Μουζάλα: 7 θέσεις ειδικών συμβούλων-συνεργατών-μετακλητών και άλλες 10 θέσεις αποσπασμένων υπαλλήλων με συνολικό κόστος 53.000 ευρώ για το υπόλοιπο έτος και 210.000 ευρώ για κάθε επόμενο χρόνο.
Δύο εβδομάδες μετά, στα μέσα Νοεμβρίου του 2015, ήρθε η απόφαση για την αύξηση θέσεων στο γραφείο του υπουργού Εσωτερικών όπου είχαν τοποθετηθεί οι συγγενείς του Νίκου Βούτση και του ίδιου του Π. Κουρουμπλή που ήταν τότε υπουργός Εσωτερικών.
Αρχές Δεκεμβρίου του 2015 εγκρίθηκε αύξηση θέσεων στο πολιτικό γραφείο του αναπληρωτή υπουργού Δικαιοσύνης Δημήτρη Παπαγγελόπουλου: για πέντε θέσεις ειδικών συμβούλων-συνεργατών και πέντε θέσεις μετακλητών 225.000 ευρώ το χρόνο. Σημειώνεται ότι ανιψιά της Σίας Αναγνωστοπούλου είχε διοριστεί στο πολιτικό γραφείο του Παπαγγελόπουλου όταν αυτός ήταν υπουργός Δικαιοσύνης στην κυβέρνηση Θάνου κατά την εκλογική περίοδο του Σεπτεμβρίου 2015.
Ρεκόρ κόστους σε απόφαση του υπουργικού συμβουλίου για θέσεις ειδικών συμβούλων-συνεργατών κατέχει το πολιτικό γραφείο του υπουργού Ψηφιακής Πολιτικής Νίκου Παππά. Τον Ιανουάριο του 2017, έναν μήνα μετά τη δημιουργία του υπουργείου, εγκρίθηκαν 295.000 ευρώ το χρόνο για συνολικά 10 θέσεις ειδικών συμβούλων-συνεργατών-μετακλητών.
Στο ίδιο υπουργικό συμβούλιο εγκρίθηκαν και 256.000 ευρώ το χρόνο για 7 θέσεις ειδικών συμβούλων-συνεργατών-μετακλητών και 10 θέσεις αποσπασμένων στο σχετικά νεοσύστατο πολιτικό γραφείο του υπουργού Μεταναστευτικής Πολιτικής Γιάννη Μουζάλα (υπενθυμίζεται ότι για τις ίδιες ακριβώς θέσεις, ενώ ήταν αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών, χρειάζονταν 210.000 ευρώ ετησίως – 46.000 ευρώ λιγότερα).
Ανάμεσα στις αποφάσεις του υπουργικού συμβουλίου, εντύπωση προκαλεί μία που αφορά το πολιτικό γραφείο του υπουργού Παιδείας Κώστα Γαβρόγλου, τον Απρίλιο του 2018. Σε αυτήν φαίνεται ότι η δαπάνη που θα επιβαρύνει τον προϋπολογισμό για μία (1) νέα θέση ειδικού συμβούλου-συνεργάτη ξεπερνά τα 63.000 ευρώ. Πρόκειται για το μεγαλύτερο ποσό που εντοπίστηκε όσον αφορά αμοιβή υπαλλήλου σε πολιτικό γραφείο. Στον αντίποδα, μία θέση ειδικού συμβούλου-συνεργάτη για το πολιτικό γραφείο του αναπληρωτή υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης κοστολογούνταν το 2017 στα 20.000 ευρώ…
Σύμφωνα με δηλώσεις του Παναγιώτη Καρκατσούλη (στελέχους του ΚΙΝΑΛ και επί δεκαετίες αναλυτή θεμάτων του Δημοσίου ο οποίος έχει χαρακτηριστεί ως «ο καλύτερος δημόσιος υπάλληλος στον κόσμο») στον ραδιοφωνικό σταθμό του Πρώτου Θέματος, οι μετακλητοί υπάλληλοι το 2017 στο σύνολό τους έφτασαν τους 3.000, ενώ το 2014 ήταν περίπου 1.900.
Σε άλλα στοιχεία που παρουσίασε πρόσφατα η εφημερίδα «Φιλελεύθερος», από 1.888 που ήταν οι θέσεις των μετακλητών τον Δεκέμβριο του 2014, αυξήθηκαν σε 2.442 τον Αύγουστο του 2018.
Χάρης Καρανίκας
Πηγή: Protagon.gr